Julius Schreck SS-Oberführer (1898 – 1936)

Julius Schreck (13 juli 1898 – 16 mei 1936) was een vroege nazi-partijlid en de eerste commandant van de Schutzstaffel (SS). Schreck sloot zich in 1920 aan bij de nazi-partij, ongeveer tegelijkertijd met Adolf Hitler, en de twee ontwikkelden een diepe vriendschap in de vroege dagen van de nazi-geschiedenis. Schreck had ook gediend in de Eerste Wereldoorlog en was lid van het Freikorps, een paramilitaire groep die na de oorlog actief was in Duitsland.

In 1921 was Schreck een van de oprichters van de Sturmabteilung (SA) en hielp hij ook bij het vormen van de Stabswache, een vroege compagnie van SA-troepen die als lijfwachten voor Hitler waren toegewezen. In 1923 nam Schreck deel aan de Bierkellerputsch en werd samen met andere top nazi-leiders opgesloten in de Landsberg gevangenis.

Oprichting van de SS

Toen de nazi-partij in 1925 opnieuw werd opgericht, werd Schreck door Emil Maurice gevraagd om te helpen bij het oprichten van een nieuwe lijfwacht voor Hitler, die bekend zou worden als de Stosstrupp Adolf Hitler. Later dat jaar werd de groep van acht mannen omgedoopt tot de Schutzstaffel (SS) en werd Schreck lid nummer 5. Hitler vroeg hem ook om het bevel over de lijfwacht te voeren en zo werd hij de eerste Reichsführer-SS, hoewel Schreck zichzelf nooit met deze titel aanduidde.

Loopbaan binnen de SS en de rol als chauffeur

In 1926 trad Schreck terug als Reichsführer-SS. Hij bleef echter op de rollen van de SS staan als SS-Führer en werkte als Hitlers privéchauffeur. In 1930, nadat de SS onder Heinrich Himmler begon uit te breiden, werd Schreck benoemd tot SS-Standartenführer, maar hij had weinig werkelijke macht. Hij bleef de volgende zes jaar Hitlers chauffeur totdat hij wegens slechte gezondheid moest aftreden. Zijn laatste SS-rang was die van SS-Oberführer.

Overlijden en nalatenschap

In 1936 ontwikkelde Julius Schreck meningitis en stierf op 16 mei van dat jaar. Zijn dood was een aanzienlijk verlies voor de nazi-partij, gezien zijn vroege en trouwe betrokkenheid bij de beweging. Schreck kreeg een uitgebreide nazi-staatsbegrafenis, waar Adolf Hitler zelf een eulogie hield, waarin hij Schreck prees voor zijn toewijding en dienst aan de partij. Deze ceremonie benadrukte de waarde die de nazi-partij hechtte aan loyaliteit en dienstbaarheid, waarden die Schreck tijdens zijn leven had belichaamd.

Na zijn dood werd Julius Schreck postuum onderscheiden met de rang van SS-Brigadeführer. Bovendien werd hij benoemd tot SS Ehrenführer van de 1. SS Standarte “München”, die de erenaam “Julius Schreck” kreeg. Deze eerbewijzen onderstreepten zijn blijvende impact en betekenis binnen de SS en de bredere nazi-beweging. Schreck’s naam en nalatenschap werden zo voortgezet binnen de nazi-hiërarchie, als symbool van vroege toewijding en dienstbaarheid.

De Sturmabteilung en de Stabswache

Oprichting van de Sturmabteilung (SA)

De Sturmabteilung (SA), ook wel bekend als de “bruinehemden” vanwege hun uniformen, werd in 1921 mede opgericht door Julius Schreck. De SA was oorspronkelijk bedoeld als een paramilitaire vleugel van de nazi-partij die politieke bijeenkomsten zou beschermen en oppositiepartijen zou intimideren. Schreck speelde een cruciale rol in de oprichting en organisatie van deze groep. De SA groeide snel uit tot een machtige organisatie binnen de partij, die een belangrijke rol speelde bij de opkomst van het nazisme in Duitsland.

De rol van de Stabswache

Naast de SA hielp Schreck ook bij het vormen van de Stabswache, een kleine elite-eenheid binnen de SA die speciaal was toegewezen als lijfwacht voor Adolf Hitler. De Stabswache bestond uit getrouwe leden die persoonlijke bescherming boden aan Hitler tijdens politieke bijeenkomsten en evenementen. Deze eenheid legde de basis voor wat later de Schutzstaffel (SS) zou worden, een veel grotere en machtigere organisatie.

