Operation Felix (Duits: Unternehmen Felix) was de codenaam voor een voorgestelde Duitse Wehrmacht-campagne om Spanje binnen te trekken en Gibraltar te veroveren aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Het plan veronderstelde de medewerking van de Spaanse dictator Francisco Franco, maar werd nooit uitgevoerd, voornamelijk vanwege Franco’s terughoudendheid om de oorlog in te gaan en de invloed van de Britse inlichtingendiensten.
Inhouds opgave
Achtergrond van Operation Felix
De Spaanse Burgeroorlog en Duitse Invloed
Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) speelde Duitsland een cruciale rol door de Nationalisten onder leiding van Franco te ondersteunen tegen de Republikeinen. Ondanks deze steun was Franco voorzichtig met het betrekken van Spanje bij de Tweede Wereldoorlog. Hij herinnerde zich de verschrikkingen van de burgeroorlog en de economische en militaire zwakte van zijn land. Republican minister Federica Montseny schreef in 1950 aan historicus Burnett Bolloten dat de Republikeinse regering had overwogen om de Canarische of Balearische Eilanden aan Duitsland aan te bieden in ruil voor neutraliteit. Echter, het Largo Caballero-regering kon geen schriftelijk bewijs van dit voorstel leveren, en de Duitsers bleven de Nationalisten steunen.
Duitse Strategische Overwegingen
Na de Val van Frankrijk in juni 1940 adviseerden hoge Duitse officieren zoals Hermann Göring en Heinz Guderian Hitler om zich te richten op Spanje en Noord-Afrika in plaats van een invasie van de Britse Eilanden. Guderian pleitte zelfs voor het uitstellen van de wapenstilstand met Frankrijk om met twee Panzer-divisies door Spanje te trekken en Gibraltar te veroveren, gevolgd door een invasie van Frans Noord-Afrika.
Plannen en Voorbereidingen
Het Eerste Plan
Op 12 juli 1940 richtte het OKW een speciale groep op voor de nodige planning van Operation Felix. Op 22 juli reisde admiraal Wilhelm Canaris, hoofd van de Abwehr en een erkend expert op het gebied van Spanje, naar Madrid om gesprekken te voeren met Franco en de Spaanse minister van Oorlog, generaal Juan Vigón. Ze verkenden de benaderingen naar Gibraltar en concludeerden dat het Spaanse regime terughoudend was om de oorlog in te gaan.
Canaris’ groep concludeerde dat Gibraltar kon worden ingenomen door een lucht-ondersteunde grondaanval met minstens twee infanterieregimenten, drie genie-bataljons en twaalf artillerieregimenten. Hij verklaarde echter dat zonder 380 mm zware aanvalsartillerie, die niet beschikbaar was, Gibraltar niet kon worden veroverd. Toen hij aan veldmaarschalk Wilhelm Keitel rapporteerde, gaf Canaris zijn mening dat zelfs als Duitsland erin zou slagen om Gibraltar te veroveren met medewerking van Spanje, de Britten in Marokko en Frans West-Afrika zouden landen.
Onderhandelingen met Franco
In augustus ontmoette Canaris Franco’s zwager, Ramón Serrano Súñer, die op het punt stond minister van Buitenlandse Zaken te worden. Canaris drong er bij Serrano Súñer op aan om Franco te overtuigen buiten de oorlog te blijven. Kort daarna stuurde Franco Serrano Súñer naar Berlijn om Hitlers houding te peilen, omdat Canaris hem had verzekerd dat Duitsland niet met geweld in Spanje zou ingrijpen. Toen Serrano Súñer Hitler op 16 september ontmoette, drong Hitler niet sterk aan op Spaanse betrokkenheid bij de oorlog, mogelijk omdat hij van plan was Franco zelf spoedig te ontmoeten.
Hitler en Franco in Hendaye
De Ontmoeting
Op 24 augustus keurde Hitler een algemeen plan goed om Gibraltar te veroveren. Op 23 oktober ontmoette hij Franco in Hendaye, Frankrijk, en stelde voor dat Spanje al in januari 1941 aan de oorlog zou deelnemen aan de zijde van de Asmogendheden. Gibraltar zou worden ingenomen door speciale Wehrmacht-eenheden en aan Spanje worden overgedragen. Franco weigerde het aanbod echter en benadrukte de noodzaak van grootschalige militaire en economische hulp voor Spanje.
