Slag om het Hürtgenwald: 19 september tot 16 december 1944

De Slag om het Hürtgenwald was een bloedige, langdurige strijd in 1944 tussen Amerikaanse en Duitse troepen in een dicht bos.
De Slag om het Hürtgenwald was een bloedige, langdurige strijd in 1944 tussen Amerikaanse en Duitse troepen in een dicht bos.

De slag om het Hürtgenwald (Duits: Schlacht im Hürtgenwald) was een lange en uitputtende reeks gevechten tussen de Amerikaanse en Duitse strijdkrachten van 19 september tot 16 december 1944. Deze confrontatie vond plaats aan het westelijke front tijdens de Tweede Wereldoorlog, in het dichte en ruige terrein van het Hürtgenwald, een gebied van 140 vierkante kilometer (54 vierkante mijl) nabij de Belgisch-Duitse grens. Het was de langste slag die op Duitse bodem werd uitgevochten tijdens de Tweede Wereldoorlog en de langste enkele slag ooit door het Amerikaanse leger gevoerd.

Achtergrond

In september 1944, na de succesvolle landingen in Normandië, achtervolgden de geallieerden het terugtrekkende Duitse leger. Hun opmars vertraagde echter door verlengde bevoorradingslijnen en toenemende Duitse tegenstand. Het strategische doel was om de Rijn te bereiken en voor te bereiden op een oversteek. Het Amerikaanse eerste leger onder leiding van generaal Courtney Hodges stuitte op hevige tegenstand in de Aachener kloof en identificeerde een potentiële dreiging van Duitse troepen die het Hürtgenwald als basis gebruikten.

De Amerikaanse bevelhebbers hadden als doel om de Duitse troepen in het Hürtgenwald vast te pinnen en te voorkomen dat ze de frontlinies verder naar het noorden bij de slag om Aken zouden versterken. Dit was cruciaal omdat de Amerikaanse troepen de machtige Siegfriedlinie, een netwerk van versterkte industriële steden, dorpen, pillendozen, tankvallen en mijnenvelden, bevochten. De eerste tactische doelen waren het veroveren van het dorp Schmidt en het vrijmaken van Monschau. In de tweede fase wilden de geallieerden oprukken naar de Rur-rivier als onderdeel van Operatie Queen.

Generalfeldmarschall Walter Model, die de Duitse troepen leidde, was van plan om de geallieerde opmars te stoppen. Hij maakte effectief gebruik van de fortificaties van de Siegfriedlinie (Westwall), waardoor hij de vooruitgang van de geallieerden vertraagde en zware verliezen toebracht. De slag resulteerde in aanzienlijke verliezen: het eerste Amerikaanse leger verloor minstens 33.000 manschappen (inclusief gevechts- en niet-gevechtsverliezen), met schattingen die oplopen tot 55.000. De Duitse verliezen waren ongeveer 28.000.

Terrein en omstandigheden

Het Hürtgenwald wordt gekenmerkt door dichte naaldbossen, ruig terrein en beperkte wegen en paden. In de herfst en vroege winter van 1944 was het weer koud, nat en bewolkt, wat vaak luchtsteun belemmerde. De dichtheid van het bos en het ruwe landschap hinderden de beweging van voertuigen, vooral zware voertuigen zoals tanks. De Duitsers hadden het gebied voorbereid met bunkers, mijnenvelden, prikkeldraad en boobytraps, waardoor het terrein een modderige massa werd dat de opmars van de geallieerden verder bemoeilijkte.

Het weer en het terrein neutraliseerden de Amerikaanse voordelen van aantallen, pantser, mobiliteit en luchtsteun. Het dichte bos stelde de Duitse verdedigers in staat om effectieve infiltratie- en flankeeraanvallen uit te voeren, waardoor het voor de geallieerden moeilijk was om een frontlinie te vestigen en te handhaven. De Duitsers, ondanks hun tekort aan manschappen en middelen, gebruikten hun diepgaande kennis van het terrein om een robuuste verdediging op te zetten. De Amerikaanse divisies, die verliezen leden, moesten onervaren vervangers direct in de strijd opnemen.

De Westwall was voorzien van draketanden, een type antitankversperring, die de Duitse verdedigingslinie tijdens de Tweede Wereldoorlog versterkte.
De Westwall was voorzien van draketanden, een type antitankversperring, die de Duitse verdedigingslinie tijdens de Tweede Wereldoorlog versterkte.

Eerste gevechten

De 1e infanteriedivisie van de VS arriveerde begin oktober en sloot zich aan bij elementen van het XIX Corps en VII Corps, die Aken hadden omsingeld. Ondanks oproepen tot overgave van het Duitse garnizoen, hield Oberst Gerhard Wilck stand tot 21 oktober. Het uiteindelijke doel van de 9e infanteriedivisie was het veiligstellen van de Rur-overgangen bij Düren. Op 16 september 1944 veroverde het 47e infanterieregiment Schevenhütte, maar de divisie miste de kracht om verder op te rukken vanwege de inzet van andere regimenten in het zuiden.

Aanvallen door het 39e en 60e infanterieregiment stuitten op hevige tegenstand en werden afgeslagen. De 1e en 2e bataljons van het 39e veroverden Lammersdorf, maar slaagden er niet in de ingegraven Duitse troepen te verdrijven. Medio oktober, na aanzienlijke verliezen, boekte de 9e infanteriedivisie beperkte vooruitgang en werd afgelost door de 28e infanteriedivisie, die soortgelijke uitdagingen ondervond in het ruige terrein en de versterkte posities van het bos.