De Bierkellerputsch en gevolgen

De mislukte staatsgreep

Op 8 en 9 november 1923 probeerden Hitler en de nazi-partij, met steun van de SA, de macht te grijpen in Beieren tijdens de zogenaamde Bierkellerputsch. Julius Schreck nam actief deel aan deze mislukte staatsgreep, waarbij de nazi’s probeerden de Weimarrepubliek omver te werpen. De poging mislukte en resulteerde in een gewelddadige confrontatie met de politie, waarbij verschillende nazi’s werden gedood en vele anderen, waaronder Hitler en Schreck, werden gearresteerd.

Gevangenisstraf en refounding van de nazi-partij

Na de mislukte staatsgreep werd Schreck samen met andere top nazi-leiders, waaronder Hitler, gevangengezet in de Landsberg gevangenis. Tijdens hun gevangenschap reflecteerden de nazi-leiders op hun strategieën en plannen voor de toekomst. Na hun vrijlating in 1924, werkten ze aan de heroprichting van de nazi-partij. In 1925, toen de partij opnieuw werd opgericht, speelde Schreck opnieuw een belangrijke rol door mee te helpen aan de oprichting van de Stosstrupp Adolf Hitler, die later de Schutzstaffel (SS) zou worden.

De Schutzstaffel (SS)

Oprichting en vroege jaren

De Schutzstaffel (SS) werd in 1925 opgericht als een persoonlijke lijfwacht voor Adolf Hitler. Julius Schreck werd door Hitler zelf gevraagd om het bevel te voeren over deze elite-eenheid. In de vroege jaren bestond de SS slechts uit een handvol mannen, maar onder leiding van Schreck en later Heinrich Himmler, groeide de organisatie uit tot een van de meest gevreesde en machtige organisaties in nazi-Duitsland.

Leiderschap van Schreck

Als de eerste commandant van de SS, had Schreck de leiding over de eenheid en speelde hij een cruciale rol in het vestigen van de structuur en discipline van de groep. Ondanks zijn belangrijke rol, bleef Schreck bescheiden en noemde hij zichzelf nooit Reichsführer-SS, een titel die later veel betekenis zou krijgen onder Himmler’s leiderschap. Schreck’s leiderschap legde de basis voor de verdere uitbreiding en professionalisering van de SS.

Overgang naar chauffeursrol en de groei van de SS

Aftreden als Reichsführer-SS

In 1926 besloot Julius Schreck terug te treden als Reichsführer-SS. Ondanks zijn vertrek uit de hoogste positie binnen de SS, bleef Schreck betrokken bij de organisatie als SS-Führer. Zijn invloed en ervaring werden nog steeds gewaardeerd binnen de nazi-hiërarchie. Na zijn aftreden richtte Schreck zich op een andere belangrijke taak: hij werd de persoonlijke chauffeur van Adolf Hitler.

Rol als Hitler’s privéchauffeur

Als Hitler’s privéchauffeur had Schreck een vertrouwenspositie binnen de inner circle van de nazi-leiders. Deze rol stelde hem in staat om dicht bij Hitler te blijven en zijn loyaliteit aan de Führer te tonen. Schreck’s betrokkenheid bij de dagelijkse activiteiten van Hitler onderstreepte zijn toewijding en betrouwbaarheid. Ondanks zijn nieuwe rol bleef hij een invloedrijke figuur binnen de SS, hoewel hij geen officiële macht meer had.

Uitbreiding van de SS onder Heinrich Himmler

In 1930, toen Heinrich Himmler de leiding over de SS overnam, begon de organisatie aanzienlijk te groeien. Himmler transformeerde de SS van een kleine lijfwacht tot een enorme paramilitaire organisatie met uitgebreide bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Schreck werd tijdens deze periode benoemd tot SS-Standartenführer, een rang die hem enige erkenning gaf, maar weinig daadwerkelijke invloed. De groei van de SS onder Himmler markeerde een nieuwe fase in de geschiedenis van de organisatie, waarbij Schreck’s vroege bijdragen als fundament dienden voor verdere expansie.

Laatste jaren en overlijden

Terugtrekking wegens gezondheidsproblemen

In de jaren dertig verslechterde de gezondheid van Julius Schreck geleidelijk. Ondanks zijn belangrijke rol als Hitlers chauffeur, werd het voor hem steeds moeilijker om zijn taken uit te voeren. In 1936 werd zijn gezondheidstoestand kritiek, en hij trok zich terug uit zijn functies binnen de SS en de nazi-partij. Zijn laatste officiële rang binnen de SS was die van SS-Oberführer, een titel die zijn lange dienst en loyaliteit aan de nazi-zaak weerspiegelde.