Resultaten en Frustraties
Hitler was beledigd toen Franco twijfelde aan de mogelijkheid van een Duitse overwinning in een strijd tegen de Britten op hun thuisgrond. Franco wees erop dat zelfs als de Britse Eilanden zouden worden veroverd, de Britse regering, evenals het grootste deel van het Britse leger en de machtige Royal Navy, waarschijnlijk naar Canada zouden trekken en de Slag om de Atlantische Oceaan zouden voortzetten met steun van de Verenigde Staten.
Een betekenisloze memorandum van begrip werd ondertekend in Hendaye door Franco en Hitler, zonder dat een van beide partijen kreeg wat het wilde. Enkele dagen later zou Hitler tegen Benito Mussolini hebben gezegd: “Ik zou liever vier van mijn eigen tanden laten trekken dan nog een ontmoeting met die man te hebben!”
Planning en Voorbereidingen voor Operation Felix
Operation Felix
Ondanks de problemen gingen Duitse militaire leiders door met de voorbereidingen voor een grootschalige operatie tegen Gibraltar, met de codenaam Operation Felix. Het plan riep op tot twee Duitse legerkorpsen om Spanje over de Pyreneeën binnen te trekken. Een korps, onder leiding van generaal Ludwig Kübler, zou Spanje doorkruisen en Gibraltar aanvallen, en het andere, onder bevel van generaal Rudolf Schmidt, zou zijn flanken beveiligen. Luchtsteun zou bestaan uit een jager en twee duikbommenwerpers.
Beoogde Duitse Strijdkrachten
Het plan maakte ook voorziening voor de bezetting van Spaanse bezittingen in Noord-Afrika: Spaans Marokko, Río de Oro en de Canarische Eilanden, waarvan de havens vervolgens zouden kunnen worden gebruikt als bases voor Duitse U-boten. De algehele leiding van Felix zou worden toegewezen aan veldmaarschalk Walther von Reichenau. De voorgestelde Duitse strijdkrachten omvatten de 16e Gemotoriseerde Infanteriedivisie, de 16e Pantserdivisie, de SS-divisie Totenkopf en verschillende gespecialiseerde eenheden.
Diplomatieke Kwesties
Op 12 november 1940 gaf Hitler Führer Richtlijn nr. 18 uit, waarin stond dat “politieke maatregelen om de spoedige toetreding van Spanje tot de oorlog te bewerkstelligen zijn ingeleid…. Het doel van Duitse interventie op het Iberisch Schiereiland (codenaam Felix) zal zijn om de Engelsen uit de westelijke Middellandse Zee te verdrijven”. Het vermeldde ook de mogelijke invasie van Portugal als de Britten een voet aan de grond kregen en verzocht om het bezetten van Madeira en de Azoren te onderzoeken.
Franco’s Terughoudendheid
Op 5 december 1940 ontmoette Hitler het Duitse opperbevel en besloot om toestemming van Franco te vragen voor de doorgang van Duitse troepen op 10 januari 1941. Generaal Jodl zou naar Spanje gaan om de voorbereidingen te treffen voor de aanval op Gibraltar zodra Canaris Franco’s instemming had verkregen. Canaris ontmoette Franco op 7 december en benadrukte de noodzaak van onmiddellijke deelname van Spanje aan de oorlog. Franco antwoordde dat Spanje eenvoudigweg niet in staat was het Duitse leger te ondersteunen vanwege voedseltekorten en de verwoeste infrastructuur van het land dat nog herstellende was van de recente burgeroorlog.
Bij het ontvangen van Canaris’ rapport besloot Hitler dat Operation Felix moest worden geannuleerd. Zijn teleurstelling bleek uit een later geschreven brief aan Mussolini waarin hij zei: “Ik vrees dat Franco hier de grootste fout van zijn leven maakt”.
