La vita è bella is een Italiaanse komische dramafilm uit 1997, geregisseerd door en met in de hoofdrol Roberto Benigni, die de film samen met Vincenzo Cerami schreef. Benigni speelt Guido Orefice, een Joodse Italiaanse boekhandeleigenaar, die zijn vruchtbare verbeeldingskracht gebruikt om zijn zoon te beschermen tegen de verschrikkingen van internering in een nazi-concentratiekamp. De film is deels geïnspireerd op het boek In the End, I Beat Hitler van Rubino Romeo Salmonì en van Benigni’s vader, die tijdens de Tweede Wereldoorlog twee jaar in het concentratiekamp Bergen-Belsen doorbracht.
De film was een overweldigend kritisch en commercieel succes. Het kreeg veel bijval, met critici die het verhaal, de uitvoeringen, de regie en de vereniging van drama en komedie prezen, ondanks enkele kritiek op het gebruik van het onderwerp voor komische doeleinden. De film bracht wereldwijd meer dan $ 230 miljoen op, waaronder $ 57,6 miljoen in de Verenigde Staten, is de op een na meest winstgevende buitenlandse film in de VS (na Crouching Tiger, Hidden Dragon) en een van de meest winstgevende niet-Engelstalige films aller tijden. De National Board of Review nam het op in de top vijf van beste buitenlandse films van 1998.
De film won de Grand Prix op het Filmfestival van Cannes in 1998, negen David di Donatello Awards (waaronder beste film), vijf Nastro d’Argento Awards in Italië, twee European Film Awards en drie Academy Awards, waaronder beste buitenlandse film en beste acteur voor Benigni, de eerste voor een mannelijke niet-Engelse uitvoering.
In 1939, in het fascistische Italië, is Guido Orefice een jonge Italiaans-Joodse man die arriveert om te werken in de stad Arezzo, in Toscane, waar zijn oom Eliseo werkt in het restaurant van een hotel. Guido is komisch en scherp en wordt verliefd op een heidens meisje genaamd Dora. Later ziet hij haar terug in de stad waar ze lerares is en zich zal verloven met Rodolfo, een rijke maar arrogante lokale overheidsfunctionaris met wie Guido regelmatig in aanraking komt. Guido zet veel “toevallige” incidenten op om zijn interesse in Dora te tonen. Uiteindelijk ziet Dora Guido’s genegenheid en belofte en geeft toe, tegen beter weten in. Hij steelt de dame van haar verlovingsfeest, op een paard, en vernedert haar verloofde en moeder. Ze zijn later getrouwd en hebben een zoon, Giosuè, en runnen een boekhandel.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1944 wanneer Noord-Italië wordt bezet door nazi-Duitsland, worden Guido, zijn oom Eliseo en Giosuè opgepakt op de verjaardag van Giosuè. Zij en vele andere Joden worden op een trein gedwongen en naar een concentratiekamp gebracht. Nadat ze een bewaker confronteert met haar man en zoon, en te horen krijgt dat er geen fout is, biedt Dora zich aan om in de trein te stappen om dicht bij haar familie te zijn. Omdat mannen en vrouwen in het kamp gescheiden zijn, zien Dora en Guido elkaar echter nooit tijdens de internering. Guido voert verschillende stunts uit, zoals het gebruik van de luidspreker van het kamp om berichten – symbolisch of letterlijk – naar Dora te sturen om haar te verzekeren dat hij en hun zoon veilig zijn. Eliseo wordt kort na hun aankomst vermoord in een gaskamer. Giosuè vermijdt ternauwernood dat hij zelf vergast wordt, omdat hij een hekel heeft aan baden en douchen, en de andere kinderen niet volgde toen ze het bevel hadden gekregen om de gaskamers binnen te gaan en te horen kregen dat het douches waren.
In het kamp verbergt Guido de ware situatie voor zijn zoon. Guido legt Giosuè uit dat het kamp een ingewikkeld spel is waarin hij de taken moet uitvoeren die Guido hem geeft. Elk van de taken levert hen punten op en wie als eerste duizend punten haalt, wint een tank. Hij vertelt hem dat als hij huilt, klaagt dat hij zijn moeder wil, of zegt dat hij honger heeft, hij punten zal verliezen, terwijl stille jongens die zich verbergen voor de kampbewakers extra punten verdienen. Giosuè is soms terughoudend om mee te gaan in het spel, maar Guido overtuigt hem telkens om door te gaan. Op een gegeven moment maakt Guido gebruik van de schijn van bezoekende Duitse officieren en hun families om Giosuè te laten zien dat andere kinderen zich verbergen als onderdeel van het spel, en hij maakt ook gebruik van een Duitse oppas die denkt dat Giosuè een van haar aanklachten is om hem te voeden terwijl Guido de Duitse officieren dient. Guido en Giosuè worden bijna ontdekt als gevangenen door een andere ober totdat Guido wordt gevonden om alle Duitse kinderen te leren hoe ze “Dank u” in het Italiaans moeten zeggen, wat in feite een list oplevert.
Guido houdt dit verhaal vol tot het einde wanneer hij, in de chaos van het afsluiten van het kamp als de geallieerden naderen, zijn zoon vertelt om in een doos te blijven totdat iedereen is vertrokken, dit is de laatste taak in de competitie voordat de beloofde tank van hem is. Guido gaat Dora zoeken, maar hij wordt gepakt door een Duitse soldaat. Een officier neemt de beslissing om Guido te executeren, die door de soldaat wordt weggeleid. Terwijl hij naar zijn dood loopt, passeert Guido Giosuè nog een laatste keer en knipoogt, nog steeds in karakter en het spel spelend. Guido wordt vervolgens doodgeschoten en voor dood achtergelaten in een steegje. De volgende ochtend komt Giosuè uit de zweetbak, net als een amerikaanse legereenheid onder leiding van een Sherman-tank arriveert en het kamp wordt bevrijd. Giosuè is dolblij met het winnen van het spel (niet wetende dat zijn vader dood is), denkt dat hij de tank heeft gewonnen, en een Amerikaanse soldaat laat Giosuè op de tank rijden. Terwijl hij zich in veiligheid brengt, ziet Giosuè dora al snel in de processie het kamp verlaten en herenigt zich met zijn moeder. Terwijl de jonge Giosuè opgewonden aan zijn moeder vertelt hoe hij een tank had gewonnen, precies zoals zijn vader had beloofd, haalt de volwassen Giosuè in een afgeluisterde monoloog herinneringen op aan de offers die zijn vader voor hem bracht en zijn verhaal.
