Petropavlovsk: Duitse kruiser verkocht aan Sovjets (1939-1945)

By
Redactie Mei 1940
-
0
De Sovjetkruiser Tallinn in Leningrad eind jaren 1940, gebouwd in Duitsland als Lützow en later gebruikt als barakschip.
De Tallinn, voorheen de Duitse zware kruiser Lützow, afgemeerd in Leningrad. Gebruikt als barakschip vanaf 1949 tot de sloop in 1960.

De zware kruiser Lützow was het vijfde en laatste schip van de Admiral Hipper-klasse, gebouwd door Nazi-Duitsland tijdens de herbewapening van de Kriegsmarine. Het schip werd echter nooit voltooid en verkocht aan de Sovjet-Unie waar het de naam USSR Petropavlovsk en weer later USSR Tallinn kreeg.

Ontwerp en Specificaties

De Lützow maakte deel uit van de Admiral Hipper-klasse, een serie zware kruisers ontwikkeld na de herbewapening van Duitsland in 1935, mogelijk gemaakt door het Anglo-Duitse Marineverdrag. Hoewel deze schepen officieel binnen de limiet van 10.000 ton vielen, overschreden ze die aanzienlijk.

Technische Specificaties

  • Lengte: 210 meter
  • Breedte: 21,8 meter
  • Diepgang: Maximaal 7,9 meter
  • Waterverplaatsing: 17.600 ton (ontwerp), 20.100 ton (volgeladen)
  • Snelheid: 32 knopen, aangedreven door drie stoomturbines en twaalf hogedrukketels.

Bewapening en Pantsering

De bewapening van de Lützow bestond uit:

  • Hoofdgeschut: Acht 20,3 cm SK L/60 kanonnen in vier tweelingtorens.
  • Luchtafweer: Twaalf 10,5 cm kanonnen, twaalf 3,7 cm kanonnen en acht 2 cm kanonnen.
  • Torpedo’s: Twee drievoudige 53,3 cm lanceerbuizen.

De pantsering omvatte een gordelpantser van 70-80 mm en een hoofdpantserdek van 20-50 mm.

Bouw en Overdracht aan de Sovjet-Unie

De kiel van de Lützow werd gelegd op 2 augustus 1937 in de Deschimag-scheepswerf te Bremen. Het schip werd te water gelaten op 1 juli 1939. Hoewel het oorspronkelijk bedoeld was als een licht bewapende kruiser, besloot de Kriegsmarine later het schip te voltooien als zware kruiser, gelijk aan de KMS Admiral Hipper.

Verkoop aan de Sovjet-Unie

In oktober 1939 vroeg de Sovjet-Unie om de aankoop van meerdere Duitse schepen, waaronder de Lützow. De Kriegsmarine stemde ermee in de Lützow te verkopen voor 150 miljoen Reichsmark, bijna het dubbele van de bouwkosten. Het schip was op dat moment slechts gedeeltelijk voltooid.

In februari 1940 werd de verkoop officieel afgerond, en op 15 april werd de KMS Lützow naar Leningrad gesleept. Het schip arriveerde met slechts twee van de vier hoofdgeschuttorens geïnstalleerd en een incomplete bovenbouw.

Sovjet Dienst: Petropavlovsk

Na de overdracht werd de KMS Lützow hernoemd tot USSR Petropavlovsk. Het schip diende in eerste instantie als een model voor toekomstige Sovjet-kruisers, maar door het uitbreken van de oorlog met Duitsland in juni 1941 werd de voltooiing van het schip ernstig vertraagd.

De Slag om Leningrad

Ondanks dat de Petropavlovsk slechts 70% voltooid was, werd het schip in augustus 1941 ingezet als drijvende batterij tijdens de verdediging van Leningrad. Op 7 september vuurde het schip 40 salvo’s af op Duitse troepen, maar werd op 17 september zwaar beschadigd door Duits artillerievuur en uiteindelijk aan de grond gezet om zinken te voorkomen.

In april 1942 werd het schip opnieuw aangevallen door Duitse vliegtuigen, waarbij het ernstig beschadigd raakte en zonk. In september 1942 werd de Petropavlovsk gelicht en gerepareerd.

Hernoeming en Laatste Dienstjaren

In 1943 werd het schip hernoemd tot Tallinn. Het nam deel aan de Sovjet-tegenoffensieven die uiteindelijk de blokkade van Leningrad in 1944 doorbraken. Na de oorlog werd vastgesteld dat het schip niet volledig gerepareerd kon worden.

De Tallinn werd vervolgens gebruikt als een stationair trainingsplatform en later als drijvende kazerne, opnieuw hernoemd tot Dniepr in 1953. De ontmanteling van het schip begon in de late jaren 1950 en werd naar schatting tussen 1958 en 1961 voltooid.

Conclusie

De geschiedenis van de Lützow toont de uitdagingen en dynamiek van maritieme politiek en technologie in de periode tussen de wereldoorlogen en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als een onvoltooid schip dat zowel in Duitse als Sovjet dienst stond, biedt het inzicht in de militaire samenwerking en conflicten tussen deze naties.

Bronnen en meer informatie

  1. Afbeelding: U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
  2. Budzbon, Przemysław (1992). “Soviet Union”. In Gardiner, Robert; Chesneau, Roger (eds.). Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press. ISBN 978-0-85177-146-5.
  3. Budzbon, Przemysław; Radziemski, Jan & Twardowski, Marek (2022).
    Warships of the Soviet Fleets 1939–1945. Vol. I: Major Combatants. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-68247-877-6.
  4. Gröner, Erich (1990). German Warships: 1815–1945. Vol. I: Major Surface Vessels. Annapolis: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-790-6.
  5. Koop, Gerhard & Schmolke, Klaus-Peter (1992). Die Schweren Kreuzer der Admiral Hipper-Klasse [The Heavy Cruisers of the Admiral Hipper Class]. Bonn: Bernard & Graefe Verlag. ISBN 978-3-7637-5896-8.
  6. Philbin, Tobias R. (1994). The Lure of Neptune: German-Soviet Naval Collaboration and Ambitions, 1919–1941. Columbia: University of South Carolina Press. ISBN 978-0-87249-992-8.
  7. Rohwer, Jürgen & Monakov, Mikhail S. (2001). Stalin’s Ocean-Going Fleet: Soviet Naval Strategy and Shipbuilding Programmes, 1935–1953. London: Frank Cass. ISBN 978-0-7146-4895-8.
  8. Sieche, Erwin (1992). “Germany”. In Gardiner, Robert; Chesneau, Roger (eds.). Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press. ISBN 978-0-85177-146-5.
  9. Williamson, Gordon (2003). German Heavy Cruisers 1939–1945. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-502-0.
  10. Bronnen Mei1940