Britse Tegenmaatregelen
Strategische Waarde van Gibraltar
De Britten waren zich terdege bewust van de strategische waarde van Gibraltar en de kwetsbaarheid ervan voor een aanval vanaf het Spaanse vasteland. Bij het uitbreken van de oorlog met Italië werd het grootste deel van de burgerbevolking geëvacueerd naar het Verenigd Koninkrijk en andere delen van het rijk, met uitzondering van degenen met vitale functies in de scheepswerf of die lid waren van de Gibraltar Defence Force. Het garnizoen werd meer dan verdubbeld en de luchtafweer werd aanzienlijk verbeterd. Er werd begonnen met een programma van verbeteringen aan de vestingwerken van Gibraltar, waaronder een nieuw netwerk van tunnels diep in de Rots en een systeem van steunpunten en mijnenvelden die de landsgrens dekten.
Britse Garrison in de Lente van 1941
Het Britse garnizoen in Gibraltar bestond uit diverse bataljons en artillerieregimenten, waaronder het 2e Bataljon, The King’s Regiment, het 2e Bataljon, Somerset Light Infantry en het 4e Bataljon, Devonshire Regiment. Luchtafweerverdediging was sterk aanwezig met verschillende zware luchtafweerregimenten uitgerust met kanonnen en radar. Speciale eenheden zoals de “Special Detachment” van No. 1 Tunnelling Company, Royal Canadian Engineers, waren verantwoordelijk voor tunnelbouw en verdediging.
Liaison Delegation Party
Een andere tegenmaatregel was de oprichting van een groep specialistische leger- en marineofficieren, bekend als de 128th Liaison Delegation Party, die geactiveerd zou worden in geval van een Duitse invasie van Spanje. Hun primaire rol zou zijn om ondersteuning te bieden aan generaal Franco als hij zou besluiten weerstand te bieden aan de Duitsers en om coördinatie te bieden voor eventuele Britse troepen die naar Spanje zouden worden gestuurd.
Bij negatieve samenwerking van Franco zou de groep Spaanse havens en infrastructuur vernietigen en verzet en sabotage organiseren met de hulp van de Special Operations Executive. Deze rol werd later tijdens de oorlog belangrijker, en de groep werd omgedoopt tot het Joint Intelligence Centre.
Operation Felix en Franco’s Terughoudendheid
Franco’s Bezwaren
Op 5 december 1940 ontmoette Hitler het Duitse opperbevel en besloot om toestemming van Franco te vragen voor de doorgang van Duitse troepen op 10 januari 1941. Generaal Jodl zou naar Spanje gaan om de voorbereidingen te treffen voor de aanval op Gibraltar zodra Canaris Franco’s instemming had verkregen. Canaris ontmoette Franco op 7 december en benadrukte de noodzaak van onmiddellijke deelname van Spanje aan de oorlog. Franco antwoordde dat Spanje eenvoudigweg niet in staat was het Duitse leger te ondersteunen vanwege voedseltekorten en de verwoeste infrastructuur van het land dat nog herstellende was van de recente burgeroorlog.
Hitlers Reactie op Franco’s Weigering
Bij het ontvangen van Canaris’ rapport besloot Hitler dat Operation Felix moest worden geannuleerd. Zijn teleurstelling bleek uit een later geschreven brief aan Mussolini waarin hij zei: “Ik vrees dat Franco hier de grootste fout van zijn leven maakt”. De relatie tussen de Asmogendheden en Spanje bleef stroef, aangezien Franco weigerde Spanje in een oorlog te betrekken die hij als rampzalig voor zijn nog herstellende natie beschouwde.
Britse Tegenmaatregelen
Verbeterde Verdediging van Gibraltar
De Britten waren zich terdege bewust van de strategische waarde van Gibraltar en de kwetsbaarheid ervan voor een aanval vanaf het Spaanse vasteland. Bij het uitbreken van de oorlog met Italië werd het grootste deel van de burgerbevolking geëvacueerd naar het Verenigd Koninkrijk en andere delen van het rijk, met uitzondering van degenen met vitale functies in de scheepswerf of die lid waren van de Gibraltar Defence Force. Het garnizoen werd meer dan verdubbeld en de luchtafweer werd aanzienlijk verbeterd. Er werd begonnen met een programma van verbeteringen aan de vestingwerken van Gibraltar, waaronder een nieuw netwerk van tunnels diep in de Rots en een systeem van steunpunten en mijnenvelden die de landsgrens dekten.
Britse Garrison in de Lente van 1941
Het Britse garnizoen in Gibraltar bestond uit diverse bataljons en artillerieregimenten, waaronder het 2e Bataljon, The King’s Regiment, het 2e Bataljon, Somerset Light Infantry en het 4e Bataljon, Devonshire Regiment. Luchtafweerverdediging was sterk aanwezig met verschillende zware luchtafweerregimenten uitgerust met kanonnen en radar. Speciale eenheden zoals de “Special Detachment” van No. 1 Tunnelling Company, Royal Canadian Engineers, waren verantwoordelijk voor tunnelbouw en verdediging.
Diplomatieke Complexiteit en Duitse Alternatieve Plannen
Diplomatic Nuances
Op 12 november 1940 gaf Hitler Führer Richtlijn nr. 18 uit, waarin stond dat “politieke maatregelen om de spoedige toetreding van Spanje tot de oorlog te bewerkstelligen zijn ingeleid…. Het doel van Duitse interventie op het Iberisch Schiereiland (codenaam Felix) zal zijn om de Engelsen uit de westelijke Middellandse Zee te verdrijven”. Het vermeldde ook de mogelijke invasie van Portugal als de Britten een voet aan de grond kregen en verzocht om het bezetten van Madeira en de Azoren te onderzoeken.
Op 5 december 1940 ontmoette Hitler het Duitse opperbevel en besloot om toestemming van Franco te vragen voor de doorgang van Duitse troepen op 10 januari 1941. Generaal Jodl zou naar Spanje gaan om de voorbereidingen te treffen voor de aanval op Gibraltar zodra Canaris Franco’s instemming had verkregen. Canaris ontmoette Franco op 7 december en benadrukte de noodzaak van onmiddellijke deelname van Spanje aan de oorlog. Franco antwoordde dat Spanje eenvoudigweg niet in staat was het Duitse leger te ondersteunen vanwege voedseltekorten en de verwoeste infrastructuur van het land dat nog herstellende was van de recente burgeroorlog.
Felix-Heinrich: Een Alternatief Plan
Op Hitler’s aandringen ontwikkelde het OKW een herzien plan voor de verovering van Gibraltar, dat mogelijk zou worden uitgevoerd zodra de Duitse invasie van de Sovjet-Unie was voltooid. Codenaam Felix-Heinrich, het plan werd op 10 maart 1941 ingediend bij generaal Franz Halder. Het stelde voor dat zodra de invasie van de Sovjet-Unie een lijn tussen Kyiv en Smolensk had bereikt, hopelijk tegen 15 juli, eenheden konden worden teruggetrokken om zich voor te bereiden op de Gibraltar-operatie, die naar verwachting op 15 oktober zou beginnen. Felix-Heinrich zou in grote lijnen het oorspronkelijke plan volgen, met dezelfde troepen, maar met nieuwe ondersteunende eenheden.
Britse Strategische Reacties
Versterking van Gibraltar
De Britten onderkenden de noodzaak om Gibraltar te versterken tegen een mogelijke Duitse aanval. Een groot deel van de burgerbevolking werd geëvacueerd naar veiliger gebieden binnen het Britse Rijk. Het garnizoen werd aanzienlijk versterkt, en uitgebreide verdedigingswerken werden aangelegd, waaronder nieuwe tunnels diep in de Rots van Gibraltar.
De 128th Liaison Delegation Party
Als onderdeel van de Britse voorbereidingen werd een speciale eenheid, de 128th Liaison Delegation Party, opgericht. Deze groep van gespecialiseerde leger- en marineofficieren zou worden geactiveerd in het geval van een Duitse invasie van Spanje. Hun primaire rol zou zijn om generaal Franco te ondersteunen als hij besloot weerstand te bieden aan de Duitsers en om coördinatie te bieden voor eventuele Britse troepen die naar Spanje zouden worden gestuurd. Als Franco echter zou samenwerken met de Duitsers, zou de groep verantwoordelijk zijn voor het vernietigen van Spaanse havens en infrastructuur en het organiseren van verzet en sabotage met hulp van de Special Operations Executive.
