De Lavochkin-Gorbunov-Gudkov LaGG-3 (Лавочкин-Горбунов-Гудков ЛаГГ-3) was een Sovjet-jachtvliegtuig dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ingezet. Als een verbeterde versie van de eerdere LaGG-1, was het bij het uitbreken van de oorlog in 1941 een van de modernste vliegtuigen die beschikbaar was voor de Sovjet-luchtmacht. Ondanks zijn moderne ontwerp, stond de LaGG-3 al snel bekend als ondermaats in vergelijking met zijn Duitse tegenhangers. Dit artikel behandelt de ontwikkeling, technische specificaties en operationele geschiedenis van de LaGG-3, evenals de invloed ervan op latere Sovjet-jagers.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
Het I-301 prototype
Het ontwerp van de LaGG-3 begon met het I-301 prototype, ontwikkeld door Semyon Lavochkin, Vladimir Gorbunov en Mikhail Gudkov. Dit vliegtuig, dat later bekend werd als de LaGG-1, werd in de GAZ-301 fabriek in Khimki geproduceerd en goedgekeurd voor productie in januari 1940. Het prototype was een eenzits, laagdekker monoplane, grotendeels gemaakt van een materiaal dat bekend stond als “deltahout”. Dit materiaal was samengesteld uit zeer dunne lagen berken- of dennenfineer, gebonden met een fenol-formaldehyde hars, en vervolgens gebakken onder hoge temperaturen en druk.
Deltahout en zijn eigenschappen
Deltahout werd gebruikt voor cruciale onderdelen van het vliegtuigframe. Dit innovatieve materiaal had een treksterkte die vergelijkbaar was met die van niet-verharde aluminiumlegeringen en was slechts 30% minder sterk dan geharde D-1A grade duralumin. Bovendien was deltahout onbrandbaar en volledig bestand tegen rot, met een levensduur die in decennia kon worden gemeten, zelfs onder ongunstige omstandigheden. Tijdens de productie van het prototype werden echter veiligheidsmaatregelen noodzakelijk, aangezien de lijm die in deltahout werd gebruikt huidirritatie veroorzaakte bij de werknemers.
Bewapening en motor
Het I-301 prototype was oorspronkelijk bewapend met een 23 mm MP-6 autokanon, dat door de holle propellerschacht schoot, en twee gesynchroniseerde 12,7 mm Berezin UBS machinegeweren in de motorkap. Deze bewapening bleek echter problematisch, aangezien het MP-6 kanon te veel terugslag genereerde, waardoor motorklemmen beschadigd raakten. Uiteindelijk werd het MP-6 kanon na het prototype verlaten.
Het prototype gebruikte een Klimov M-105P motor, een gelicentieerde afgeleide van de Hispano-Suiza HS 12Y, met een twee-snelheid, tweefasige supercharger. Met een gewicht van 2.968 kg was het zwaarder dan zijn concurrenten, de Yak-1 en MiG-1, wat resulteerde in een lagere plafondhoogte van 9.800 meter.
Testen en aanpassingen
De eerste testvluchten van het I-301 prototype vonden plaats op 30 maart 1940, en op 14 juni van dat jaar begonnen de staatstests. Tijdens deze testen bleek het vliegtuig een snelheid van 510 km/u te bereiken op zeeniveau en 584 km/u op een hoogte van 4.700 meter. Ondanks de vastgestelde 114 tekortkomingen tijdens de testen, werd het ontwerp met hoge prioriteit in productie genomen en verder ontwikkeld tot de LaGG-3.
Operationele geschiedenis
Initiële productie en inzet
Op 29 juni 1940 werd de LaGG-3 geaccepteerd voor massaproductie. De eerste productiesite was Fabriek No.23 in Leningrad, waar de eerste LaGG-3’s werden getest in december 1940. Ondanks dat de LaGG-3 al snel naar eenheden in de Sovjet-Azië werd gestuurd, bleek het vliegtuig al snel impopulair onder piloten.
Problemen met prestaties en kwaliteit
De LaGG-3 was lastig te besturen, reageerde traag op stuurcommando’s en was moeilijk uit een duikvlucht te trekken. Piloten meldden ook verschillende defecten, zoals slecht gemaakte hydraulische systemen, olielekken en motoroververhitting. Bovendien varieerde de kwaliteit van de geproduceerde vliegtuigen sterk per fabriek, wat leidde tot een breed scala aan problemen in het veld.
Reactie van het OKB en verbeteringen
Toen de problemen met de LaGG-3 terugkwamen bij het Ontwerpbureau van Lavochkin in februari 1941, werden er meer dan 2.228 aanpassingen aangebracht in de productieversies. Desondanks bleef de LaGG-3 een probleemkind, vooral in vergelijking met vijandelijke vliegtuigen zoals de Messerschmitt Bf 109 F.
