De Mitsubishi Ki-15, een Japans verkenningsvliegtuig dat dienstdeed tijdens de Tweede Chinees-Japanse Oorlog en de Tweede Wereldoorlog, is een opvallend hoofdstuk in de luchtvaartgeschiedenis van het Japanse Keizerrijk. Dit artikel biedt een diepgaande analyse van het ontwerp, de operationele geschiedenis, en de invloed van de Ki-15, die ook bekend stond onder de bijnaam “Karigane” en door de geallieerden werd aangeduid als “Babs”.
Inhouds opgave
Ontwikkeling en ontwerp van de Mitsubishi Ki-15
De Mitsubishi Ki-15 ontstond uit een behoefte van het Japanse Keizerlijke Leger in 1935 aan een snel verkenningsvliegtuig met twee zitplaatsen. Mitsubishi werd gekozen om deze uitdaging aan te gaan. Het uiteindelijke ontwerp resulteerde in een eenmotorig laagdekker monoplanen met een vaste staartwielonderstel, vergelijkbaar met moderne Europese vliegtuigen uit dezelfde periode, zoals de Heinkel He 70 en de Northrop Alpha.
Het eerste prototype werd in mei 1936 getest en voldeed aan alle gestelde eisen. Het toestel, aangedreven door een Nakajima Ha-8 luchtgekoelde radiale motor, leverde een snelheid van 481 km/u (299 mph) op 4.000 meter hoogte en vertoonde uitstekende vliegeigenschappen. Na succesvolle tests werd het vliegtuig in productie genomen onder de officiële naam “Army Type 97 Command Reconnaissance Aircraft Model 1.”
Specificaties van de Mitsubishi Ki-15
Om een volledig begrip van de capaciteiten van de Ki-15 te krijgen, is het belangrijk de technische specificaties van het vliegtuig te kennen:
Algemene kenmerken:
- Bemanning: 2
- Lengte: 8,7 m (28 ft 7 in)
- Spanwijdte: 12 m (39 ft 4 in)
- Hoogte: 3,35 m (11 ft 0 in)
- Vleugeloppervlak: 20,36 m² (219,2 sq ft)
- Leeggewicht: 1.400 kg (3.086 lb)
- Maximaal gewicht: 2.300 kg (5.071 lb)
- Aandrijving: 1 x Nakajima Ha8 9-cilinder radiale zuigermotor, 477 kW (640 pk)
- Propeller: 2-bladige variabele spoedpropeller
Prestaties:
- Maximum snelheid: 480 km/u (300 mph) op 4.000 m (13.000 ft)
- Kruissnelheid: 320 km/u (200 mph) op 5.000 m (16.000 ft)
- Bereik: 2.400 km (1.500 mi)
- Plafondhoogte: 11.400 m (37.400 ft)
- Klimtijd: 8 minuten 27 seconden tot 5.000 m (16.000 ft)
Bewapening:
- Machinegeweer: 1 x 7,7 mm Type 89 machinegeweer op flexibele montage
- Bommen: 250 kg (550 lb) bommen
Operationele geschiedenis: Tweede Chinees-Japanse Oorlog en Tweede Wereldoorlog
De Ki-15-I werd onmiddellijk na zijn introductie ingezet tijdens het uitbreken van de Tweede Chinees-Japanse Oorlog in 1937. In deze vroege fase van het conflict bewees het vliegtuig zijn waarde in missies diep in Chinese gebieden. Het speelde een cruciale rol als verkenningsvliegtuig en was betrokken bij het sturen van bombardementsmissies en het observeren van de schade tijdens langdurige gevechten, zoals de Slag om Chongqing-Chengdu.
De prestaties van de Ki-15 bleven echter niet onopgemerkt bij de tegenstander. De Chinese luchtmacht, uitgerust met door de Sovjet-Unie geleverde Polikarpov I-16 Type 17 jachtvliegtuigen, wist een Ki-15 neer te schieten samen met drie bommenwerpers op 20 mei 1940 boven Liangshan Airbase. Naarmate de oorlog vorderde, werd de Ki-15 ook ingezet voor precisiebombardementen en nabijheidsondersteuning, maar het vliegtuig begon zijn beperkingen te tonen.
Verbeteringen en latere modellen
Hoewel de Ki-15 succesvol was in zijn rol, waren er plannen om het ontwerp te verbeteren. In september 1939 begon de productie van de Ki-15-II, een verbeterde versie met een krachtigere Mitsubishi Ha-26-1 motor van 671 kW (900 pk). Deze versie verbeterde het zicht naar voren en verminderde de luchtweerstand, wat een belangrijk nadeel was bij de oorspronkelijke versie met de Nakajima Ha-8 motor.
Ook de Japanse Keizerlijke Marine toonde interesse in de Ki-15 en bestelde 20 exemplaren van de Ki-15-II onder de benaming “Navy Type 98 Reconnaissance Aircraft Model 1,” oftewel Mitsubishi C5M1. Later verwierf de marine 30 C5M2-vliegtuigen met een nog krachtigere Nakajima Sakae 12 motor van 708 kW (949 pk). Deze vliegtuigen werden voornamelijk ingezet voor verkenningsmissies.
Verder ontwikkelde het leger ook de Ki-15-III, een experimentele versie met een Mitsubishi 102 radiale motor van 783 kW (1.050 pk), maar deze variant bereikte nooit de productiefase.
Toen de productie van de Ki-15 uiteindelijk stopte, waren er ongeveer 500 toestellen gebouwd, waarvan de meeste in gebruik waren bij de aanvang van de Stille Oceaanoorlog. In 1943 was de Ki-15 echter verouderd en werd het voornamelijk ingezet in secundaire rollen. Desondanks werden verschillende exemplaren gebruikt voor kamikaze-aanvallen tijdens de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog.
Wereldrecordvlucht naar Europa en civiel gebruik
Een van de meest opmerkelijke prestaties van de Ki-15 was de wereldrecordvlucht naar Europa. Ondanks zijn relatief zwakke motor (in vergelijking met latere standaarden) en vaste landingsgestel, was de Ki-15 uitzonderlijk snel. Tijdens de eerste testvluchten kreeg de Japanse krant Asahi Shimbun toestemming om het tweede prototype te kopen, dat vervolgens “Karigane” werd genoemd en op 19 maart 1937 vloog. Het vliegtuig werd omgedoopt tot “Kamikaze” en geregistreerd als J-BAAI.
Op 6 april 1937 vertrok het toestel vanuit Tokio en bereikte Londen op 9 april, een vlucht die werd uitgevoerd ter gelegenheid van de kroning van koning George VI en koningin Elizabeth. De vlucht duurde 51 uur, 17 minuten en 23 seconden, wat destijds een wereldrecord was. De opmerkelijke prestatie van de Ki-15 vestigde Japan als een serieuze speler in de wereldluchtvaart en zorgde voor wereldwijde aandacht.
Na het succes van de Japan-Engeland vlucht werden enkele Ki-15’s verkocht aan civiele klanten. Een van de vroege productie-exemplaren kreeg de naam “Asakaze” (J-BAAL) en werd ook door de Asahi Shimbun gebruikt. Andere exemplaren werden ingezet door verschillende civiele operators, voornamelijk als postvliegtuigen.
Conclusie
De Mitsubishi Ki-15 speelde een belangrijke rol in de luchtvaartgeschiedenis van Japan en de militaire strategieën van de Tweede Wereldoorlog. Als verkenningsvliegtuig en lichte bommenwerper was het toestel essentieel in de vroege campagnes van de Tweede Chinees-Japanse Oorlog en de Stille Oceaanoorlog. Hoewel de Ki-15 tegen het einde van de oorlog verouderd was, blijft het een symbool van de technologische vooruitgang van Japan in de jaren dertig en veertig.
Het toestel is ook een historisch icoon vanwege zijn wereldrecordvlucht naar Europa, wat niet alleen de technische capaciteiten van Japan aantoonde, maar ook zijn vermogen om op internationaal niveau indruk te maken. De Ki-15 is een voorbeeld van hoe militaire technologie kan bijdragen aan zowel oorlogsvoering als internationale prestige.
Bronnen en meer informatie
- Francillon, René J. Japanese Aircraft of the Pacific War. Naval Institute Press, 1979.
- Mikesh, Robert C., and Shorzoe Abe. Japanese Aircraft, 1910-1941. Putnam Aeronautical Books, 1990.
- Thorpe, Donald W. Japanese Army Air Force Camouflage and Markings World War II. Aero Publishers, 1968.
- Afbeelding: Japanese Military’s Air-Scout in World War II public Domain Wiki Commens
- Bronnen Mei1940