Spaanse Neutraliteit en Duitse Tevredenheid
Spanje’s Strategische Overwegingen
Franco’s terughoudendheid om Spanje bij de oorlog te betrekken was grotendeels gebaseerd op de kwetsbare economische en militaire positie van Spanje na de Spaanse Burgeroorlog. Bovendien had Franco zijn eigen strategische overwegingen, zoals de bescherming van de Canarische Eilanden en Spaanse bezittingen in Noord-Afrika tegen mogelijke Britse tegenaanvallen.
Hitlers Ontevredenheid
Hitlers frustratie over Franco’s weigering om Spanje in de oorlog te betrekken werd duidelijk in zijn brieven en gesprekken met andere As-leiders, zoals Mussolini. Hij beschouwde Franco’s besluit als een ernstige strategische misser die de Duitse militaire plannen in het Middellandse Zeegebied aanzienlijk bemoeilijkte.
Felix-Heinrich: Een Alternatief Plan
Ontwikkeling van Felix-Heinrich
Na het mislukken van de onderhandelingen met Franco, bleef Hitler aandringen op een plan om Gibraltar te veroveren. Dit leidde tot de ontwikkeling van een herzien plan, Felix-Heinrich, dat mogelijk zou worden uitgevoerd zodra de Duitse invasie van de Sovjet-Unie (Operatie Barbarossa) was voltooid. Op 10 maart 1941 werd dit plan ingediend bij generaal Franz Halder. Het voorgestelde plan stelde dat zodra de Duitse troepen in de Sovjet-Unie een lijn tussen Kyiv en Smolensk hadden bereikt, eenheden zouden worden teruggetrokken om zich voor te bereiden op de Gibraltar-operatie. Het doel was om de operatie op 15 oktober te starten, waarbij Felix-Heinrich grotendeels het oorspronkelijke plan zou volgen, maar met enkele nieuwe ondersteunende eenheden.
Beoogde Duitse Strijdkrachten voor Felix-Heinrich
Felix-Heinrich zou net als het oorspronkelijke Felix-plan twee Duitse legerkorpsen inzetten. Een korps, onder leiding van generaal Ludwig Kübler, zou Spanje doorkruisen en Gibraltar aanvallen. Het andere korps, onder bevel van generaal Rudolf Schmidt, zou de flanken beveiligen. Ondersteuning vanuit de lucht zou worden geboden door een jager en twee duikbommenwerpers. Naast de 16e Gemotoriseerde Infanteriedivisie, de 16e Pantserdivisie en de SS-divisie Totenkopf, zouden er nieuwe ondersteunende eenheden worden toegevoegd om de aanvalskracht en verdedigingscapaciteit te vergroten.
Britse Strategische Reacties
Uitgebreide Verdedigingswerken
De Britten onderkenden de noodzaak om Gibraltar te versterken tegen een mogelijke Duitse aanval. Een groot deel van de burgerbevolking werd geëvacueerd naar veiliger gebieden binnen het Britse Rijk. Het garnizoen werd aanzienlijk versterkt, en uitgebreide verdedigingswerken werden aangelegd, waaronder nieuwe tunnels diep in de Rots van Gibraltar. Deze tunnels boden niet alleen onderdak en bescherming tegen luchtaanvallen, maar ook een netwerk voor logistieke en militaire operaties binnen de vesting.
Britse Garrison en Verdedigingseenheden
Het Britse garnizoen in Gibraltar bestond uit diverse bataljons en artillerieregimenten. Naast de 2e Bataljon, The King’s Regiment en het 2e Bataljon, Somerset Light Infantry, waren er ook gespecialiseerde eenheden zoals de Royal Engineers en de Royal Canadian Engineers die verantwoordelijk waren voor tunnelbouw en verdediging. De luchtafweerverdediging was sterk aanwezig met verschillende zware luchtafweerregimenten uitgerust met kanonnen en radar, wat de verdediging van Gibraltar aanzienlijk versterkte.