De aanpassingen omvatten onder andere het verlichten van het airframe en het verbeteren van de bewapening. Zo werd het oorspronkelijke Berezin machinegeweer vervangen door een krachtiger 20 mm ShVAK-kanon. Ondanks deze verbeteringen bleef de LaGG-3 ondermaats presteren, met name tegen Duitse jachtvliegtuigen.
Technische specificaties
Hieronder volgen de belangrijkste technische specificaties van de LaGG-3, gebaseerd op het ontwerp dat in productie werd genomen:
Algemene kenmerken:
- Bemanning: 1
- Lengte: 8,81 m
- Spanwijdte: 9,8 m
- Hoogte: 2,54 m
- Vleugeloppervlak: 17,4 m²
- Leeggewicht: 2.205 kg
- Totaal gewicht: 2.620 kg
- Maximaal startgewicht: 3.190 kg
- Motor: 1 × Klimov M-105PF V-12, vloeistofgekoelde zuigermotor, 924 kW (1.239 pk)
- Propellers: 3-bladige, constante-snelheid propeller
Prestaties:
- Maximale snelheid: 589 km/u
- Bereik: 1.000 km
- Dienstplafond: 9.700 m
- Klimsnelheid: 14,9 m/s
- Vleugelbelasting: 150 kg/m²
- Vermogen/gewicht verhouding: 0,350 kW/kg
Bewapening:
- Machinegeweren: 1 × 12,7 mm Berezin BS
- Kanonnen: 1 × 20 mm ShVAK
- Externe opslag: 2 × 50 kg bommen of 2 × 83 L drop tanks of 6 × RS-82 of RS-132 raketten
Evaluatie en impact op latere ontwikkelingen
Sterke en zwakke punten
De LaGG-3 had enkele voordelen, zoals de robuuste constructie en de weerstand tegen brand, ondanks het gebruik van hout. De bijnaam “Lakirovanny Garantirovanny Grob” of “gelakte, gegarandeerde doodskist” weerspiegelde echter de onvrede van de piloten met de prestaties van het vliegtuig, vooral in gevechten met Duitse jagers.
Ervaringen van piloten
Piloten herinneren zich de LaGG-3 vaak met gemengde gevoelens. Viktor M. Sinaisky beschreef het vliegtuig als “een zwaar beest met een zwakke motor,” en herinnerde zich de vele problemen met de watergekoelde motoren, vooral in de winter. Ondanks hun frustraties, wisten sommige piloten zich aan te passen en werden er zelfs een aantal azen in de LaGG-3.
Evolutie naar de La-5 en La-7
Hoewel de LaGG-3 zelf uiteindelijk als inferieur werd beschouwd, leidde het werk aan dit toestel tot belangrijke ontwikkelingen in de Sovjet-luchtmacht. De experimenten met het installeren van een Shvetsov M-82 radiale motor in het LaGG-3 frame resulteerden in de Lavochkin La-5 en La-7, die veel succesvoller waren en een belangrijke rol speelden in de latere jaren van de oorlog.
Conclusie
De LaGG-3 vertegenwoordigde een belangrijk, zij het controversieel hoofdstuk in de geschiedenis van de Sovjet-luchtvaart tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel het vliegtuig bekend stond om zijn tekortkomingen, vormde het een cruciale stap in de ontwikkeling van de latere, veel succesvollere La-5 en La-7 jagers. De lessen die werden geleerd van de LaGG-3 hielpen de Sovjet-Unie om uiteindelijk krachtige en effectieve jachtvliegtuigen te produceren die een significante bijdrage leverden aan hun luchtoverwicht in de latere fasen van de oorlog.
Bronnen en meer informatie
- Liss, Lev. The Soviet Fighters of the Great Patriotic War. Moscow: Military Publishing House, 1985.
- Gordon, Yefim, and Komissarov, Dmitry. Soviet Air Power in World War II. London: Midland Publishing, 1999.
- Mellinger, George. Lavochkin’s Soviet Fighters of World War II. Oxford: Osprey Publishing, 2003.
- Hardesty, Von. Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power, 1941-1945. Washington: Smithsonian Institution Press, 1991.
- Bergström, Christer. Barbarossa: The Air Battle: July-December 1941. London: Ian Allan Publishing, 2007.
- Polak, Tomas. Stalin’s Eagles: An Illustrated Study of the Soviet Aces of World War II and Korea. London: Grub Street Publishing, 2012.
- Williams, Anthony G. The Development of Soviet Air Armament 1917-1945. Solihull: Helion & Company, 2020.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
