De Consolidated B-24 Liberator was een Amerikaanse zware bommenwerper, ontworpen door Consolidated Aircraft in San Diego, Californië. Intern stond het bekend als het Model 32, en enkele vroege productievliegtuigen waren bestemd voor export onder de aanduiding LB-30 in de categorie landbommenwerpers.
Inhouds opgave
Ontwerp en Ontwikkeling
Bij zijn introductie was de B-24 een modern ontwerp met een zeer efficiënte hooggeplaatste vleugel met een hoge aspectverhouding, bekend als de Davis-vleugel. Deze vleugel gaf de Liberator een hoge kruissnelheid, een groot bereik en het vermogen om een zware bommenlast te dragen. In vergelijking met zijn tijdgenoten was de B-24 echter moeilijker te besturen en presteerde hij minder goed bij lage snelheden. Het toestel had ook een lager maximumplafond en was minder robuust dan de Boeing B-17 Flying Fortress. Ondanks de voorkeur van veel bemanningen voor de B-17, gaf de generale staf de voorkeur aan de B-24 en werd deze in grote aantallen aangeschaft voor diverse rollen. Met ongeveer 18.500 gebouwde exemplaren is het een van de meest geproduceerde militaire vliegtuigen uit de geschiedenis.
Technische Specificaties
Algemene Kenmerken
- Bemanning: 11 (inclusief piloot, co-piloot, navigator, bombardier en verschillende schutters)
- Lengte: 20,47 meter
- Spanwijdte: 34 meter
- Hoogte: 5,37 meter
- Vleugeloppervlak: 97,4 m²
- Aspectverhouding: 11,55
- Leeggewicht: 16.556 kg
- Maximum startgewicht: 29.484 kg
- Brandstofcapaciteit: Variërend van 8.870 liter tot 13.680 liter met extra tanks
Prestaties
- Maximumsnelheid: 478 km/u op 7.600 meter hoogte
- Kruissnelheid: 346 km/u
- Overtreksnelheid: 153 km/u
- Bereik: 2.480 km met maximale bommenlast
- Vliegbereik (ferry): 6.000 km
- Dienstplafond: 8.500 meter
- Klimsnelheid: 5,21 m/s
Bewapening
- Bewapening: 10 × 12,7 mm M2 Browning machinegeweren in verschillende torens en posities
- Bommenlast:
- Korte afstand (640 km): 3.600 kg
- Lange afstand (1.300 km): 2.300 kg
- Zeer lange afstand (1.900 km): 1.200 kg
Operationele Geschiedenis van de B-24 Liberator
Inzet tijdens de Tweede Wereldoorlog
De B-24 Liberator werd uitgebreid ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog en diende in elke tak van de Amerikaanse strijdkrachten, evenals in diverse geallieerde luchtmachten en marines. Het vliegtuig zag actie in elk oorlogsgebied. Samen met de B-17 Flying Fortress was de B-24 een van de pijlers van de Amerikaanse strategische bombardementscampagne in het West-Europese theater. Vanwege zijn grote bereik was het toestel bijzonder effectief in bombardementsoperaties in de Stille Oceaan, waaronder bombardementen op het vasteland van Japan.
Rol in de Slag om de Atlantische Oceaan
Langafstands-anti-onderzeebootvarianten van de Liberator speelden een cruciale rol bij het dichten van de Mid-Atlantische kloof tijdens de Slag om de Atlantische Oceaan. Deze toestellen, uitgerust met ASV Mark II-radar en de innovatieve Leigh Light, waren in staat om Duitse U-boten op te sporen en aan te vallen, zelfs ‘s nachts. Hun inzet verminderde aanzienlijk de dreiging van U-boten tegen geallieerde konvooien en droeg bij aan het veiligstellen van vitale aanvoerroutes.