De 128th Liaison Delegation Party
Rol en Missie
Als onderdeel van de Britse voorbereidingen werd een speciale eenheid, de 128th Liaison Delegation Party, opgericht. Deze groep van gespecialiseerde leger- en marineofficieren zou worden geactiveerd in het geval van een Duitse invasie van Spanje. Hun primaire rol zou zijn om generaal Franco te ondersteunen als hij besloot weerstand te bieden aan de Duitsers en om coördinatie te bieden voor eventuele Britse troepen die naar Spanje zouden worden gestuurd. De Liaison Delegation Party had een dubbele missie: in het geval van samenwerking met Franco, zouden zij militaire en logistieke ondersteuning bieden; bij vijandige samenwerking, zouden zij strategische infrastructuur saboteren en verzet organiseren.
Special Operations Executive
De Special Operations Executive (SOE) speelde een cruciale rol in de plannen van de 128th Liaison Delegation Party. Deze Britse geheime organisatie was gespecialiseerd in sabotage, verzet en het ondersteunen van verzetsbewegingen in door de vijand bezette gebieden. De SOE zou nauw samenwerken met de Liaison Delegation Party om sabotage-operaties in Spanje uit te voeren, mocht Franco besluiten samen te werken met de Duitsers. Dit omvatte het opblazen van spoorwegen, bruggen en havens om de Duitse militaire operaties te verstoren en te vertragen.
Operation Felix en de Internationale Context
Spanje’s Strategische Overwegingen
Franco’s terughoudendheid om Spanje bij de oorlog te betrekken was grotendeels gebaseerd op de kwetsbare economische en militaire positie van Spanje na de Spaanse Burgeroorlog. Bovendien had Franco zijn eigen strategische overwegingen, zoals de bescherming van de Canarische Eilanden en Spaanse bezittingen in Noord-Afrika tegen mogelijke Britse tegenaanvallen. De economische situatie in Spanje was precair, met voedseltekorten en een zwakke infrastructuur die nog steeds herstellende was van de verwoestingen van de burgeroorlog.
Hitlers Ontevredenheid
Hitlers frustratie over Franco’s weigering om Spanje in de oorlog te betrekken werd duidelijk in zijn brieven en gesprekken met andere As-leiders, zoals Mussolini. Hij beschouwde Franco’s besluit als een ernstige strategische misser die de Duitse militaire plannen in het Middellandse Zeegebied aanzienlijk bemoeilijkte. Hitler was ervan overtuigd dat de verovering van Gibraltar een cruciale stap zou zijn in het beheersen van de Middellandse Zee en het uitschakelen van de Britse invloed in dit strategisch belangrijke gebied.
Felix-Heinrich: Het Laatste Redmiddel
Voorbereidingen en Uitdagingen
Hoewel Felix-Heinrich in theorie een solide alternatief plan was, waren er aanzienlijke uitdagingen verbonden aan de uitvoering ervan. De Duitse troepen waren al diep betrokken bij Operatie Barbarossa, de invasie van de Sovjet-Unie, en het terugtrekken van troepen voor een operatie in Spanje zou de oostelijke frontlijn aanzienlijk verzwakken. Daarnaast was er de voortdurende onzekerheid over Franco’s bereidheid om volledig samen te werken, zelfs als de omstandigheden gunstiger zouden zijn.
Strategische Herbeoordeling
Naarmate de oorlog vorderde en de focus van de Duitse militaire inspanningen steeds meer gericht was op de oostelijke frontlijn en later op de verdediging tegen de geallieerde invasies, werd Felix-Heinrich steeds minder haalbaar. De Duitse strategische prioriteiten verschoof naar het verdedigen van de veroverde gebieden en het proberen te behouden van de initiatieven aan het oostfront, wat betekende dat de middelen en aandacht voor een grootschalige operatie zoals Felix-Heinrich simpelweg niet beschikbaar waren.
