NSB – Hagespraak te Lunteren (1940)

De NSB wilde met de Hagespraken de eenheid van de partij benadrukken. Ieder lid werd opgeroepen om jaarlijks op Tweede Pinksterdag acte de présence op de Goudsberg te geven. Het was het jaarlijkse moment waarop de NSB’ers zich onder elkaar konden voelen en waarop ze zich aan elkaar konden sterken, tegen wat werd ervaren als ‘de grote boze buitenwereld’. De opkomst was steevast groot: vele duizenden NSB-leden begaven zich naar dit jaarlijkse ‘uitje’. Er waren toespraken door Mussert en Van Geelkerken en vaste sprekers van de NSB als Gerhardus Dieters, ds. Gerrit van Duyl, Adriaan van Hees, Jan Hollander en G.F. Vlekke. Ook coryfeeën als Max de Marchant et d’Ansembourg, E.J. Roskam en H.J. Woudenberg voerden menigmaal het woord. Er werd aan samenzang gedaan, onder leiding van de ‘zangleider’ Melchert Schuurman Jr., er waren optredens van vendelzwaaiers en van de Weerbaarheidsafdeling.

De Hagespraken vonden plaats op:

Maandag 1 juni 1936 (Tweede Pinksterdag)
Maandag 17 mei 1937 (idem)
Zaterdag 9 oktober 1937 – De ‘Hagespraak der Trouwe’. Dit was geen reguliere Hagespraak. Bij de verkiezingen van mei 1937 was het aantal stemmen op de NSB gehalveerd. Er heerste grote verslagenheid. Prominente leden beëindigden hun lidmaatschap en de inkomsten namen af. Er ontstond in de zomer van 1937 een machtsstrijd in de partij. Een aantal prominente NSB’ers stelde Mussert verantwoordelijk voor de verkiezingsnederlaag en wilde hem vervangen. Mussert won deze strijd en in september 1937 werden vele vooraanstaande NSB’ers geroyeerd of gedwongen te vertrekken. Na deze affaire werd op oktober 1937 een Hagespraak georganiseerd om het vertrouwen in de partij te herstellen.
Maandag 6 juni 1938 (Tweede Pinksterdag)
Maandag 29 mei 1939 (idem)
Maandag 13 mei 1940 (idem) – deze Hagespraak werd afgelast vanwege de Duitse inval op 10 mei 1940 en verplaatst naar:
Zaterdag 22 juni 1940 De ‘Hagespraak der Bevrijding’.
Hierna hebben er geen Hagespraken meer plaatsgevonden. De Duitse bezetter verbood politiek getinte massa-bijeenkomsten.

Het Nationaal Tehuis was tussen 1936 en 1945 een nationaalsocialistisch complex van gebouwen en terreinen op de Goudsberg te Lunteren. Het geheel moest doen denken aan de Reichsparteitagsgelände in Neurenberg waar de NSDAP van Adolf Hitler zijn grote partijbijeenkomsten hield.