Operatie Mincemeat was een ingenieuze misleidingsoperatie van de Britse inlichtingendienst tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het doel was om de Duitse troepen te misleiden over de ware locatie van de geallieerde invasie in de Middellandse Zee in 1943. Door gebruik te maken van een zorgvuldig geplande list, wisten de Britten de aandacht van de Duitsers af te leiden van Sicilië, de werkelijke invasiedoelstelling, naar andere locaties zoals Griekenland en Sardinië.
De operatie maakte deel uit van een bredere strategie, bekend als Operatie Barclay, die gericht was op het creëren van een vals beeld van geallieerde intenties. De tactiek was gebaseerd op een eerder document uit 1939, het zogenaamde Trout Memo, dat door John Godfrey en zijn assistent Ian Fleming werd opgesteld. Hierin werd voorgesteld om misleidende documenten op een lichaam te plaatsen en dit te laten ontdekken door vijandelijke troepen.
Inhouds opgave
Strategische Belang
De invasie van Sicilië was van groot belang voor de geallieerden. Controle over het eiland zou hen niet alleen toegang geven tot Italië, maar ook de Middellandse Zee veiliger maken voor hun scheepvaart. Omdat Sicilië echter een voor de hand liggend doel was, wilden de geallieerden de Duitsers ervan overtuigen dat hun plannen elders lagen. Operatie Mincemeat speelde een sleutelrol in het succes van deze misleiding campagne.
Voorbereiding en Uitvoering
Het Plan en de Opbouw van de Misleiding
De kern van Operatie Mincemeat was de creatie van een fictieve Britse officier, Kapitein (waarnemend majoor) William Martin, van de Royal Marines. Deze fictieve persoon werd gecreëerd door de identiteit te koppelen aan het lichaam van Glyndwr Michael, een dakloze man die was overleden aan vergiftiging. Het lichaam werd aangekleed als een officier en voorzien van zorgvuldig vervaardigde “zakinhoud”, zoals een identiteitskaart, persoonlijke brieven en andere voorwerpen die de identiteit van de fictieve officier ondersteunden.
Een belangrijk onderdeel van de misleiding was een brief waarin werd gesuggereerd dat de geallieerde invasie gericht was op Griekenland en Sardinië, terwijl Sicilië slechts een afleidingsmanoeuvre zou zijn. Deze documenten werden samen met het lichaam in een waterdichte container geplaatst en per onderzeeër naar de kust van Spanje gebracht.
De Rol van Spanje
De keuze voor Spanje was niet willekeurig. Hoewel officieel neutraal, stond de Spaanse regering sympathiek tegenover Duitsland, en er waren sterke vermoedens dat gevonden documenten via Spaanse kanalen bij de Duitse inlichtingendiensten terecht zouden komen. Het lichaam werd op 30 april 1943 nabij de kust van Huelva ontdekt door een Spaanse visser en vervolgens doorgegeven aan de autoriteiten. Dit zorgde ervoor dat de documenten uiteindelijk bij de Duitse Abwehr belandden, waar ze werden geanalyseerd.
Reacties van Duitsland en Invloed op de Operatie Husky
Duitse Analyse van de Documenten
Nadat de documenten in handen van de Spaanse autoriteiten waren gekomen, werden ze discreet doorgegeven aan Duitse inlichtingendiensten. De Duitse Abwehr ontving de inhoud via haar agenten in Spanje en nam de documenten serieus. Forensische analyse, zoals het opnieuw vouwen en drogen van de papieren, suggereerde dat de documenten zorgvuldig waren onderzocht voordat ze terugkeerden naar de Britten.
Het belangrijkste onderdeel van de documenten, de brief van luitenant-generaal Archibald Nye aan generaal Sir Harold Alexander, wekte de indruk dat de geallieerden zich voorbereidden op een invasie in Griekenland en Sardinië. De details versterkten bestaande Duitse angsten over een aanval in de Balkanregio, die van strategisch belang was voor de grondstoffenvoorziening van Duitsland.
Duitse Strategische Herpositionering
Hitler en het Duitse opperbevel reageerden direct op de informatie. Troepen werden van Sicilië naar Griekenland en Sardinië verplaatst. Zo werd onder andere de 1e Pantserdivisie verplaatst naar Thessaloniki, terwijl Sardinië extra luchtsteun ontving. Ook werd een aanzienlijk aantal divisies naar de Balkan gestuurd om voorbereid te zijn op een vermeende invasie. Deze verschuiving van troepen verminderde de verdediging van Sicilië aanzienlijk, wat een doorslaggevende factor bleek tijdens de geallieerde aanval.