Operation Felix in de Strategische Context van de Tweede Wereldoorlog
Het Middellandse Zeegebied en de Britse Verdediging
Het strategische belang van Gibraltar voor de geallieerden kon niet worden overschat. De rots was een cruciale schakel in de verdediging van het Middellandse Zeegebied en bood de Britten een waardevolle uitvalsbasis voor operaties tegen de Asmogendheden in Noord-Afrika en Zuid-Europa. De versterking van Gibraltar en de uitgebreide voorbereidingen van de Britse strijdkrachten maakten deel uit van een breder defensief plan om de controle over dit strategisch belangrijke gebied te behouden.
Duitsland’s Focus op het Oostfront
Terwijl Hitler plannen bleef maken voor Gibraltar, zoals Felix-Heinrich, werd de Duitse oorlogsinspanning steeds meer gefocust op de invasie van de Sovjet-Unie. De massale troepen- en materiaalinzet voor Operatie Barbarossa betekende dat middelen voor andere operaties, zoals Felix, schaars werden. De Duitse hoge commandostructuur werd gedwongen prioriteiten te stellen, en het oostfront kreeg de hoogste prioriteit vanwege de omvang en het strategische belang van de campagne tegen de Sovjet-Unie.
Britse Tegenmaatregelen en Succes
Effectiviteit van de Britse Defensie
De Britse defensieve maatregelen in Gibraltar bewezen effectief te zijn. Door een combinatie van evacuatie, versterking van het garnizoen, verbeterde luchtafweer en uitgebreide tunnelwerken, werd Gibraltar omgevormd tot een onneembare vesting. Deze voorbereidingen zorgden ervoor dat zelfs als Operation Felix was doorgegaan, de Duitse troepen een formidabele uitdaging zouden hebben gehad om de rots te veroveren.
Diplomatieke en Militaire Strategie
De Britse diplomatieke inspanningen om Spanje neutraal te houden waren even cruciaal. Door middel van economische en politieke druk wisten de Britten Franco ervan te overtuigen niet de kant van de Asmogendheden te kiezen. Dit was een strategische overwinning die de geallieerden in staat stelde hun controle over het westelijke Middellandse Zeegebied te behouden en zich te concentreren op andere belangrijke fronten in de oorlog.
Conclusie
Het Einde van Operation Felix
Operation Felix, hoewel nooit uitgevoerd, blijft een fascinerend voorbeeld van de strategische complexiteit en diplomatieke subtiliteiten van de Tweede Wereldoorlog. Het plan toonde de Duitse ambities in het Middellandse Zeegebied en de cruciale rol van Gibraltar in de geallieerde oorlogsstrategie. Franco’s terughoudendheid en de effectieve Britse tegenmaatregelen zorgden ervoor dat Gibraltar een stevig bolwerk bleef in de strijd tegen de Asmogendheden.
De Impact op de Tweede Wereldoorlog
De annulering van Operation Felix had aanzienlijke gevolgen voor de voortgang van de oorlog. Door de controle over Gibraltar te behouden, konden de geallieerden essentiële zeeroutes beschermen en militaire operaties in Noord-Afrika ondersteunen, wat uiteindelijk bijdroeg aan de nederlaag van de Asmogendheden in het Middellandse Zeegebied. Het falen van de Duitsers om Gibraltar te veroveren markeerde een belangrijk keerpunt in de oorlog, waardoor de geallieerden hun strategische positie konden versterken en uiteindelijk een weg naar overwinning konden banen.
Bronnen en meer informatie
- Burnett Bolloten, The Spanish Civil War: Revolution and Counterrevolution. Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1991.
- Paul Preston, Franco: A Biography. New York: Basic Books, 1994.
- Joachim Fest, Hitler. New York: Harcourt Brace Jovanovich, 1974.
- Gerhard L. Weinberg, A World at Arms: A Global History of World War II. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.
- David Fraser, Knight’s Cross: A Life of Field Marshal Erwin Rommel. New York: HarperCollins, 1993.
- Martin Gilbert, The Second World War: A Complete History. New York: Henry Holt and Company, 1989.
- Richard J. Evans, The Third Reich at War. New York: Penguin Press, 2009.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: NACLE based on Image:Iberian_Peninsula_location_map.svg created by NordNordWest, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia
