De White AM pantserwagen (officieel de Automitrailleuse White) was een Franse pantserwagen die zijn oorsprong vond tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het voertuig werd gebouwd op een commercieel Amerikaans vrachtwagenchassis van de White Motor Company, terwijl het pantserlichaam werd vervaardigd door de Franse firma Ségur & Lorfeuvre. De White AM werd vanaf 1915 door het Franse leger gebruikt. In de jaren tussen de wereldoorlogen ondergingen veel voertuigen een volledige herbouw, wat resulteerde in nieuwe versies zoals de White-Laffly AMD 50 en de Laffly-Vincennes AMD 80, die in dienst bleven tot ten minste 1943.
Inhouds opgave
Ontwerp en technische specificaties
White AM
De White AM was een gepantserde wagen met een geschutskoepel, gebouwd op het chassis van een Amerikaanse White-vrachtwagen. Het pantserlichaam werd in Frankrijk ontworpen en aangebracht. Later in de productie werd er ook gebruik gemaakt van lokaal vervaardigde White-chassis. Het ontwerp was vergelijkbaar met andere pantserwagens uit die periode, met een voorin gemonteerde motor, een bestuurder en bijrijder in het midden, en een geschutskoepel direct achter de bestuurdersruimte.
Wat bijzonder was aan dit ontwerp, is dat de White AM ook aan de achterkant van de romp stuurinrichtingen had. Hierdoor kon de wagen snel achteruitrijden, wat handig was op het slagveld. Het voertuig had een gewicht van ongeveer 6 ton, wat het relatief zwaar maakte vergeleken met andere pantserwagens uit die tijd.
De pantsering van de White AM had een maximale dikte van 8 millimeter en bestond uit ongeveer 30 gepantserde panelen die op een stalen frame waren vastgeschroefd. Deze bescherming bood volledige dekking voor de bemanning. De geschutskoepel was uitgerust met een 37 mm Puteaux SA 18-kanon en een 8 mm Hotchkiss M1914-machinegeweer, die aan tegenovergestelde zijden van de koepel waren gemonteerd. Dit bleek echter onhandig in de praktijk, omdat het lastiger was voor de schutter om beide wapens efficiënt te bedienen. Het chassis was een 4×2 achterwielaandrijving met bladveren en dubbele wielen aan de achterzijde. De 4-cilinder benzinemotor leverde 26 kilowatt (35 pk), wat een topsnelheid van 45 kilometer per uur mogelijk maakte. De wagen had een maximaal bereik van 240 kilometer.
White-Laffly AMD 50
In de jaren 1920 werd besloten om de versleten White-chassis te vervangen, hoewel het pantserlichaam nog in goede staat was. Dit leidde tot de ontwikkeling van de White-Laffly AMD 50, waarbij de oorspronkelijke White-chassis volledig werden vervangen door een chassis van Laffly, een Franse fabrikant van militaire voertuigen. De nieuwe Laffly-motor had een vermogen van 37 kilowatt (50 pk), wat leidde tot een hogere maximumsnelheid van 60 kilometer per uur en een groter bereik van 300 kilometer. De originele geschutskoepel met het 37 mm-kanon bleef behouden, terwijl het machinegeweer werd vervangen door een 7,5 mm FM 24/29, nog steeds achterin gemonteerd.
Laffly-Vincennes AMD 80
De Laffly-Vincennes AMD 80 was een nieuw ontwerp, ontwikkeld door de Ateliers de Construction de Vincennes. Deze versie was gebaseerd op het Laffly LC2-chassis en had een volledig nieuwe romp, hoewel het qua uiterlijk leek op eerdere ontwerpen. De nieuwe motor leverde 60 kilowatt (80 pk), waardoor de topsnelheid verder toenam tot 80 kilometer per uur en het bereik groeide tot 400 kilometer. De AMD 80 was uitgerust met een nieuw type geschutskoepel die een 13,2 mm Hotchkiss M1929 zwaar machinegeweer, een coaxiaal gemonteerde 7,5 mm FM 24/29, en een tweede FM 24/29-machinegeweer aan de achterkant van de koepel bevatte.
