Philipp Scheidemann (1864 – 1939)

Philipp Scheidemann (Kassel, 26 juli 1865 – Kopenhagen, 29 november 1939) was een Duits sociaaldemocratisch politicus.Scheidemann kwam uit een eenvoudig arbeidersgezin. Nadat hij zijn lagere school had voltooid ging hij in de leer als boekdrukker. In 1883 sloot hij zich aan bij een sociaaldemocratische club in Kassel en was hij actief bij het partijkrant. In zijn vrije tijd volgde hij colleges geschiedenis, wijsbegeerte en economie aan de Universiteit van Marburg. Vanaf 1886 was hij fulltime medewerker bij de Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD). Hij behoorde tot de centrumvleugel van de partij. Van 1903 tot 1933 was hij Rijksdagafgevaardigde. Scheidemann was van 1908 tot 1911 gemeentesecretaris van Kassel. In 1911 werd hij fractievoorzitter van de SPD in de Rijksdag (tot 1918) en van 1912 tot 1918 was hij vicevoorzitter van de Rijksdag. In 1913 werd niet Scheidemann, maar Friedrich Ebert, voorzitter van de SPD.

Hij steunde Duitslands deelname aan de Eerste Wereldoorlog niet van harte en in 1917 was hij één van de voormannen van de SPD die naar een vrede zonder annexaties streefde. In oktober 1918 werd hij staatssecretaris in de regering van prins Max van Baden.

Op 9 november 1918 werd zijn partijgenoot Friedrich Ebert rijkskanselier. Omdat de revolutie begon te radicaliseren en de spartakist Karl Liebknecht dreigde om een radenrepubliek uit te roepen, riep Scheidemann zelf de Duitse republiek uit. Mede door deze zet werd de relatie tussen Scheidemann en Ebert gespannen; Ebert wilde de vraag republiek of monarchie aan een nationale vergadering overlaten.

Op 11 november 1918 werd hij lid van de Raad van Volkscommissarissen, bestaande uit de SPD en USPD (onafhankelijke sociaaldemocraten), die als tijdelijke regering optrad.

Op 13 februari 1919 werd Scheidemann tot regeringsleider (Reichsministerpräsident) benoemd door de nieuwe rijkspresident Ebert en gesteund door de Nationale Vergadering. Omdat hij het niet eens was met de voorwaarden van de Vrede van Versailles, trad hij in juni 1919 als regeringsleider af. Van 1920 tot 1926 was Scheidemann burgemeester van Kassel. Zijn kritiek op extreem-rechts maakte hem in die kringen impopulair. In 1920 bracht hij de minister van Defensie, Gustav Noske ten val. In 1922 werd er door een extreem-rechtse persoon een mislukte aanslag op zijn leven gepleegd.

Zijn onthullingen van de geheime samenwerking van de Reichswehr (Duitse leger) met het Rode Leger in 1926, maakte hem weinig geliefd bij andere politici. In 1933, na Hitlers machtsovername, emigreerde hij naar Denemarken, alwaar hij in 1939 op 74-jarige leeftijd overleed.