Dood en staatsbegrafenis

Op 16 mei 1936 overleed Julius Schreck aan meningitis. Zijn dood was een aanzienlijk verlies voor de nazi-partij, gezien zijn vroege en trouwe betrokkenheid bij de beweging. Schreck kreeg een uitgebreide nazi-staatsbegrafenis, waar Adolf Hitler zelf een eulogie hield, waarin hij Schreck prees voor zijn toewijding en dienst aan de partij. Deze ceremonie benadrukte de waarde die de nazi-partij hechtte aan loyaliteit en dienstbaarheid, waarden die Schreck tijdens zijn leven had belichaamd.

Postume eerbewijzen

Na zijn dood werd Julius Schreck postuum onderscheiden met de rang van SS-Brigadeführer. Bovendien werd hij benoemd tot SS Ehrenführer van de 1. SS Standarte “München”, die de erenaam “Julius Schreck” kreeg. Deze eerbewijzen onderstreepten zijn blijvende impact en betekenis binnen de SS en de bredere nazi-beweging. Schreck’s naam en nalatenschap werden zo voortgezet binnen de nazi-hiërarchie, als symbool van vroege toewijding en dienstbaarheid.

Nalatenschap en historische beoordeling

Invloed op de SS

Julius Schreck’s nalatenschap binnen de Schutzstaffel (SS) blijft significant, ondanks dat hij zichzelf nooit als Reichsführer-SS aanduidde. Zijn vroege werk in het vormen van de structuur en de discipline van de SS legde de basis voor wat later een van de meest gevreesde en invloedrijke organisaties binnen nazi-Duitsland zou worden. Hoewel Heinrich Himmler verantwoordelijk was voor de aanzienlijke uitbreiding en machtsuitbreiding van de SS, blijft Schreck’s bijdrage als oprichter en eerste commandant een cruciaal aspect van de vroege geschiedenis van de SS.

Relatie met Hitler

De diepe vriendschap tussen Julius Schreck en Adolf Hitler had een aanzienlijke invloed op Schreck’s rol en positie binnen de nazi-partij. Zijn loyaliteit en nabijheid tot Hitler stelden hem in staat om een vertrouwenspositie te behouden, zelfs nadat hij zijn formele leiderschapstitel binnen de SS had opgegeven. Schreck’s rol als Hitlers chauffeur symboliseerde deze vertrouwensband en benadrukte zijn blijvende betrokkenheid bij de partij, zelfs toen zijn gezondheid achteruitging.

Postume eerbewijzen en symboliek

De postume eerbewijzen die aan Julius Schreck werden toegekend, zoals de rang van SS-Brigadeführer en de erenaam “Julius Schreck” voor de 1. SS Standarte “München”, onderstrepen de blijvende symbolische waarde die hij binnen de nazi-partij had. Deze eerbewijzen waren bedoeld om Schreck’s vroege toewijding en dienstbaarheid te erkennen en te vieren, en om zijn naam en nalatenschap te verankeren binnen de geschiedenis van de SS en de bredere nazi-beweging.

Conclusie

Julius Schreck speelde een cruciale rol in de vroege dagen van de nazi-partij en de SS. Als een van de oprichters van zowel de SA als de SS, en als de eerste commandant van de SS, legde hij belangrijke fundamenten voor de latere expansie en macht van deze organisaties. Zijn nauwe relatie met Adolf Hitler en zijn rol als privéchauffeur gaven hem een unieke positie binnen de partij, waardoor hij ondanks zijn terugtreding uit formele leidinggevende functies, een invloedrijke en gewaardeerde figuur bleef. Zijn dood in 1936 en de daaropvolgende eerbewijzen die hem werden toegekend, benadrukken zijn blijvende betekenis binnen de nazi-ideologie en organisatie.

Bronnen

1. Kershaw, Ian. Hitler: A Biography. New York: W.W. Norton & Company, 2008.
2. Shirer, William L. The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany. New York: Simon & Schuster, 1960.
3. McNab, Chris. The SS: 1923-1945. London: Amber Books Ltd, 2018.
4. Stackelberg, Roderick. The Routledge Companion to Nazi Germany. London: Routledge, 2007.
5. Longerich, Peter. Heinrich Himmler: A Life. Oxford: Oxford University Press, 2012.