Josef ‘Sepp’ Dietrich: SS-generaal en oorlogsmisdaden

Josef “Sepp” Dietrich werd geboren op 28 mei 1892 in Hawangen, Beieren, destijds onderdeel van het Duitse Keizerrijk. In 1911 trad hij in dienst van het Beierse leger bij het 4e Bayerische Feldartillerie-Regiment “König” in Augsburg. Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende Dietrich in de veldartillerie en klom op tot de rang van Gefreiter (korporaal) in 1917. Hij ontving het IJzeren Kruis 2e klasse en later het IJzeren Kruis 1e klasse. Josef “Sepp” Dietrich bereikte in 1918 de rang van Unteroffizier (sergeant). Deze promotie was een erkenning van zijn prestaties en inzet tijdens zijn dienst in de veldartillerie gedurende de Eerste Wereldoorlog. Aan het einde van de oorlog vermeldde zijn dossier ook dat hij was onderscheiden met het IJzeren Kruis 1e klasse.

Na de Eerste Wereldoorlog

Na de oorlog werkte Dietrich in verschillende functies, waaronder als politieagent en douanebeambte. Hij sloot zich aan bij de Freikorps en vocht tijdens de Silezische Opstanden. Zijn betrokkenheid bij de mislukte Bierkellerputsch van 1923 leidde tot het verlies van zijn baan als politieagent.

Opkomst in de NSDAP en de SS

Dietrich trad in 1928 toe tot de NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij) en werd een loyale volgeling van Adolf Hitler. Hij werkte aanvankelijk bij de uitgeverij van de partij, Eher Verlag, en werd al snel belast met de leiding van Hitlers persoonlijke lijfwacht. Zijn partijnummer was 89.015 en zijn SS-nummer 1.117. Dietrich’s eerste contact met het nationaalsocialisme kwam door Christian Weber, een werkgever bij een tankstation in München.

Als een van Hitlers vertrouwelingen reisde Dietrich regelmatig met hem door Duitsland en werd hij in 1930 verkozen tot afgevaardigde in de Reichstag. Hij vertegenwoordigde achtereenvolgens verschillende kiesdistricten tot aan de val van het Derde Rijk.

In 1931 promoveerde Dietrich tot SS-Gruppenführer. Toen de NSDAP in 1933 de macht greep, klom hij snel op in de hiërarchie. Dietrich leidde vanaf 1932 de SS-Sonderkommando Berlin, dat in 1934 werd omgedoopt tot de Leibstandarte SS Adolf Hitler (LSSAH). Deze eenheid groeide uit tot een elite-eenheid van de Waffen-SS. Hoewel de LSSAH formeel onder Heinrich Himmler viel, was Dietrich de feitelijke leider en beheerde hij de dagelijkse operaties.

Rol in de Nacht van de Lange Messen

Dietrich speelde een belangrijke rol in de Nacht van de Lange Messen (30 juni 1934), een zuivering van de Sturmabteilung (SA). Hitler beval persoonlijk de arrestatie van SA-leider Ernst Röhm, en Dietrich leidde de LSSAH-eenheid die de executie van SA-leiders uitvoerde in Stadelheim-gevangenis. Deze betrokkenheid leidde na de oorlog tot een veroordeling van 18 maanden gevangenisstraf wegens medeplichtigheid aan doodslag.

Tweede Wereldoorlog: militaire campagnes

Begin van de oorlog en successen

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog voerde Dietrich het bevel over de LSSAH tijdens de invasie van Polen en de campagnes in Nederland en Frankrijk. In mei 1940 trotseerde hij Hitlers haltbevel door een offensief uit te voeren bij het Aa-kanaal, wat leidde tot zijn onderscheiding met het Ridderkruis van het IJzeren Kruis.

Tijdens de campagne in Frankrijk waren leden van Dietrichs eenheid betrokken bij het Wormhoudt-bloedbad, waarbij 80 Britse en Franse krijgsgevangenen werden vermoord. Later voerde hij het bevel over de LSSAH in de Balkancampagne en op het Oostfront. In 1943 werd hij belast met de leiding van het 1e SS Pantserkorps en kreeg hij de opdracht om Clara Petacci, de minnares van Mussolini, te redden.

Strijd aan het Westfront en het Ardennenoffensief

In 1944 kreeg Dietrich het bevel over het 6e Pantserleger voor het Ardennenoffensief. Hitler koos hem voor deze taak omdat hij het Wehrmacht-officieren na de mislukte bomaanslag van 20 juli 1944 niet meer vertrouwde. Op 17 december 1944 vond onder Dietrichs commando het Malmedy-bloedbad plaats, waarbij 84 Amerikaanse krijgsgevangenen werden geëxecuteerd door Kampfgruppe Peiper.

Het Ardennenoffensief faalde, en in maart 1945 leidde Dietrichs leger Operatie Frühlingserwachen, een mislukte aanval in Hongarije om oliebronnen veilig te stellen. Hitler bestrafte de Waffen-SS door hen te bevelen de cuff titles met zijn naam te verwijderen, maar Dietrich negeerde dit bevel.

Oorlogsmisdaden en rechtszaken

Dietrich werd in 1946 aangeklaagd en berecht door een Amerikaans militair tribunaal in Dachau voor zijn rol in het Malmedy-bloedbad. Hij werd veroordeeld tot levenslang, maar de straf werd later verminderd tot 25 jaar. Vanwege steunbetuigingen van andere Duitse officieren diende hij slechts tien jaar en werd hij in 1955 vrijgelaten.

In 1957 werd hij opnieuw berecht en veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf voor zijn rol in de Nacht van de Lange Messen. Wegens gezondheidsproblemen werd hij in 1959 vrijgelaten.

Activiteiten na de oorlog

Na zijn vrijlating sloot Dietrich zich aan bij HIAG, een lobbygroep van voormalige SS-leden die streefde naar rehabilitatie van de Waffen-SS. Hij overleed op 21 april 1966 aan een hartaanval. Zijn begrafenis werd bijgewoond door ongeveer zesduizend mensen, waaronder veel voormalige SS’ers.

Conclusie

Josef “Sepp” Dietrich speelde een complexe en controversiële rol in de geschiedenis van nazi-Duitsland. Zijn loyaliteit aan Hitler, snelle opkomst binnen de SS en betrokkenheid bij oorlogsmisdaden maken hem tot een onderwerp van diepgaande historische studie. Ondanks zijn militaire onderscheidingen werd zijn nalatenschap overschaduwd door zijn betrokkenheid bij enkele van de beruchtste misdaden van de oorlog.

Bronnen en meer informatie

1. Afbeelding: Bundesarchiv, Bild 183-J27366 / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
2. Ailsby, Christopher (1997). SS: Roll of Infamy. Motorbooks Intl.
3. Caddick-Adams, Peter (2014). Snow and Steel: The Battle of the Bulge, 1944–45. Oxford University Press.
4. Flaherty, T. H. (2004). The Third Reich: The SS. Time-Life.
5. Weale, Adrian (2012). Army of Evil: A History of the SS. NAL Caliber.
6. Bronnen Mei1940