Inzet door de Royal Air Force (RAF)
De eerste Liberators in Britse dienst werden aangepast voor logistiek gebruik door de RAF Ferry Command, die verantwoordelijk was voor trans-Atlantische vluchten tussen Canada en Schotland. Later werden ze ingezet door RAF Coastal Command voor anti-onderzeebootpatrouilles. De Liberator’s grote bereik en effectieve bewapening maakten het een waardevolle aanwinst voor de Britse strijdkrachten. Bovendien voerden RAF Liberators bombardementsmissies uit vanuit India en zouden ze deel uitmaken van de geplande Tiger Force tegen Japan, indien de oorlog langer had geduurd.
Inzet door de United States Army Air Forces (USAAF)
De USAAF nam de eerste B-24’s in 1941 in ontvangst. Deze toestellen werden al snel ingezet in diverse theaters, waaronder Afrika, Europa, het China-Burma-India-theater, en de Stille Oceaan. In de Pacific verving de B-24 de B-17 vanwege zijn grotere bereik en grotere bommenlast. De B-24 speelde een sleutelrol in de strategische bombardementscampagnes tegen Duitsland en zijn bondgenoten, met name in missies gericht op industriële en militaire doelwitten.
Operatie Tidal Wave
Een van de meest opmerkelijke missies van de B-24 was Operatie Tidal Wave op 1 augustus 1943. Tijdens deze missie voerden 177 B-24’s een laagvliegende aanval uit op de olievelden en raffinaderijen van Ploiești in Roemenië. Hoewel de missie aanzienlijke schade aanrichtte aan de olieproductie van de asmogendheden, was het ook een van de meest kostbare operaties voor de USAAF, met het verlies van 54 toestellen en vele bemanningsleden.
Elektronische Oorlogsvoering en Geleide Wapens
De B-24 speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van elektronische oorlogsvoering en het gebruik van geleide wapens. Speciale squadrons waren uitgerust met aangepaste B-24’s voor taken zoals radarstoormissies en lagehoogtebommenwerper-operaties. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van de Azon, een vroeg type radiogeleide bom van 1.000 pond. Deze werd ingezet voor precieze aanvallen op strategische doelen, zoals bruggen in zowel Europa als het China-Birma-India-theater.
Speciale Missies en “Carpetbaggers”
Onder de codenaam Operatie Carpetbagger werden bepaalde B-24’s aangepast voor geheime nachtelijke missies. Deze toestellen, vaak zwart geverfd om detectie te voorkomen, dropten wapens, voorraden en agenten achter vijandelijke linies in bezet Europa. Ze werkten nauw samen met de Office of Strategic Services (OSS) en speelden een cruciale rol in het ondersteunen van verzetsbewegingen.
Transportvarianten
De veelzijdigheid van de B-24 leidde tot de ontwikkeling van verschillende transportvarianten:
- C-87 Liberator Express: Een omgebouwde B-24 die dienstdeed als transportvliegtuig voor vracht en personeel. Het toestel had een vergrote laadruimte en verwijderde bewapening om het laadvermogen te maximaliseren. Hoewel het waardevol was voor langeafstandslogistiek, kampte het met problemen zoals brandstoflekkages en beperkte stabiliteit.
- C-109 Tanker: Deze variant was specifiek ontworpen voor het vervoeren van brandstof. Het speelde een essentiële rol in het bevoorraden van B-29 Superfortress-bases in China door brandstof over de gevaarlijke Himalaya-routes te transporteren, bekend als “The Hump”.
Inzet door de Amerikaanse Marine en Mariniers
De U.S. Navy en het U.S. Marine Corps gebruikten aangepaste versies van de B-24, aangeduid als PB4Y-1 Liberator, voor maritieme patrouilles, anti-onderzeebootoperaties en verkenningsmissies in de Stille Oceaan. De marine ontwikkelde ook de PB4Y-2 Privateer, een gespecialiseerde variant met een verlengde romp en een enkele verticale staartvin, die betere stabiliteit bood en geoptimaliseerd was voor lange patrouilles op lage hoogte.
