De Messerschmitt Me 328 was een experimenteel jachtvliegtuig, aangedreven door pulsejet-motoren, dat werd ontworpen door de Duitse vliegtuigbouwer Messerschmitt AG tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit toestel had als doel om een goedkope, eenvoudig te produceren verdediging te bieden tegen de toenemende luchtoverwicht van de geallieerden. Ondanks verschillende innovatieve benaderingen, waaronder het gebruik van goedkope materialen zoals hout en de toepassing van pulsejets, bleek het vliegtuig ongeschikt voor operationele inzet.
Inhouds opgave
Ontstaan van het Messerschmitt Me 328
Achtergrond en Eerste Ontwerpen
De ontwikkeling van de Me 328 begon in 1941, tijdens de zoektocht naar een nieuw type escortejager voor de Luftwaffe. Het idee was om een goedkoop en snel te bouwen vliegtuig te ontwerpen dat gebruikt kon worden als beschermend toestel voor Duitse bommenwerpers tegen geallieerde jachtvliegtuigen. De Me 328 was oorspronkelijk gebaseerd op de P.1079-ontwerpen van Messerschmitt. Dit concept omvatte de mogelijkheid van verschillende aandrijftechnieken, waaronder een enkele Jumo 004-turbojet, twee of vier Argus As 014 pulsejets (zoals toegepast in de V-1 vliegende bom) en zelfs een zweefvliegtuigvariant .
Rol van het Deutsche Forschungsanstalt für Segelflug (DFS)
In februari 1942 werd het project overgedragen aan de Deutsche Forschungsanstalt für Segelflug (DFS), een instituut gespecialiseerd in de ontwikkeling van zweefvliegtuigen. DFS was betrokken bij verdere ontwikkeling en testvluchten van de Me 328. In deze fase werden twee versies van de Me 328 gepresenteerd: de Me 328A (jager) en de Me 328B (bommenwerper). De lage kosten van de productie werden gezien als een van de belangrijkste voordelen, met een geschatte vier Me 328’s voor de kosten van één Focke-Wulf Fw 190 of Messerschmitt Bf 109 .
Ontwerp en Technische Kenmerken
Constructie en Propulsie
Het ontwerp van de Me 328 was ongebruikelijk voor een gevechtsvliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog, voornamelijk vanwege de keuze voor hout als bouwmateriaal. Dit maakte het vliegtuig relatief goedkoop en eenvoudig te produceren. De belangrijkste innovatie lag in de aandrijving: de Argus As 014 pulsejets. Deze pulsejets waren oorspronkelijk ontwikkeld voor de V-1 vliegende bom en boden de mogelijkheid om een hoge stuwkracht te leveren tegen een fractie van het gewicht van conventionele zuigermotoren .
Het gebruik van pulsejets bracht echter aanzienlijke problemen met zich mee, waaronder extreme trillingen, asymmetrische stuwkracht en een overmatig geluidsniveau. Deze nadelen maakten het vliegtuig minder geschikt voor operationele gevechten. Ondanks deze tekortkomingen bleef Messerschmitt experimenteren met verschillende motorconfiguraties, waaronder het idee om vier pulsejets te gebruiken, in plaats van de standaard twee, om de prestaties te verbeteren .
Problemen met Stabiliteit en Geluid
Al vanaf de eerste testvluchten bleek dat de motoren ernstige problemen veroorzaakten bij hoge snelheden. De trillingen waren zo ernstig dat ze niet alleen de structurele integriteit van het vliegtuig bedreigden, maar ook de gezondheid van de piloot in gevaar brachten. De twee motoren werkten bovendien vaak niet synchroon, wat zorgde voor asymmetrische stuwkracht en resonerende trillingen. Deze problemen werden nog verergerd doordat pulsejets inefficiënt waren op middelgrote en hoge hoogtes, waar de meeste luchtoorlogen plaatsvonden .
