De Tupolev Tu-2, ontwikkeld onder de namen ANT-58 en ANT-103 en bekend onder de NAVO-codenaam “Bat,” was een tweemotorige, snelle frontlijn-bommenwerper van de Sovjet-Unie. Het toestel speelde een cruciale rol tijdens de Tweede Wereldoorlog en werd ontworpen om te voldoen aan de behoefte aan een snelle bommenwerper met een aanzienlijke interne bommenlast. De Tu-2 werd geproduceerd in verschillende versies, waaronder een torpedobommenwerper, een onderscheppingsjager en een verkenningsvliegtuig.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
Achtergrond en initiële ontwerpfase
De ontwikkeling van de Tupolev Tu-2 begon in een turbulente periode in de Sovjet-Unie. In 1937 werd Andrei Tupolev, een van de meest prominente luchtvaartontwerpers van de Sovjet-Unie, gearresteerd tijdens de Grote Zuivering. Ondanks zijn arrestatie werd hij erkend als essentieel voor de oorlogsindustrie en werd hij belast met het ontwerpen van nieuwe militaire vliegtuigen, zelfs terwijl hij gevangen zat. Dit leidde tot het ontwerp van de Tu-2, aanvankelijk bekend als Samolyot 103 (Russisch voor “vliegtuig”). De Tu-2 was gebaseerd op eerdere lichte bommenwerperprototypes, de ANT-58, ANT-59 en ANT-60, waarbij de ANT-60 het meest directe voorloper was.
Prototypen en eerste vlucht
De eerste versie van de Tu-2 was een grotere en krachtigere variant van de ANT-60, aangedreven door AM-37-motoren. Het eerste prototype werd voltooid in januari 1941 in Fabriek Nummer 156 en maakte zijn eerste testvlucht op 29 januari 1941, onder leiding van piloot Mikhail Nukhtinov. Ondanks de uitdagingen die gepaard gingen met de ontwikkeling tijdens oorlogstijd, bleek de Tu-2 een veelbelovend ontwerp.
Productie en verdere ontwikkeling
De massaproductie van de Tu-2 begon in september 1941 bij de luchtvaartfabriek in Omsk, met de eerste vliegtuigen die in maart 1942 de gevechtseenheden bereikten. Gebaseerd op gevechtservaringen werden er voortdurend modificaties doorgevoerd. Het oorspronkelijke ontwerp, dat gebruik maakte van de AM-37-motoren, moest worden aangepast toen de productie van deze motoren werd stopgezet ten gunste van de AM-38F-motoren voor de Iljoesjin Il-2. De herontworpen Tu-2 maakte gebruik van de Shvetsov ASh-82 motoren, wat leidde tot een betrouwbaarder en efficiënter toestel.
De productie van de verbeterde Tu-2 nam opnieuw toe in 1943, en er werden uiteindelijk ongeveer 800 vliegtuigen geproduceerd tegen juni 1945. De totale productie liep op tot 2460 vliegtuigen, waarvan het merendeel werd gebouwd in Moskou bij Fabriek Nummer 23. De Tu-2 werd geproduceerd tot 1952 en was een van de belangrijkste bommenwerpers van de Sovjet-Unie tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Operationele geschiedenis
Eerste inzet en gevechtsprestaties
De Tupolev Tu-2 werd voor het eerst operationeel ingezet door het 132e Bommenwerpersregiment van het 3e Luchtleger van de Sovjet-Unie. Het vliegtuig had zijn vuurdoop tijdens de slag om Velikiye Luki in november 1942, waar het 46 missies uitvoerde. De prestaties van de Tu-2 waren indrukwekkend; het toestel combineerde snelheid en wendbaarheid vergelijkbaar met die van een jager, terwijl het ook zware schade kon weerstaan. Tijdens zijn inzet in deze slag verloor het regiment slechts drie Tu-2’s, terwijl zeven andere beschadigd raakten.
In februari 1943 werd het 132e regiment overgeplaatst naar het 17e Luchtleger om de opmars naar de Dnjepr te ondersteunen. Tijdens deze operatie voerde het regiment nog eens 47 missies uit, waarbij voornamelijk vliegvelden en spoorwegknooppunten werden aangevallen. De Tu-2’s bewezen zich als robuuste en effectieve bommenwerpers, en hun rol in de Sovjet-luchtmacht werd steeds belangrijker naarmate de oorlog vorderde.
Naoorlogse inzet en export
Na de Tweede Wereldoorlog bleef de Tu-2 in dienst in de Sovjet-Unie tot 1950. Het vliegtuig werd daarnaast geëxporteerd naar verschillende landen, waaronder China. De Tu-2 werd door de Chinese luchtmacht ingezet tijdens de Chinese Burgeroorlog en de Koreaanse Oorlog, waar enkele exemplaren werden neergeschoten door de Verenigde Naties.
Tijdens de Tibetaanse opstand van 1959, nam de Tu-2 deel aan tegenopstandingsacties in het Qinghai-Tibet-Plateau, waar het vliegtuig werd ingezet voor grondaanvallen, verkenningsmissies en liaisonrollen. De Chinese Tu-2’s bleven in gebruik tot het einde van de jaren 1970, waarna ze uiteindelijk werden uitgefaseerd.
Technische specificaties van de Tupolev Tu-2
Algemene kenmerken
- Bemanning: 4
- Lengte: 13,8 m (45 ft 3 in)
- Spanwijdte: 18,86 m (61 ft 11 in)
- Hoogte: 4,13 m (13 ft 7 in)
- Leeggewicht: 7.601 kg (16.757 lb)
- Maximum startgewicht: 11.768 kg (25.944 lb)
- Aandrijving: 2 × Shvetsov ASh-82, 14-cilinder luchtgekoelde radiale zuigermotoren, 1.380 kW (1.850 pk) elk
- Propellers: 3-blads АБ-5-167А, diameter 3,8 m (12 ft 6 in), gewicht 178 kg, spoedbereik 23-53°
Prestaties
- Maximum snelheid: 528 km/h (328 mph)
- Bereik: 2.020 km (1.260 mi)
- Dienstplafond: 9.000 m (30.000 ft)
- Klimsnelheid: 8,2 m/s (1.610 ft/min)
- Vleugelbelasting: 220 kg/m² (45 lb/sq ft)
- Vermogen/gewichtsverhouding: 0,260 kW/kg (0,158 pk/lb)
Bewapening
- Vuurwapens:
- 2 × 20 mm ShVAK-kanonnen, vast gemonteerd in de vleugels
- 3 × 7,62 mm ShKAS machinegeweren, later vervangen door 12,7 mm Berezin UB machinegeweren, gemonteerd in de romp, dorsale en ventrale openingen.
- Bommen:
- Tot 1.500 kg intern en 2.270 kg extern
Vergelijkbare vliegtuigen
De Tupolev Tu-2 kan worden vergeleken met andere vliegtuigen uit dezelfde periode en met vergelijkbare rollen, zoals:
- de Havilland Mosquito (Verenigd Koninkrijk)
- Dornier Do 217 (Duitsland)
- Junkers Ju 88 (Duitsland)
- Petlyakov Pe-2 (Sovjet-Unie)
Conclusie
De Tupolev Tu-2 was een van de meest succesvolle en veelzijdige bommenwerpers van de Sovjet-Unie tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ondanks de moeilijke omstandigheden waaronder het vliegtuig werd ontwikkeld, bewees de Tu-2 zich als een betrouwbare en effectieve aanvulling op de Sovjet-luchtmacht. Met zijn snelheid, wendbaarheid en slagkracht speelde de Tu-2 een cruciale rol in de laatste stadia van de oorlog en bleef het na de oorlog nog geruime tijd in dienst. Het vliegtuig werd niet alleen door de Sovjet-Unie gebruikt, maar ook door andere landen zoals China, waar het tot ver in de jaren 1970 operationeel bleef.
Bronnen en meer informatie
- William Green, Warplanes of the Second World War: Bombers and Reconnaissance Aircraft, Volume 7, Macdonald, 1967.
- Afbeelding: Romwell, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
- Yefim Gordon en Vladimir Rigmant, Tupolev Tu-2: The Forgotten Medium Bomber, Midland Publishing, 2004.
- War Eagles Air Museum, Santa Teresa, New Mexico.