Gebruik door Andere Landen en Nasleep
Australisch Gebruik
De Royal Australian Air Force (RAAF) nam de B-24 Liberator in 1944 in dienst om hun bombardementscapaciteiten te versterken in het Zuidwest-Pacifische theater. Zeven squadrons en een operationele trainingsunit werden uitgerust met de B-24. De toestellen werden ingezet voor bombardementsmissies tegen Japanse doelen in Nieuw-Guinea, Borneo en de Nederlandse Oost-Indië. Na de oorlog werden de Liberators gebruikt voor het repatriëren van krijgsgevangenen en bleven ze in dienst tot 1948, toen ze werden vervangen door de Avro Lincoln.
Gebruik door de Royal Air Force en Zuid-Afrika
Twee squadrons van de South African Air Force (SAAF) vlogen met B-24’s: het 31e en 34e Squadron, gebaseerd in Italië. Deze eenheden voerden missies uit ter ondersteuning van het Poolse verzet tijdens de Opstand van Warschau door voorraden te droppen boven bezet gebied.
Gebruik door de Sovjet-Unie en China
Hoewel slechts één B-24 officieel aan de Sovjet-Unie werd geleverd via Lend-Lease, werden meerdere toestellen die noodlandingen maakten op Sovjet-grondgebied gerepareerd en in dienst genomen door de Sovjet Luchtmacht. In China werden B-24’s ingezet door de Chinese Nationale Luchtmacht tijdens de laatste fasen van de oorlog en de daaropvolgende Chinese Burgeroorlog.
Gebruik door Nederland
No. 321 Squadron
Het No. 321 Squadron was een eenheid binnen de Royal Air Force die bestond uit Nederlands personeel van de Marineluchtvaartdienst (MLD) tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na de Japanse capitulatie werd het squadron overgedragen aan de Nederlandse Marine Luchtvaartdienst. Tussen december 1944 en december 1945 vloog het squadron met de B-24 Liberator. De toestellen werden voornamelijk ingezet voor maritieme patrouilles en transportmissies in het Verre Oosten, met name in Nederlands-Indië. De inzet van de Liberators door No. 321 Squadron droeg bij aan de geallieerde inspanningen in de regio en ondersteunde de Nederlandse belangen in de nasleep van de oorlog.
Productie en Technologische Bijdrage
Met een totale productie van ongeveer 18.500 toestellen overtrof de B-24 alle andere bommenwerpers in aantallen. Productie vond plaats op vijf locaties, waaronder de beroemde Willow Run-fabriek van Ford, waar op het hoogtepunt elke 59 minuten een B-24 van de band rolde. Deze massaproductie droeg bij aan de geallieerde inspanningen en benadrukte de industriële kracht van de Verenigde Staten tijdens de oorlog.
Conclusie
De Consolidated B-24 Liberator was een essentieel onderdeel van de geallieerde luchtmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ondanks enkele nadelen in vergelijking met tijdgenoten zoals de B-17, bood de B-24 unieke voordelen op het gebied van bereik en bommenlast. Zijn veelzijdigheid maakte het mogelijk om ingezet te worden in diverse rollen, van strategische bombardementen tot maritieme patrouilles en geheime missies. De massaproductie en inzet over de hele wereld onderstrepen het belang van de B-24 in het behalen van de geallieerde overwinning.
Bronnen en meer informatie
- Joe Baugher. “Consolidated B-24 Liberator.” USAAC/USAAF/USAF Bomber Aircraft. http://www.joebaugher.com/usaf_bombers/b24.html
- Roger A. Freeman. The Mighty Eighth: A History of the Units, Men and Machines of the US 8th Air Force. Cassell & Co, 2000. ISBN 978-0304356885.
- Kenneth P. Werrell. Bloody Skies: U.S. Eighth Air Force Battle Damage in World War II. University of Alabama Press, 2014. ISBN 978-0817357748.
- Robin Higham. Flying American Combat Aircraft of World War II. Stackpole Books, 2004. ISBN 978-0811731247.
- Office of Air Force History. The Army Air Forces in World War II. University of Chicago Press, 1958.
- Afbeelding: Daventry B J (Flt Lt), Royal Air Force official photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
