De Mahdi-opstand was een religieus-nationalistische beweging in Soedan, geleid door Mohammed Ahmad ibn Abdallah, die zichzelf uitriep tot de Mahdi (de “Geleidene” of “Verlosser”). Deze opstand richtte zich tegen de Ottomaanse-Egyptische heerschappij, ondersteund door het Britse Rijk, en resulteerde in de vorming van een onafhankelijke islamitische staat in Soedan. Dit conflict, dat duurde van 1881 tot 1899, is een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van het verzet tegen imperialisme in Afrika.
Inhouds opgave
Historische Context
Ottomaans-Egyptische overheersing
In de 19e eeuw werd Soedan bestuurd door Egypte, dat op zijn beurt een vazalstaat was van het Ottomaanse Rijk. In de jaren 1870 nam de Britse invloed op Egypte toe, met name na de Britse bezetting in 1882. Soedan werd daarbij strategisch belangrijk vanwege zijn geografische ligging en grondstoffen.
De Ottomaans-Egyptische heersers introduceerden hervormingen die vaak werden gezien als uitbuiting en onderdrukking, waaronder hoge belastingen en dwangarbeid. De onvrede onder de bevolking groeide en werd gevoed door religieuze leiders die zich verzetten tegen het koloniale beleid.
De Mahdi: Mohammed Ahmad ibn Abdallah
Mohammed Ahmad, geboren in 1844, was een islamitische geleerde uit Noord-Soedan. Hij bekritiseerde de corruptie van het Ottomaans-Egyptische bestuur en riep op tot een terugkeer naar een zuivere vorm van islam. In 1881 verklaarde hij zichzelf de Mahdi, een messiaanse figuur in de islamitische traditie die wordt verwacht de wereld te hervormen.
De Uitbraak van de Opstand (1881–1885)
Religieuze en Politieke Doelen
De Mahdi streefde naar een religieus zuivere islamitische staat en het verdrijven van de buitenlandse overheersers. Zijn boodschap sloeg aan bij de Soedanese bevolking, met name onder nomaden en boeren die leden onder belastingdruk en slavernij.
Begin van de Strijd
In 1881 verzamelde Mohammed Ahmad zijn eerste volgelingen, de Ansar, in het zuiden van Soedan. De Ottomaans-Egyptische autoriteiten onderschatten aanvankelijk de Mahdi en stuurden kleine legermachten om de opstand neer te slaan. Deze troepen werden echter verslagen, wat de populariteit van de Mahdi deed toenemen.
Overwinning op Khartoum
In januari 1885 viel de Mahdi Khartoum aan, de Egyptische hoofdstad in Soedan. De stad werd verdedigd door generaal Charles Gordon, die het bevel voerde namens de Britten. Na een belegering van tien maanden werd Khartoum veroverd en Gordon gedood. Dit betekende het einde van de Ottomaans-Egyptische controle over Soedan.
De Mahdistische Staat (1885–1898)
Islamitisch Bestuur
Na de val van Khartoum vestigde de Mahdi een islamitische staat met Omdurman als hoofdstad. Zijn opvolger, Khalifa Abdullahi, regeerde het land na de dood van Mohammed Ahmad in juni 1885. Het bestuur was gebaseerd op een strikte interpretatie van de sharia.
Uitdagingen en Binnenlandse Onrust
Hoewel de Mahdistische staat onafhankelijk bleef, kampte deze met interne spanningen, hongersnoden en conflicten tussen verschillende etnische groepen. De economische situatie verslechterde, mede door de langdurige oorlog en isolatie.
De Britse Herovering (1896–1899)
Britse Expeditie
In 1896 lanceerde het Britse Rijk, onder leiding van generaal Herbert Kitchener, een militaire campagne om Soedan te heroveren. Deze campagne was deels bedoeld om de Britse controle over Egypte en het Suezkanaal te versterken.
Slag bij Omdurman (1898)
Op 2 september 1898 versloegen de Britse en Egyptische troepen de Mahdistische strijdkrachten bij de Slag bij Omdurman. De Britten gebruikten moderne wapens zoals Maxim-machinegeweren, wat resulteerde in zware verliezen aan de zijde van de Mahdisten.
Definitief Einde
In 1899 werd Khalifa Abdullahi gedood in de Slag bij Umm Diwaykarat, waarmee de Mahdistische staat ophield te bestaan. Soedan kwam opnieuw onder Britse en Egyptische controle, en het Anglo-Egyptische Condominium werd opgericht.
Gevolgen van de Mahdi-opstand
Politieke en Sociale Impact
De Mahdi-opstand toonde de kracht van religieus-nationalistisch verzet tegen koloniale overheersing. Hoewel de Mahdistische staat geen lang leven beschoren was, inspireerde het latere antikoloniale bewegingen in Afrika en de islamitische wereld.
Britse Controle in Soedan
Na de herovering bleef Soedan onder Britse invloed tot zijn onafhankelijkheid in 1956. De Britse overheersing had grote gevolgen voor de politieke en economische ontwikkeling van het land.
Conclusie
De Mahdi-opstand was een van de meest invloedrijke opstanden tegen koloniale overheersing in de 19e eeuw. Onder leiding van Mohammed Ahmad en Khalifa Abdullahi slaagde Soedan erin tijdelijk onafhankelijk te worden, ondanks interne en externe uitdagingen. De opstand symboliseert het verzet van onderdrukte volkeren tegen imperialistische machten.
Bronnen en meer informatie
- Hill, Richard. A History of Sudan: From the Coming of Islam to the Present Day. Longmans, 1967. ISBN-13 978-0582368866
- Afbeelding: Africa_1885.jpg: F.R.G.S. John Bartholomew (1831 – 1893) derivative work: Hans Erren, Public domain, via Wikimedia Commons
- Churchill, Winston. The River War. Eyre & Spottiswoode, 1899. Beschikbaar op project Gutenberg
- Holt, P.M., en Daly, M.W. A History of the Sudan: From the Coming of Islam to the Present Day. Routledge, 2000. ISBN 9781405874458
- “Mahdi Uprising.” Encyclopaedia Britannica, britannica.com.
- Daly, M.W. Empire on the Nile: The Anglo-Egyptian Sudan 1898–1934. Cambridge University Press, 1986. ISBN 9780521308786
- Bronnen Mei1940
 was een Soedanese beweging tegen koloniale overheersing, geleid door Mohammed Ahmad, de zelfverklaarde Mahdi.){kind=link}
