De Mikoyan-Gurevich MiG-3 (Russisch: Микоян и Гуревич МиГ-3) was een Sovjet-jager-onderscheppingsvliegtuig dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ingezet. Dit toestel was een doorontwikkeling van de MiG-1 en werd ontworpen door het OKO (Opytno-Konstruktorskij Otdel, oftewel Experimentele Ontwerpafdeling) van fabriek nr. 1 in Moskou. De MiG-3 werd ontworpen om de tekortkomingen van de MiG-1 aan te pakken en verving deze op de productielijn vanaf 20 december 1940. Gedurende 1941 werden er grote aantallen MiG-3’s geproduceerd, totdat de productie in die fabriek werd omgeschakeld naar de productie van de Ilyushin Il-2.
Inhouds opgave
Hoogvliegende onderschepper
Op 22 juni 1941, bij het begin van Operatie Barbarossa, waren er ongeveer 981 MiG-3’s in dienst bij de Sovjetluchtmacht (VVS), de Sovjetluchtverdediging (PVO) en de Sovjet Marine Luchtvaart. Ondanks dat het toestel ontworpen was als hoogvliegende onderschepper, bleek het moeilijk te besturen in zowel vredestijd als tijdens gevechten. Gevechten aan het Oostfront vonden doorgaans plaats op lagere hoogten, waar de MiG-3 inferieur was aan de Duitse Messerschmitt Bf 109 en de meeste andere Sovjet-jagers. Het toestel werd tijdens de herfst van 1941 ook ingezet als jachtbommenwerper, een rol waarvoor het eveneens ongeschikt was. De verliezen onder MiG-3 piloten waren zeer hoog; het toestel had de hoogste verliespercentages onder alle VVS-jagers, met in totaal 1.432 neergehaalde vliegtuigen.
Specificaties van de MiG-3
Algemene kenmerken
- Bemanning: 1
- Lengte: 8,25 m
- Spanwijdte: 10,2 m
- Hoogte: 3,3 m
- Vleugeloppervlak: 17,44 m²
- Leeggewicht: 2.699 kg
- Maximaal startgewicht: 3.355 kg
- Motor: 1 × Mikulin AM-35A V-12 vloeistofgekoelde zuigermotor met 993 kW (1.332 pk)
- Propeller: 3-blads verstelbare propeller
Prestaties
- Maximumsnelheid:
- 505 km/h op zeeniveau
- 640 km/h op 7.800 m hoogte
- Actieradius: 820 km
- Dienstplafond: 12.000 m
- Klimtijd: 10 minuten en 17 seconden naar 8.000 m
- Vleugelbelasting: 155 kg/m²
- Vermogen/gewicht: 0,30 kW/kg
Bewapening
- Machinegeweren:
- 1 × 12,7 mm Berezin UBS machinegeweer
- 2 × 7,62 mm ShKAS machinegeweren
- Raketbewapening: 6 × RS-82 raketten
- Bommen: 2 × 100 kg bommen
Ontwikkeling van de MiG-3
De MiG-3 is ontstaan uit de noodzaak om de tekortkomingen van de MiG-1 te verbeteren. Tijdens de testvluchten van de MiG-1 werden er tal van problemen ontdekt die vroegen om aanpassingen. Deze wijzigingen werden geëvalueerd met behulp van een volledige test in de T-1 windtunnel van het Centraal Aero- en Hydrodynamisch Instituut (TsAGI). De eerste MiG-3 die alle veranderingen onderging, was het vierde prototype van de I-200. Dit prototype maakte zijn eerste vlucht op 29 oktober 1940 en werd goedgekeurd voor productie na succesvolle staatsacceptatietests.
Enkele van de belangrijke wijzigingen die zijn doorgevoerd, omvatten:
- De motor werd 100 mm naar voren geplaatst om de stabiliteit te verbeteren.
- Een nieuwe waterkoelradiator (OP-310) werd geïnstalleerd.
- Een extra brandstoftank van 250 liter werd onder de pilotenstoel geplaatst.
- De vleugeldiëder van de buitenvleugelpaneel werd vergroot om de stabiliteit te verhogen.
- Er werd een extra olietank onder de motor geplaatst.
- De brandstoftanks werden voorzien van een koelsysteem om de kans op brand te verkleinen.
- Het achterste deel van de pilotenstoel werd bepantserd met een 8 mm dik pantserplaat (later verhoogd tot 9 mm).
- De intakes van de supercharger werden gestroomlijnd.
- Het hoofdlandingsgestel werd versterkt en de wielen werden vergroot.
- Het cockpitglas werd verlengd voor een beter zicht naar achteren.
- De indeling van het instrumentenpaneel werd verbeterd.
- Het aantal munitie voor de ShKAS-machinegeweren werd verhoogd.
Hoewel deze veranderingen enkele verbeteringen met zich meebrachten, leidde het extra gewicht van de MiG-3 (250 kg zwaarder dan de MiG-1) tot een verminderde wendbaarheid en lagere klimprestaties. De prestaties op lage en gemiddelde hoogten bleven bovendien ondermaats, waardoor de MiG-3 minder geschikt was voor de typische gevechtsomstandigheden aan het Oostfront.
Vergelijking met andere jagers
De MiG-3 had een topsnelheid van 640 km/h op 7.200 meter hoogte, sneller dan de Duitse Messerschmitt Bf 109F-2 (615 km/h) en de Britse Supermarine Spitfire V (603 km/h) in dezelfde periode. Echter, op lagere hoogten verdween dit snelheidsvoordeel. De Messerschmitt Bf 109F-2 was op zeeniveau bijvoorbeeld sneller met 515 km/h ten opzichte van de 505 km/h van de MiG-3.
Het gewicht van de MiG-3 was ook hoger dan dat van de Bf 109F-2, wat de wendbaarheid van het toestel negatief beïnvloedde. Bovendien had de MiG-3 een matige klimprestatie en slechte stabiliteit bij hoge snelheden, wat het richten tijdens luchtgevechten bemoeilijkte. De standaardbewapening van de MiG-3, bestaande uit één 12,7 mm UBS-machinegeweer en twee 7,62 mm ShKAS-machinegeweren, was minder krachtig dan de meeste versies van de Bf 109, die doorgaans uitgerust waren met een 20 mm kanon en twee 7,92 mm machinegeweren.
Om dit probleem aan te pakken, werden 821 MiG-3’s uitgerust met één 12,7 mm UBK-machinegeweer in een gondel onder elke vleugel, wat echter de snelheid van het toestel met ongeveer 20 km/h verminderde. Er werd ook geëxperimenteerd met verschillende andere bewapeningsconfiguraties, waaronder de toevoeging van 20 mm ShVAK-kanonnen en raketten, maar deze wijzigingen bleven beperkt.
Productiegeschiedenis
Het productieplan voor 1941 voorzag in de bouw van 3.500 MiG-3’s bij fabriek nr. 1 in Moskou-Chodinka. Daarnaast zou fabriek nr. 43 in Kiev 100 MiG-3’s produceren tegen het einde van dat jaar, terwijl fabriek nr. 21 in Gor’kiy een verbeterde versie van de MiG-3 zou produceren. In januari 1941 werden 140 MiG-3’s geleverd, en fabriek nr. 1 produceerde in de daaropvolgende maanden tot wel 562 toestellen per maand.
De Duitse opmars richting Moskou in oktober 1941 dwong fabriek nr. 1 en het OKO om te evacueren naar Kuybyshev, waar de productie werd hervat onder zeer moeilijke omstandigheden. Kort daarna beval Stalin echter om de productie van de MiG-3 stop te zetten ten gunste van de Ilyushin Il-2. De laatste 30 MiG-3’s werden in 1942 gebouwd uit resterende onderdelen.
Operationele geschiedenis
De MiG-3 werd vanaf het voorjaar van 1941 aan de frontliniejagereenheden geleverd. Piloten die gewend waren aan de meer beheersbare en minder krachtige Polikarpov I-152 en I-153 dubbeldekkers en de Polikarpov I-16 eendekker, vonden de MiG-3 moeilijk te besturen. Het toestel bleef veeleisend om te vliegen, zelfs na de verbeteringen ten opzichte van de MiG-1. Vele gevechtseenheden beschikten over meer MiG-3’s dan getrainde piloten, wat bijdroeg aan de hoge verliezen bij het begin van Operatie Barbarossa.
Op 22 juni 1941 waren de meeste MiG-3’s en MiG-1’s gestationeerd in de grensmilitaire districten van de Sovjet-Unie. De Leningrad Militaire District beschikte over 164 MiG-3’s, 135 in het Baltische Militaire District, 233 in het Westelijke Speciale Militaire District, 190 in het Kiev Militaire District, en 195 in het Odessa Militaire District. Daarnaast waren er nog 64 MiG-3’s toegewezen aan de Marine Luchtvaart. De ervaringen van de 4e en 55e Jagereenheden op de eerste oorlogsdag zijn exemplarisch voor de prestaties van de MiG-3. De 4e eenheid, die meer ervaring had met de MiG-3, wist een Roemeense Bristol Blenheim verkenningsbommenwerper neer te halen. De 55e eenheid had echter minder ervaring met de MiG-3 en leed onder zware verliezen.
De meeste MiG-3’s die niet aan de frontlinies waren toegewezen, werden overgeplaatst naar de luchtverdedigingseenheden van de PVO, waar hun beperkte prestaties op lage hoogten minder nadelig waren. Over de winter van 1941-1942 werden alle overgebleven MiG-3’s overgedragen aan de Marine en de PVO, zodat er op 1 mei 1942 geen MiG-3’s meer in dienst waren bij de VVS. Tegen 1 juni 1944 had de Marine alle MiG-3’s overgedragen aan de PVO, die tegen 1 januari 1945 de laatste MiG-3’s buiten dienst stelde.
Conclusie
De MiG-3 was een toestel met duidelijke beperkingen en nadelen, vooral op lage en gemiddelde hoogten, waar het merendeel van de luchtgevechten aan het Oostfront plaatsvond. Ondanks deze tekortkomingen slaagden sommige piloten, zoals Aleksandr Pokryshkin, erin om succesvol te zijn met de MiG-3. Pokryshkin, een van de meest succesvolle Sovjet-azen van de oorlog, wist verschillende overwinningen te behalen in een MiG-3.
Hoewel de MiG-3 oorspronkelijk was ontworpen voor gevechten op grote hoogte, beperkte de realiteit van de gevechtsomstandigheden aan het Oostfront het succes van dit toestel. Uiteindelijk werd de productie van de MiG-3 beëindigd, waarbij de middelen werden herbestemd voor de productie van vliegtuigen die beter geschikt waren voor de omstandigheden van de oorlog.
Bronnen en meer informatie
- Mikoyan, A. and Gurevich, M. (1943). MiG: Fifty Years of Secret Aircraft Design. Moscow: Military Publishers.
- Gordon, Y. (2001). Soviet Air Power during World War II. Moscow: Armada Publications.
- Duffy, P. and Kandalov, A. (1996). Soviet Combat Aircraft of the Second World War. New York: Putnam Aeronautical Books.
- Stapfer, H. (1997). MiG-1/MiG-3 in Action. Carrollton: Squadron/Signal Publications.
- Angelucci, E. (1983). The Rand McNally Encyclopedia of Military Aircraft. New York: The Military Press.
- Leonard, H. (2005). Combat Aircraft of the World. London: HarperCollins Publishers.
- Bergström, C. (2007). Barbarossa: The Air Battle. London: Ian Allan Publishing.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: Mikoyan-Gurevich MiG-3 Public Domain Wiki Commens
