De PZL P.11 was een Poolse jachtvliegtuig ontworpen in de vroege jaren 1930 door het staatsbedrijf Państwowe Zakłady Lotnicze (PZL). Bij zijn introductie werd het toestel beschouwd als het meest geavanceerde jachtvliegtuig ter wereld, dankzij de innovatieve ‘Puławski-vleugel’, ontwikkeld door de Poolse ingenieur Zygmunt Puławski. De P.11 speelde een cruciale rol in de verdediging van Polen tijdens de Duitse invasie in 1939, ondanks zijn verouderde status tegen modernere vliegtuigen zoals de Messerschmitt Bf 109.
Inhouds opgave
Ontwikkeling van de PZL P.11
De oorsprong van het ontwerp
Het ontwerp van de PZL P.11 begon in 1929, toen Zygmunt Puławski aan een volledig metalen eenzits jachtvliegtuig werkte. Tot dan toe had Polen zich voornamelijk gericht op de licentieproductie van buitenlandse vliegtuigen, voornamelijk van Franse oorsprong, die vaak een houten structuur hadden. De overstap naar een volledig metalen ontwerp betekende een aanzienlijke vooruitgang voor de Poolse luchtvaartindustrie. De eerste prototype, de PZL P.1, maakte zijn eerste vlucht in 1929 en werd al snel gevolgd door verbeterde modellen zoals de PZL P.7 en uiteindelijk de P.11 .
De P.11 was een verdere ontwikkeling van de P.7, met als belangrijkste verbetering de krachtige Bristol Mercury-motor. De P.11 had een unieke, hooggeplaatste vleugel, bekend als de ‘Puławski-vleugel’, die de aerodynamica verbeterde en het zicht van de piloot aanzienlijk vergrootte .
Testfasen en prototypes
De ontwikkeling van de PZL P.11 kende verschillende fases. Het eerste prototype, de P.11/I, maakte zijn eerste vlucht in augustus 1931. Dit prototype werd aangedreven door een Bristol Jupiter-motor, terwijl latere prototypes, zoals de P.11/II en P.11/III, waren uitgerust met krachtigere Bristol Mercury-motoren. Deze vroege prototypes vormden de basis voor het productiemodel van de P.11 .
Technische specificaties en bewapening
De PZL P.11 was in verschillende versies beschikbaar, elk met kleine maar belangrijke verschillen. Hieronder worden de algemene specificaties van de P.11 behandeld, met details over afmetingen, prestaties en bewapening.
Algemene kenmerken
- Bemanning: 1
- Lengte: 7,55 m
- Spanwijdte: 10,719 m
- Hoogte: 2,85 m
- Vleugeloppervlak: 17,9 m²
- Leeggewicht: 1.147 kg
- Maximaal startgewicht: 1.800 kg
- Motoren: Verschillende versies met o.a. de Bristol Mercury V.S2 of Skoda Mercury VI.S2 .
Prestaties
- Maximale snelheid: 390 km/h op 5000 m
- Vliegbereik: 700 km
- Dienstplafond: 8.000 m
- Tijd om hoogte te bereiken: 5.000 m in 6 minuten .
Bewapening
- Machinegeweren: De standaardbewapening van de PZL P.11c bestond uit twee 7,92 mm KM Wz 33 machinegeweren, met een optie voor twee extra machinegeweren op de vleugels. De P.11f- en P.11g-versies waren uitgerust met vier machinegeweren .
De PZL P.11 in Poolse dienst
Introductie in het Poolse leger
De PZL P.11 diende als het belangrijkste jachtvliegtuig van de Poolse Luchtmacht in de jaren 1930. De eerste productiemodellen werden in 1935 geleverd, te beginnen met de P.11a-variant. Deze vroege versie was bedoeld als een tijdelijke oplossing totdat de verbeterde P.11c beschikbaar zou komen . De P.11c werd vanaf 1936 geproduceerd en was het meest gebruikte model tijdens de invasie van Polen in 1939. Op dat moment beschikte de Poolse luchtmacht over ongeveer 185 P.11’s .
