Unternehmen Weitsprung, oftewel Operation Long Jump, was een vermeende Duitse operatie om de geallieerde leiders Stalin, Roosevelt en Churchill te vermoorden tijdens de Teheran-Conferentie van 1943. Ondanks uitgebreide verslagen van Sovjetbronnen blijft de historische authenticiteit van deze operatie omstreden.
Inhouds opgave
Historische Context: De Teheran-Conferentie van 1943
De Teheran-Conferentie (28 november – 1 december 1943) bracht de geallieerde leiders samen om belangrijke strategische beslissingen te nemen over de Tweede Wereldoorlog. Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill en Josef Stalin bespraken plannen zoals de invasie van Normandië en de strategieën voor het verslaan van nazi-Duitsland.
De veiligheid tijdens de conferentie werd voornamelijk verzorgd door Sovjet-agenten van de NKVD, die meer dan 3.000 troepen inzetten. Tegelijkertijd waren het Duitse spionagenetwerk in Iran en de Duitse operaties in de regio grotendeels vernietigd, wat de uitvoering van een complexe operatie zoals Unternehmen Weitsprung twijfelachtig maakte.
Russische Claims: Het Verhaal van een Voorkomen Aanslag
Volgens Sovjetbronnen ontdekte de NKVD het complot dankzij een informant, Nikolai Kuznetsov, die werkte onder de alias Paul Siebert. Kuznetsov zou belangrijke informatie hebben verkregen van een vermeende SS-officier, Hans Ulrich von Ortel, tijdens een informele ontmoeting.
De Rol van Gevork Vartanian
De jonge Sovjet-spion Gevork Vartanian leidde een team dat de Duitse voorbereidingen zou hebben blootgelegd. Zij onderschepten naar verluidt berichten van Duitse agenten die per parachute in Qom, nabij Teheran, waren geland. Deze berichten zouden plannen bevatten voor een tweede team onder leiding van Otto Skorzeny, dat verantwoordelijk zou zijn voor het daadwerkelijke moordcomplot.
Scepticisme en Historische Kritiek
Ondanks de gedetailleerde Sovjetverslagen zijn westerse historici sceptisch over het bestaan van Unternehmen Weitsprung.
- Gebrek aan Bewijs: Het Duitse spionagenetwerk in Iran was in 1943 al grotendeels vernietigd.
- Onwaarschijnlijke Uitvoering: De geallieerden voelden zich veilig genoeg om openlijk door Teheran te reizen, wat suggereert dat de beveiligingsdreiging beperkt was.
- Afwezigheid van Operationele Sporen: Duitse bronnen, inclusief de memoires van Otto Skorzeny, ontkennen categorisch de plannen. Skorzeny beschreef het verhaal als een propagandamythe.
Westerse Analyses
Historici zoals Nigel West en Heinz Höhne stellen dat het verhaal mogelijk een Sovjet-desinformatiecampagne was. Anderen, zoals Miron Rezun, beschouwen het echter als geloofwaardig, mede omdat Stalin persoonlijk melding maakte van het complot aan Roosevelt en Churchill.
Conclusie
Unternehmen Weitsprung blijft een controversieel onderwerp binnen de geschiedschrijving. Terwijl Sovjetbronnen het complot als een reëel gevaar presenteren, zijn er weinig harde bewijzen die deze claims ondersteunen. Westerse historici zien het verhaal grotendeels als een propagandamiddel dat het belang van Sovjet-inlichtingendiensten benadrukt. Wat overblijft is een intrigerende mix van feit en fictie, die blijft inspireren tot verdere studie en interpretatie.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: United States Army 12th Air Force, Public domain, via Wikimedia Commons
- Paul D. Mayle (1987). Eureka Summit: Agreement in Principle and the Big Three at Tehran, 1943. Newark: University of Delaware Press. ISBN 0-87413-295-9.
- Donal O’Sullivan (2010). Dealing with the Devil: Anglo-Soviet Intelligence Cooperation in the Second World War. New York: Lang. ISBN 978-1-4331-0581-4.
- Otto Skorzeny (2007). Meine Kommandounternehmen: Krieg ohne Fronten. Dresden: Winkelried. ISBN 978-3-938392-11-9.
- Юрий Львович Кузнец (2003). Тегеран-43: Крах операции “Длинный прыжок”. Moskou: ЭКСМО. ISBN 5-8153-0146-9.
- Bronnen Mei1940
