De Type 271 Radar was een maritieme radar die door de Britse Royal Navy en haar bondgenoten werd gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het was het eerste wijdverbreid toegepaste maritieme radarapparaat op microgolf-frequentie en speelde een essentiële rol in de strijd tegen Duitse U-boten. De relatief compacte antenne maakte installatie op kleinere marineschepen, zoals korvetten en fregatten, mogelijk.
Dankzij de verbeterde resolutie kon de Type 271 Radar een opgedoken U-boot detecteren tot op 4,8 km afstand en een periscoop waarnemen tot op 820 meter. Dit was een aanzienlijke vooruitgang ten opzichte van eerdere radarontwerpen en had directe invloed op het verloop van de Slag om de Atlantische Oceaan.
Inhouds opgave
Achtergrond en ontwikkeling
Eerste radaronderzoeken van de Royal Navy
De Royal Navy werd in 1935 op de hoogte gebracht van de radaronderzoeken van Robert Watson-Watt en startte snel met de ontwikkeling van eigen radarapparatuur. In 1938 werd de Type 79 radar het eerste maritieme radarapparaat dat in gebruik werd genomen.
In die periode was radar voornamelijk gebaseerd op lange golflengten in het kortegolfgebied, wat grote antennes vereiste. De eerste experimentele Type 79X radar werd in 1936 getest op de mijnenveger HMS Saltburn. Dit systeem had echter aanzienlijke beperkingen, zoals de noodzaak om het hele schip te draaien om de radar te richten.
De doorbraak van de cavity magnetron
Een belangrijke doorbraak kwam in februari 1940, toen John Randall en Harry Boot de cavity magnetron ontwikkelden. Dit compacte apparaat kon krachtige signalen uitzenden op een golflengte van slechts 10 cm, wat een enorme vooruitgang betekende. De korte golflengte stelde ingenieurs in staat om kleinere en efficiëntere antennes te ontwikkelen die geschikt waren voor gebruik op marineschepen.
De Royal Navy profiteerde direct van deze vooruitgang door de magnetrontechnologie te combineren met nieuwe detectiesystemen. Hierdoor werd een hogere resolutie en betere doelwitdetectie mogelijk, zelfs op ruwe zee.
Prototype en eerste toepassingen
271X: Eerste operationele test op HMS Orchis
Het prototype van de Type 271, bekend als 271X, werd in maart 1941 op de korvet HMS Orchis geïnstalleerd en in mei operationeel verklaard. Tests toonden aan dat het systeem effectief was bij het detecteren van opgedoken U-boten en andere schepen op aanzienlijke afstanden.
Nog in 1941 werden ongeveer 30 Type 271-systemen operationeel, en de productie nam snel toe. Naast korvetten werd de radar ook getest op grotere schepen, waaronder de HMS King George V en de HMS Kenya.
Verdere ontwikkelingen en varianten
Type 272 en Type 273
Om de functionaliteit van de Type 271 aan te passen voor grotere oorlogsschepen, werden twee varianten ontwikkeld:
- Type 272: ontworpen voor torpedobootjagers en kleinere kruisers. Dit model had een vergrote antenne en verbeterde signaalverwerking, maar werd uiteindelijk minder succesvol bevonden en niet breed toegepast.
- Type 273: ontwikkeld voor grote kruisers en slagschepen. Dit model had een grotere parabolische antenne voor verhoogde signaalsterkte en detectiebereik, waardoor het zeer effectief bleek.
Mark IV en de introductie van de PPI-weergave
In 1943 werd een geavanceerdere versie van de Type 271 geïntroduceerd, aangeduid als Mark IV of Q-model. De verbeteringen omvatten:
- Een krachtigere magnetron van 70 kW voor een groter bereik.
- Plan Position Indicator (PPI), een weergave die het veel eenvoudiger maakte om vijandelijke schepen en onderzeeërs te lokaliseren en te volgen.
