
De McDonnell XHJH Whirlaway, ook bekend als het McDonnell Model 37, was een experimentele helikopter uit de jaren 1940. Dit Amerikaanse ontwerp, ontwikkeld door de McDonnell Aircraft Corporation voor de Amerikaanse marine, was destijds de grootste helikopter ter wereld. Bovendien was het de eerste succesvolle helikopter met twee motoren en twee rotoren. Het toestel markeerde een belangrijke stap in de luchtvaartgeschiedenis met betrekking tot reddings- en transportdoeleinden.
Inhouds opgave
Ontwerp en Ontwikkeling
Eisen van de Amerikaanse Marine
In 1944 stelde de Amerikaanse marine eisen op voor een grote reddingshelikopter met een capaciteit voor tien personen. Het oorspronkelijke ontwerp, bekend als de XHJD-1, werd later hernoemd tot XHJH-1. Het concept was gebaseerd op de Platt-LePage XR-1, een helikopter met één motor en twee rotoren. McDonnell Aircraft Corporation verkreeg de technologie van Platt-LePage na investeringen en nam in juni 1944 de volledige controle over het bedrijf over.
Eerste Vlucht
Slechts twee maanden na de overname voltooide de XHJH-1 zijn eerste vlucht. De helikopter had twee rotoren van elk 14 meter (46 voet) aan het einde van vleugelpylonen. Deze rotoren draaiden in tegengestelde richting om de stabiliteit te waarborgen. Voor de aandrijving waren twee Pratt & Whitney R-985-AN-14B Wasp Junior motoren verantwoordelijk, elk met een vermogen van 450 pk (336 kW).
Innovatieve Technische Kenmerken
De XHJH-1 was uitgerust met een uniek ontwerp waarbij de rotoren naast elkaar waren geplaatst in plaats van boven elkaar. Dit ontwerp bood een breder zwaartepunt en verbeterde stabiliteit tijdens het vliegen. Met een maximale snelheid van 190 km/u en een bereik van 480 km was het toestel geschikt voor zowel reddingsmissies als logistieke operaties.
Varianten
XHJD-1
Dit was de oorspronkelijke aanduiding van het ontwerp, intern bekend als het McDonnell Model 37. Dit model vertegenwoordigde de basisconfiguratie van de helikopter.
XHJH-1
Deze aanduiding werd gebruikt na de eerste vlucht. Het toestel onderging aanpassingen in rotorprestaties en motorvermogen om het geschikt te maken voor uitgebreide testen.
HJD-1
De productieversie, aangeduid als Model 37A en Model 61, werd voorgesteld maar nooit in massaproductie genomen.
Technische Specificaties
Algemene Kenmerken
- Bemanning: 1 piloot
- Capaciteit: 1 tot 9 passagiers
- Lengte: 9,80 m (32 ft 2 in)
- Spanwijdte: 12 m (41 ft) tussen de rotorcentra
- Totale breedte: 27 m (87 ft) met draaiende rotoren
- Maximaal startgewicht: 4.990 kg (11.000 lb)
- Motoren: 2 × Pratt & Whitney R-985-AN-14B Wasp Junior, elk met 450 pk (336 kW)
Rotoren
- Diameter: Twee rotoren met een diameter tussen 14 en 15 meter, afhankelijk van testconfiguratie
- Rotoroppervlak: 308,8 m² (3.324 sq ft)
Prestatie
- Maximale snelheid: 190 km/u (120 mph) op 1.524 meter hoogte
- Kruissnelheid: 140 km/u (90 mph)
- Bereik: 480 km (300 mi)
- Maximale hoogte: 3.900 meter (12.900 ft)
- Klimsnelheid: 6,6 m/s (1.300 ft/min)
Belasting
- Schijflast: 14–16 kg/m² (2,8–3,3 lb/sq ft), afhankelijk van de gebruikte rotoren
- Vermogens/gewichtsverhouding: 0,135 kW/kg (0,082 hp/lb)
Gebruik en Erfgoed
De McDonnell XHJH Whirlaway diende voornamelijk als een testplatform. Ondanks het innovatieve ontwerp en de indrukwekkende prestaties werd de helikopter nooit in massaproductie genomen. De complexiteit van de techniek en de beperkte vraag naar een dergelijk groot toestel droegen hieraan bij.
Het enige exemplaar van de XHJH-1 wordt momenteel bewaard in het National Air and Space Museum. Dit onderstreept de historische waarde van het toestel als een pionier in de ontwikkeling van tweemotorige helikopters.
Vergelijkbare Vliegtuigen
Andere helikopters met een vergelijkbare rol en configuratie in dezelfde periode zijn onder andere:
- Bratukhin Omega: Een vroege Sovjethelikopter met een vergelijkbare rol.
- Focke-Achgelis Fa 223: Een Duitse helikopter met een conventioneel ontwerp.
- Focke-Wulf Fw 61: Beschouwd als een van de eerste praktische helikopters.
Conclusie
De McDonnell XHJH Whirlaway is een voorbeeld van technologische innovatie in de vroege jaren van de helikopterontwikkeling. Hoewel het toestel nooit operationeel werd ingezet, speelde het een belangrijke rol in het testen en ontwikkelen van nieuwe concepten in rotor- en motorontwerp. Het toestel blijft een belangrijk historisch artefact dat de evolutie van luchtvaarttechnologie illustreert.
Bronnen en meer informatie
- Afbeelding: U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
- Andrade, John (1979). U.S. Military Aircraft Designations and Serials since 1909. Midland Counties Publications. ISBN 0-904597-22-9.
- Francillon, René J. (1990). McDonnell Douglas Aircraft Since 1920 Vol.2 (2e editie). Londen: Putnam. ISBN 978-0851778280.
- Bridgman, Leonard, ed. (1949). Jane’s All the World’s Aircraft 1949-50. Londen: Sampson Low, Marston & Co. ISBN 978-0356021928.
- Bronnen Mei1940