
Het Strengebevel (in het Duits: Säuberungsbefehl, oftewel “Bevel tot Reinheid“) werd op 10 oktober 1941 uitgevaardigd door veldmaarschalk Walter von Reichenau, toen commandant van het Duitse 6e Leger tijdens de invasie van de Sovjet-Unie. Dit bevel is berucht vanwege de directe bijdrage die het leverde aan oorlogsmisdaden en de Holocaust aan het Oostfront.
Inhoud van het Strengebevel
Het bevel benadrukte dat de oorlog tegen de Sovjet-Unie niet alleen een militaire campagne was, maar een ideologische strijd tegen het zogenaamde “Joods-Bolsjewisme”. Reichenau spoorde Duitse soldaten aan om genadeloos op te treden tegen Joden, communisten en andere ‘ongewenste’ bevolkingsgroepen. Civiele weerstand werd gezien als deel van de vijand, waardoor ook niet-strijders zoals vrouwen, kinderen en ouderen het slachtoffer werden.
Een belangrijke passage uit het bevel stelde:
“De soldaat moet begrijpen dat hij meewerkt aan de vernietiging van een gevaarlijk bolsjewistisch systeem en dat deze strijd harde maatregelen vereist tegen vijandige elementen. Dit houdt in: de uitroeiing van Joods-Bolsjewistische aanstichters, plunderaars en saboteurs.”
Gevolgen van het Strengebevel
Het Strengebevel legitimeerde en bevorderde samenwerking tussen het Duitse leger (Wehrmacht) en de SS-Einsatzgruppen, die verantwoordelijk waren voor massamoorden op Joden en andere bevolkingsgroepen. Dit leidde direct tot massamoorden zoals de slachting bij Babi Jar, waar in september 1941 meer dan 33.000 Joden in twee dagen werden geëxecuteerd.
Het bevel veroorzaakte ook kleinschalige executies, plunderingen en grootschalige vernietigingen van dorpen en steden in bezet gebied. Een ander bekend voorbeeld is de moord op 90 Joodse kinderen tijdens het Bila Tserkva-massacre, waarbij Reichenau persoonlijk betrokken was.
Naar Verantwoording na de Oorlog
Hoewel Reichenau overleed in januari 1942 en niet berecht kon worden, werd zijn Strengebevel door de geallieerden gebruikt als bewijs tijdens de Neurenbergse processen. Het speelde een rol in de collectieve aanklacht tegen de Wehrmacht-leiding voor medeplichtigheid aan genocide en oorlogsmisdaden.
Conclusie
Het Strengebevel van Reichenau blijft een van de meest verontrustende voorbeelden van hoe de nazi-ideologie geïntegreerd werd in militaire operaties. Het illustreert hoe Duitse officieren niet alleen militaire doelen nastreefden, maar ook actief betrokken waren bij de genocidale doelen van het regime.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: National Digital Archives , Public domain, via Wikimedia Commons
- Kühne, Thomas (2010). Belonging and Genocide: Hitler’s Community, 1918-1945. New Haven: Yale University Press. ISBN 978-0-300-16857-0.
- Weinberg, Gerhard L. (2010). Hitler’s Foreign Policy 1933-1939: The Road to World War II. Oxford: Enigma Books. ISBN 978-1-9362-7484-0.
- Mitcham, Samuel W. (2008). The Rise of the Wehrmacht: Vol. 1. Santa Barbara: ABC-CLIO. ISBN 978-0-275-99641-3.
- Glantz, David M.; House, Jonathan (2009). To the Gates of Stalingrad: Soviet-German Combat Operations, April-August 1942. Lawrence: University Press of Kansas. ISBN 978-0-7006-1630-5.
- Bronnen Mei1940