Uit onderschepte Duitse berichten, ontcijferd via de Britse Ultra-bron, bleek dat de Duitsers de desinformatie volledig hadden geaccepteerd. De boodschap “Mincemeat swallowed rod, line and sinker” werd door Britse inlichtingenfunctionarissen naar Winston Churchill gestuurd als bewijs van het succes van de operatie.
Resultaten, Nalatenschap en Historische Context
Succes van Operatie Husky
Operatie Mincemeat speelde een belangrijke rol bij het vergemakkelijken van Operatie Husky, de invasie van Sicilië op 9 juli 1943. Door de Duitse focus te verleggen naar Griekenland en Sardinië, ondervonden de geallieerde troepen minder tegenstand dan verwacht. Dit leidde tot een relatief snelle inname van Sicilië op 17 augustus 1943. Het succes van de invasie zette verdere militaire campagnes in Italië in gang, wat bijdroeg aan de val van Mussolini en de Italiaanse overgave.
De Britse verliezen tijdens de invasie waren aanzienlijk lager dan voorspeld. Verwachte zware tegenstand en kustbatterijen bleven grotendeels uit, wat de geallieerden een strategisch voordeel gaf bij hun verdere opmars in Europa.
Invloed op Militaire Geschiedenis
Operatie Mincemeat wordt vaak beschouwd als een van de meest succesvolle misleiding operaties uit de Tweede Wereldoorlog. Het voorbeeld van een zorgvuldig geplande en uitgevoerde desinformatiecampagne illustreert hoe psychologische en strategische tactieken een oorlog kunnen beïnvloeden. Historici wijzen op de langdurige impact van de operatie, niet alleen op de uitkomst van de Siciliaanse campagne, maar ook op de bredere perceptie van de geallieerde militaire bekwaamheid.
Herdenkingen en Culturele Invloeden
Na de oorlog werd Operatie Mincemeat een onderwerp van historische en culturele interesse. Ewen Montagu, een van de belangrijkste architecten van de operatie, publiceerde in 1953 het boek The Man Who Never Was, waarin hij de gebeurtenissen beschreef. Dit werk inspireerde later films, waaronder de gelijknamige productie uit 1956 en een meer recente verfilming in 2021.
Het graf van Glyndwr Michael, die postuum als majoor William Martin diende, bevindt zich nog steeds in Huelva, Spanje, en wordt onderhouden door de Commonwealth War Graves Commission. In 1997 werd op het graf een inscriptie toegevoegd om Michael te erkennen.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: Ewen Montagu Team, Public domain, via Wikimedia Commons
- Andrew, Christopher (2010). The Defence of the Realm. London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-102330-4.
- Arnold-Forster, Mark (2001). The World at War. London: Pimlico. ISBN 978-0-7126-6782-1.
- Buell, Thomas B (2002). The Second World War: Europe and the Mediterranean. Garden City Park, NY: Square One Publishers. ISBN 978-0-7570-0160-4.
- Cave Brown, Anthony (1975). Bodyguard of Lies. London: WH Allen. ISBN 978-0-491-01636-0.
- Crowdy, Terry (2008). Deceiving Hitler: Double-Cross and Deception in World War II. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84603-135-9.
- Holt, Thaddeus (2004). The Deceivers: Allied Military Deception in the Second World War. London: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-84804-2.
- Howard, Michael (1990). British Intelligence in the Second World War. London: HMSO. ISBN 978-0-11-630954-9.
- Latimer, Jon (2001). Deception in War. London: John Murray. ISBN 978-0-7195-5605-0.
- Macintyre, Ben (2010). Operation Mincemeat. London: Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-0921-1.
- Mitcham, Samuel; von Stauffenberg, Friedrich (2007). The Battle of Sicily: How the Allies Lost Their Chance for Total Victory. Mechanicsburg, PA: Stackpole Books. ISBN 978-0-8117-3403-5.
- Montagu, Ewen (1996) [1953]. The Man Who Never Was. Annapolis, MD: Naval Institute Press. ISBN 978-1-55750-448-7.
- Smyth, Denis (2010). Deathly Deception: The Real Story of Operation Mincemeat. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-923398-4.
- Zabecki, David T. (1999). World War Two in Europe. New York & London: Taylor & Francis. ISBN 978-0-8240-7029-8.
- BBC: Operation Mincemeat: How a dead tramp fooled Hitler
- Bronnen Mei1940