Testvluchten en Prototypes
Eerste Vluchten en Evaluatie
De eerste testvluchten van de Me 328 vonden plaats in augustus 1942. De prototypen werden door testpiloot Hanna Reitsch gevlogen vanaf een hoogte van 3.000 tot 6.000 meter, na te zijn losgelaten door grotere toestellen zoals de Heinkel He 111 en de Dornier Do 217. Deze onbemande testvluchten werden uitgevoerd met zweefvliegtuigversies van de Me 328, waarbij ook experimenten werden gedaan met katapultlanceringen vanaf de grond. Ondanks de hoopvolle eerste resultaten, werd het al snel duidelijk dat de pulsejet-motoren ernstige beperkingen hadden .
Problemen met de Pulsejet Motoren
De trilling van de motoren bleek uiteindelijk een groot struikelblok te zijn. Tijdens tests raakten enkele prototypen beschadigd en één prototype werd zelfs vernietigd tijdens een duikvlucht in september 1942 . Bovendien veroorzaakten de motoren een extreem luid geluid, wat een belangrijke tactische handicap vormde, omdat vijanden het vliegtuig al van ver konden horen aankomen. Deze tekortkomingen leidden ertoe dat het project in 1944 werd stopgezet, hoewel het al in 1943 duidelijk was dat het vliegtuig geen operationele toekomst had .
Verdere Ontwikkelingen en Gebruiksmogelijkheden
Poging tot Bomberontwikkeling
In een poging om het project nieuw leven in te blazen, werd de Me 328 in 1944 overwogen voor gebruik als “vliegende bom” binnen het zogeheten Selbstopfer-programma (zelfmoordmissie). Dit idee werd echter snel verlaten, omdat het vliegtuig ongeschikt bleek voor deze rol. De focus verschoof naar alternatieve zelfmoordvliegtuigen zoals de Fieseler Fi 103R Reichenberg.
Parasietjager voor de Amerika Bomber
Een ander opmerkelijk voorstel was het gebruik van de Me 328 als een zogenaamde parasietjager, gekoppeld aan het Amerika Bomber-programma. Hierbij zou de Me 328 door een Me 264 of een Ju 390 worden meegedragen om een aanval op de Verenigde Staten uit te voeren, gevolgd door een landing in de Atlantische Oceaan nabij een U-boot. Dit idee werd echter in augustus 1942 verlaten vanwege de complexiteit en de lage kans op succes.
Varianten van de Messerschmitt Me 328
Me 328A en Me 328B
De Me 328 werd in verschillende varianten ontworpen. De Me 328A was bedoeld als escortejager, terwijl de Me 328B een bommenwerperversie was. Ondanks de ambitieuze plannen voor de productie van honderden exemplaren, werd geen van beide varianten ooit in productie genomen. Er werden slechts enkele prototypes gebouwd, die uiteindelijk niet voldeden aan de gestelde eisen .
Me 328C: Een Turbojet-Variant
Een interessante, maar kortstondige ontwikkeling was de Me 328C, een versie die zou worden aangedreven door een Jumo 004-turbojet, dezelfde motor die werd gebruikt in de succesvolle Messerschmitt Me 262. Ondanks de potentie van deze motor, bleef ook deze variant steken in de ontwerpfase, zonder dat er daadwerkelijk vliegtuigen werden gebouwd.
Conclusie
De Messerschmitt Me 328 is een fascinerend voorbeeld van de experimentele militaire luchtvaart tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ondanks ambitieuze plannen en vroege prototypes, werd het project uiteindelijk geplaagd door technische beperkingen, met name gerelateerd aan de pulsejet-motoren. De voortdurende problemen met trillingen, asymmetrische stuwkracht en geluidsproductie zorgden ervoor dat het toestel nooit zijn beoogde operationele doelen bereikte. Hoewel de Me 328 nooit in gevechtsacties werd ingezet, blijft het een opmerkelijk hoofdstuk in de geschiedenis van experimentele luchtvaart.
Bronnen en meer informatie
- Sharp, D. Secret Projects of the Luftwaffe: Jet Fighters 1939-1945 (2000).
- Bronnen mei1940
- Die Deutsche Luftruestung 1933–1945 – Vol.3 – Flugzeugtypen Henschel-Messerschmitt.
- Powers, T. German Experimental Aircraft of World War II (2005).
- Afbeelding: Xufanc, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons