Tobruk is een Amerikaanse oorlogsfilm uit 1967 onder regie van Arthur Hiller. De film is geschreven door Leo Gordon en uitgebracht via Universal Pictures.
Het speelt zich af in Noord-Afrika tijdens de Noord-Afrikaanse campagne van de Tweede Wereldoorlog en is een gefictionaliseerd verhaal van leden van de Long Range Desert Group (LRDG) van het Britse leger en de Special Identification Group (SIG) die proberen de brandstofbunkers van Erwin Rommel’s Panzer Army Africa in Tobroek te vernietigen.
Verhaal In september 1942, met de troepen van de Duitse veldmaarschalk Erwin Rommel op 90 mijl (144 km) van het Suezkanaal, keurde de staf van het Britse Achtste Leger een plan goed om de Duitse brandstofbunkers bij Tobroek te vernietigen.
De oorspronkelijke auteur van het plan, majoor Donald Craig (Rock Hudson) is gevangengenomen door Vichy-Franse troepen en wordt geïnterneerd in de haven van Algiers. Craig is een Canadese expert op het gebied van woestijntopografie, woestijnverkenning en heeft uitgebreide praktische kennis van de Sahara, dus hij wordt als essentieel beschouwd voor het succes van de geplande aanval op Tobroek.
Craig wordt bevrijd door kapitein Kurt Bergman (George Peppard) van de SIG en enkele van zijn mannen, die Palestijnse Joden zijn. Ze sluiten zich dan aan bij de LRDG, onder bevel van luitenant-kolonel John Harker (Nigel Green), in Kufra.
Kolonel Harker legt uit dat ze acht dagen hebben om naar Tobroek te gaan en het brandstofdepot en Duitse veldkanonnen die de haven beschermen te vernietigen, voor een geplande amfibische landing. Het plan roept de LRDG op om zich voor te doen als krijgsgevangenen die worden geëscorteerd door de SIG die zich voordoen als Duitse soldaten. Harker is antisemitisch, wat hij op verschillende punten aan Craig bekendmaakt (hij waarschuwt Craig om de SIG niet te vertrouwen – “Een beetje vertrouwen is goed, maar het heeft geen zin om het te overdrijven. Zes jaar in Palestina hebben me dat geleerd,” zegt Harker tegen Craig), waardoor Craig wordt gehard tot sympathie voor Bergman; Craig is merkbaar gefrustreerd over Bergman wanneer de kapitein harkers onverdraagzaamheid en ook zijn schijnbare minachting voor de levens die worden geriskeerd lijkt te accepteren – wanneer Craig Bergman vraagt waarom hij zich niet uitspreekt in zijn eigen verdediging, bergmans antwoord (“‘Begin aan de dood te denken en je bent niet langer zeker van je leven.’ Het is een Hebreeuws spreekwoord”) wordt verworpen door Craig (“Een dode martelaar is gewoon een ander lijk”).
Op weg naar Tobroek komen ze een patrouille van Italianen en Duitsers tegen en misleiden ze elkaar om elkaar aan te vallen, waarna ze door een Duits mijnenveld navigeren voordat ze per ongeluk worden aangevallen door een Britse jager, die hun beide radio’s vernietigt. Wanneer ze het neerschieten, worden ze opgemerkt door Toeareg, die om geweren vraagt.
Het is van de Toeareg dat de groep wordt opgezadeld met twee Britse gevangenen, Henry Portman en zijn dochter Cheryl, die namens Duitsland van Benghazi naar Caïro reizen. Ze hebben papieren ondertekend door de grootmoefti van Jeruzalem (Mohammad Amin al-Husayni) en de Duitse veldmaarschalk Albert Kesselring, namens de Führer, wat een overeenkomst is tussen het Reich en een groep “belangrijke” Egyptische legerofficieren, dat de Egyptenaren in opstand zullen komen tegen de Britten in Jihad, een “Heilige Oorlog”. De film impliceert dat de Egyptische opstand, vergelijkbaar met de Arabische opstand van 1936-1939 in Palestina, voldoende zou kunnen zijn om de hele moslimwereld te mobiliseren om voor Duitsland te vechten. “De Turken alleen al zouden vier miljoen man in de oorlog tegen Rusland kunnen stoppen”, zegt Cheryl Portman nadrukkelijk tegen Bergman.
Maar de Portmans worden onder schot gedwongen door een mysterieus lid van de SIG om naar een ondergrondse communicatiekabel in de woestijn te trekken, waar ze worden opgemerkt en neergeschoten door Italiaanse soldaten. Bergman en zijn mannen halen de gewonde Cheryl terug en het wordt duidelijk dat een van Bergmans mannen een verrader is. Harker vernedert Bergman door hem te ontwapenen en zijn eigen mannen hetzelfde te laten doen met de SIG (er volgt een puntig stukje dialoog tussen de komische hulppersonages van de film, Alfie (Norman Rossington) en Dolan (Percy Herbert) wanneer Alfie sneert: “Eens een jerry, altijd een jerry”, en Dolan verdedigt de SIG door te wijzen op Alfie’s verleden als een dief) en hen twee uur de tijd te geven om de verrader te vinden. Er wordt aangenomen dat de verrader wordt gevonden wanneer een van Bergmans beste vrienden, Bruckner, doodgestoken wordt gevonden in een ondergronds riool en zijn zelfmoordtablet weg is, hoewel Bergman niet overtuigd is.
De groep bereikt uiteindelijk Tobroek, maar ontdekt tot hun schrik dat Rommel reserves heeft vergaard van twee divisies tanks die onopgemerkt zijn door de Britse inlichtingendienst. Dit maakt de missie nog belangrijker, omdat Rommels reserves genoeg zijn om Egypte te veroveren, maar de Britse commando’s “de sleutel hebben” om achter Rommels ondergrondse brandstoftanks aan te gaan. In de daaropvolgende slag worden twee van de Duitse havenkanonnen opgeblazen en wordt de landingsmacht teruggedraaid, maar de commando-eenheid wordt aangevallen door Duitse tanks onder leiding van Rommel zelf. Bergman en verschillende mannen gebruiken vlammenwerpers om Harker te helpen enkele van zijn mannen te evacueren, terwijl Craig, sergeant Krug en twee anderen ontsnappen en een Duitse tank ver landinwaarts springen, waarmee ze het verre ondergrondse brandstofdepot binnenrijden.