Deze innovaties kwamen tegelijkertijd met andere belangrijke technologische doorbraken, zoals verbeteringen in radiopeiling (Huff-Duff) en de geallieerde doorbraak in het ontcijferen van de Duitse Enigma-code. Dit zorgde voor een keerpunt in de Slag om de Atlantische Oceaan.
Plan Position Indicator (PPI) in de Type 271
De oorspronkelijke Type 271 had een A-scope display, waarbij de operator de radarhandmatig moest draaien en naar individuele “blips” moest zoeken. Dit maakte het moeilijk om een compleet overzicht van het gevechtsgebied te krijgen.
Een Plan Position Indicator (PPI) is een cirkelvormig radarscherm waarop objecten als lichtpunten verschijnen. De antenne roteert, en het scherm toont een bovenaanzicht van de omgeving, met noord meestal bovenaan. Dit vergemakkelijkt navigatie, doelopsporing en situational awareness in maritieme, luchtverdedigings- en grondradarsystemen.
Vanaf 1943 werden verbeterde versies, zoals de Type 271Q, uitgerust met een PPI-scherm, waarop een 360-graden overzicht van de omgeving in één oogopslag zichtbaar werd. Dit systeem werd ontwikkeld naar aanleiding van ervaringen met luchtverdedigingsradars en werd snel een standaardfunctie in maritieme radarsystemen.
Operationele inzet en succes in de oorlog
Slag om de Noordkaap (1943)
Een van de meest bekende successen van de Type 271-radar vond plaats op 26 december 1943, tijdens de Slag om de Noordkaap. De Britse slagschepen, geleid door de HMS Duke of York, gebruikten de Type 273Q radar om het Duitse slagschip Scharnhorst op te sporen en te volgen tot op een afstand van 41,6 km.
De radar hielp bij het coördineren van effectieve schoten, waarbij de eerste salvo’s van de Duke of York het Duitse schip beschadigden en de voortstuwing van Scharnhorst ernstig hinderden. Dit leidde uiteindelijk tot de vernietiging van het schip.
Verbeteringen en latere modellen (Type 277-serie)
Tegen het einde van de oorlog werd de Type 271-serie verder ontwikkeld. De Mark V-versie werd in maart 1943 omgedoopt tot Type 277, met nog krachtigere zenders en verbeterde detectiemogelijkheden. Dit model werd uiteindelijk de standaard in de naoorlogse periode.
Ondanks de komst van de nieuwere Type 277-systemen bleef de Type 271Q nog geruime tijd in gebruik op diverse kleinere marineschepen.
Gebruik buiten de marine
De veelzijdigheid van de Type 271 zorgde ervoor dat het systeem ook buiten de marine werd ingezet:
- Kustverdediging: Britse kustverdedigingsposten gebruikten aangepaste versies van de radar om vijandelijke schepen en Duitse E-boten te detecteren.
- Luchtafweer en vroege waarschuwing: De Chain Home Extra Low (CHEL) radarstations gebruikten de technologie van de Type 271 om laagvliegende Duitse vliegtuigen te onderscheppen.
Conclusie
De Type 271 radar speelde een belangrijke rol in de maritieme oorlogsvoering van de Tweede Wereldoorlog. Dankzij de toepassing van microgolftechnologie en verbeterde detectiesystemen kon de Royal Navy effectiever opereren tegen Duitse U-boten en oppervlakteschepen.
Door de constante technologische verbeteringen en uitbreidingen in verschillende toepassingen bleef de Type 271 van groot belang gedurende de oorlog en had het een langdurige impact op radarontwikkeling in de maritieme sector.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding:
- Cochrane, C. Alec (2016). The Development of Radar Equipments for the Royal Navy, 1935–45. Springer. ISBN 978-1-349-13457-1.
- Howse, Derek (1993). Radar At Sea: The Royal Navy in World War 2. Naval Institute Press. ISBN 1-55750-704-X.
- Konstam, Angus (2009). The Battle of North Cape: The Death Ride of the Scharnhorst, 1943. Grub Street Publishers. ISBN 978-1-84415-856-0.
- Bronnen mei1940