De slag intensiveert

Fase één: de strijd om Schmidt

De 28e infanteriedivisie, onder leiding van generaal Norman Cota, kreeg de opdracht om Vossenack, Schmidt en de bosrand tegenover Hürtgen in te nemen. Ondanks versterking met tanks, rupsvoertuigen (M29 Weasel) en luchtsteun, had de divisie moeite met de goed voorbereide Duitse verdediging. Het Kall-pad, een kritieke bevoorradingsroute, bleek bijzonder problematisch vanwege het smalle, steile en modderige terrein.

Cota’s oorspronkelijke plan betrof het 109e infanterieregiment dat de bossen ten noorden van Germeter zou zuiveren, het 110e infanterieregiment dat het Kall-riviergebied zou veiligstellen, en het 112e infanterieregiment dat Schmidt zou aanvallen. De Duitsers, die de aanval verwachtten, hadden hun posities versterkt en uitgebreide mijnenvelden aangelegd. Het 109e infanterieregiment stuitte op een onverwacht mijnenveld, zwaar artillerie- en mortiervuur, wat resulteerde in aanzienlijke verliezen en weinig terreinwinst.

Het 112e infanterieregiment slaagde erin Vossenack in te nemen en op te rukken naar Schmidt, maar stuitte op felle tegenstand. Op 3 november bezetten het 1e en 3e bataljon van het 112e respectievelijk Kommerscheidt en Schmidt. Echter, op 4 november lanceerde de Duitse 116e pantserdivisie een sterke tegenaanval, waardoor de Amerikaanse bataljons zich moesten terugtrekken. Het terrein en de slechte omstandigheden van het Kall-pad hinderden de Amerikaanse bevoorrading en versterking ernstig.

Het terrein was ongeschikt voor mobiele strijdmachten, met dichte bossen en ruige wegen die bewegingen van tanks en voertuigen belemmerden.
Het terrein was ongeschikt voor mobiele strijdmachten, met dichte bossen en ruige wegen die bewegingen van tanks en voertuigen belemmerden.

Fase twee: operatie Queen

Operatie Queen begon op 16 november, met als doel de Rur-rivier te bereiken. De Amerikaanse 4e infanteriedivisie, die de noordelijke helft van het Hürtgenwald moest zuiveren, stuitte op intense Duitse tegenstand. De 8e en 22e infanterieregimenten van de divisie vielen aan langs parallelle routes, maar werden herhaaldelijk afgeslagen door goed ingegraven Duitse verdedigers.

Op 18 november werd tankondersteuning essentieel geacht. Ingenieurs werkten aan het creëren van routes door het bos voor tanks, maar logistiek en communicatie bleven problematisch. Duitse versterkingen van de 344e en 353e infanteriedivisies versterkten de verdediging, waardoor de Amerikaanse opmars verder werd vertraagd. Ondanks hevige gevechten boekte het VII Corps beperkte vooruitgang en liep het offensief tegen eind november vast.

De verantwoordelijkheid voor het Hürtgenwald werd teruggegeven aan het V Corps, en op 21 november hervatte de 8e infanteriedivisie de aanval. Na intense gevechten veroverde de 8e divisie Hürtgen op 28 november, maar de strijd ging verder om controle over Kleinhau en andere strategische punten.

Fase drie: patstelling en uitputting

In de laatste fase van de slag om het Hürtgenwald leden beide partijen zware verliezen. De Amerikaanse 1e infanteriedivisie, 78e infanteriedivisie en elementen van de 82e luchtlandingsdivisie waren betrokken bij hevige gevechten om strategische posities zoals Hill 400 en de omliggende dorpen. Ondanks het behalen van verschillende doelen, kregen de Amerikanen te maken met onophoudelijke Duitse tegenaanvallen, wat leidde tot een hoge uitputtingsslag.

De slag om Kesternich, een cruciale confrontatie binnen het bredere Hürtgen-conflict, zag de 78e infanteriedivisie botsen met de 272e volksgrenadierdivisie. De Amerikanen namen aanvankelijk Kesternich in, maar een Duitse tegenoffensief op 15 december heroverde het dorp, waarbij aanzienlijke verliezen werden toegebracht aan de Amerikaanse troepen.

Conclusie en nasleep

De slag om het Hürtgenwald eindigde op 16 december 1944, toen het Duitse Ardennenoffensief (Slag om de Ardennen) begon. De Hürtgen-campagne, gekenmerkt door hoge verliezen en beperkte strategische winsten, was een kostbare en controversiële operatie voor de geallieerden. Militaire historici, zoals Charles B. MacDonald, hebben de slag bekritiseerd als een misconceptie die haar doelen niet bereikte.

De totale kosten van de Siegfriedlijncampagne, inclusief de slag om het Hürtgenwald, waren enorm. De Amerikaanse strijdkrachten leden ongeveer 140.000 verliezen, terwijl de Duitse verliezen rond de 28.000 lagen. De hoge kosten en beperkte successen van de slag hebben ertoe geleid dat sommige historici het omschrijven als een geallieerde “nederlaag van de eerste orde”.

Bronnen

  1. MacDonald, Charles B. The Battle of the Huertgen Forest. U.S. Army Center of Military History.
  2. Astor, Gerald. The Bloody Forest: Battle for Huertgen September 1944-January 1945. Presidio Press.
  3. Guderian, Heinz. Panzer Leader. Da Capo Press.
  4. Ambrose, Stephen E. Citizen Soldiers: The U.S. Army from the Normandy Beaches to the Bulge to the Surrender of Germany. Simon & Schuster.
  5. Whiting, Charles. The Battle of Hurtgen Forest. Orion Publishing.
  6. Bronnen mei1940