Vechten tegen de Luftwaffe
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 1 september 1939, was de PZL P.11 al verouderd in vergelijking met modernere Duitse vliegtuigen zoals de Messerschmitt Bf 109 en Bf 110. Desondanks slaagden Poolse piloten erin aanzienlijke successen te behalen tegen de overmacht van de Luftwaffe. Hoewel de P.11 inferieur was qua snelheid en bewapening, bood het toestel betere wendbaarheid en zicht voor de piloot. Poolse piloten claimden ongeveer 110 luchtzeges met de P.11 .
De eerste luchtoverwinning van de Tweede Wereldoorlog
De eerste luchtoverwinning van de Tweede Wereldoorlog werd behaald door een PZL P.11. Op 1 september 1939 schoot Władysław Gnyś een Duitse Junkers Ju 87 neer, slechts 20 minuten nadat zijn commandant, Mieczysław Medwecki, als eerste geallieerde piloot was neergeschoten . Dit markeerde het begin van de luchtcampagne boven Polen.
Export en internationale dienst
Leveringen aan Roemenië
Naast de Poolse luchtmacht was ook de Roemeense luchtmacht een belangrijke gebruiker van de PZL P.11. Roemenië kocht 50 toestellen van het type P.11b, waarvan de levering in juli 1934 begon . Vervolgens bouwde de Roemeense fabrikant IAR nog eens 95 toestellen onder licentie, aangedreven door de in Roemenië geproduceerde Gnome-Rhône 9Krse-motoren. Deze toestellen kregen de aanduiding IAR P.11f .
Andere landen en de P.24
Hoewel verschillende landen zoals Griekenland, Portugal, en Turkije interesse toonden in de P.11, werd uiteindelijk gekozen voor de meer geavanceerde PZL P.24, een doorontwikkeling van de P.11. Deze versie werd vooral voor exportdoeleinden geproduceerd .
Ontwikkeling van de opvolger en einde van de P.11
De P.11g Kobuz
Naarmate de dreiging van oorlog in Europa groeide, realiseerde de Poolse luchtmacht zich dat de P.11 verouderd was. Er werd gewerkt aan een opvolger, de PZL.50 Jastrząb, maar door vertragingen werd dit toestel niet op tijd operationeel . Als tussenoplossing werd de P.11g Kobuz ontwikkeld, met een krachtigere motor en een gesloten cockpit. Dit model kwam echter niet op tijd in productie; slechts één prototype vloog voor het begin van de oorlog .
Het lot van de P.11 na de invasie
Na de val van Polen werden ongeveer 36 PZL P.11’s naar Roemenië geëvacueerd, waar ze in dienst bleven bij de Roemeense luchtmacht. In Polen werden de meeste P.11’s vernietigd tijdens gevechten of op de grond door bombardementen . De overgebleven toestellen werden gebruikt voor trainingsdoeleinden of gedemonteerd voor onderdelen.
Conclusie
De PZL P.11 speelde een essentiële rol in de vroege luchtvaartgeschiedenis van Polen. Ondanks zijn verouderde technologie tegen het begin van de Tweede Wereldoorlog, toonde het toestel zijn robuustheid en wendbaarheid in de strijd tegen de Duitse Luftwaffe. De PZL P.11 blijft een symbool van de vroege Poolse luchtvaart en is een belangrijk onderdeel van de luchtvaartgeschiedenis.
Bronnen en meer informatie
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
- Cynk, Jerzy B. – History of the Polish Air Force (ISBN: 978-8361421023). Een uitgebreid boek over de Poolse luchtmacht, inclusief de rol van de PZL P.11.
- Zaloga, Steven J. – Poland 1939: The Birth of Blitzkrieg (ISBN: 978-1846031488). Dit werk behandelt de Duitse invasie van Polen en de rol van de Poolse luchtmacht.
- Glass, Andrzej. – PZL P.11c (ISBN: 978-8389450617). Dit boek richt zich specifiek op het PZL P.11 jachtvliegtuig.