Geschiedenis van de White AM pantserwagen
Eerste Wereldoorlog
In 1915 importeerde Frankrijk White-vrachtwagenchassis uit de Verenigde Staten. Ségur & Lorfeuvre ontwierpen en vervaardigden lokaal het pantserlichaam voor deze voertuigen. Het ontwerp profiteerde van lessen die geleerd waren uit eerdere Franse pantserwagens, zoals de Renault en Peugeot. De White AM combineerde de wapens van twee varianten van de Peugeot in één geschutskoepel.
In eerste instantie werden er 20 voertuigen gebouwd, bekend als de White AM Mle 1915. De productie werd echter stopgezet toen de oorlog aan het Westfront veranderde in statische loopgravenoorlog, waarin pantserwagens minder nuttig waren. In 1917 werd de productie hervat met lokaal vervaardigde chassis, die werden aangeduid als de White AM Mle 1917/1918. Ongeveer 230 exemplaren werden gebouwd. Bij het einde van de oorlog in 1918 waren er nog 205 White AM’s in dienst.
Interbellum
Na de Eerste Wereldoorlog bleek dat de White-chassis volledig versleten waren. Toch werd het pantserlichaam nog steeds als geschikt beschouwd, wat leidde tot de beslissing om de voertuigen te herbouwen met nieuwe Laffly-chassis. In 1931 werd het eerste prototype van de White-Laffly AMD 50 geleverd en in totaal werden er 98 voertuigen aangepast. In 1933 volgde de ontwikkeling van de Laffly-Vincennes AMD 80, waarvan 28 exemplaren werden geproduceerd voordat de Franse strijdkrachten overstapten op de geheel nieuwe Panhard 178 pantserwagen.
Militaire dienst
Gebruik tijdens de Eerste Wereldoorlog
De White AM werd door het Franse leger beschouwd als een van hun beste pantserwagenontwerpen tegen het einde van de Eerste Wereldoorlog. De voertuigen werden veelvuldig ingezet aan het Westfront, waar ze met hun stevige pantsering en bewapening een effectieve bijdrage leverden aan verkennings- en ondersteuningsmissies.
Gebruik tijdens het Interbellum en de Tweede Wereldoorlog
In de jaren 1930 werden de White-Laffly AMD 50 en Laffly-Vincennes AMD 80 voornamelijk gebruikt in de overzeese gebieden van Frankrijk. In 1940, tijdens de Tweede Wereldoorlog, waren veel van deze voertuigen nog in gebruik in Algerije, Tunesië, Indochina en Libanon, hoewel er ook 13 voertuigen in Frankrijk zelf waren. Na de Duitse invasie werden deze voertuigen door de Wehrmacht in beslag genomen en kort gebruikt voor trainingsdoeleinden.
In Noord-Afrika bleven de voertuigen in dienst tot ten minste 1943, toen ze werden vervangen door Amerikaanse M8 Greyhound pantserwagens. Een peloton van het 5e Algerijnse Spahi-regiment ontving in 1944 nog enkele AMD 80’s, maar deze werden snel daarna vervangen door de Panhard 165/175 pantserwagens.
Conclusie
De White AM pantserwagen en zijn opvolgers, de White-Laffly AMD 50 en de Laffly-Vincennes AMD 80, speelden een belangrijke rol in zowel de Eerste Wereldoorlog als het interbellum en de vroege jaren van de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de voertuigen uiteindelijk werden vervangen door modernere ontwerpen, zoals de Panhard 178, droegen ze bij aan de ontwikkeling van pantserwagens en militaire verkenningsvoertuigen. Ze vormden een belangrijk onderdeel van de militaire capaciteit van Frankrijk, zowel in Europa als in haar overzeese gebieden.
Bronnen en meer informatie
- Zaloga, S.J. (2013). Armored Cars in World War I: Military Innovation in the Early 20th Century. Osprey Publishing.
- Sumner, I. (2004). French Armoured Cars: 1914–1940. Pen & Sword Books.
- Hordern, N. (2001). French Armoured Vehicles of World War II. Shire Publications.
- White, D. (1990). World War I Armored Cars: The Development of Armored Warfare. Military History Press.
- Touzin, P. (1994). Les véhicules blindés français 1900–1945. Paris: Editions Charles Lavauzelle.
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
