Italo Balbo (1896–1940) was een prominente Italiaanse fascistische politicus, militair leider en luchtvaartpionier. Hij speelde een belangrijke rol in het regime van Benito Mussolini en werd beschouwd als een mogelijke opvolger van de dictator. In zijn carrière was hij betrokken bij de oprichting van de Italiaanse luchtmacht, leidde hij spectaculaire trans-Atlantische vluchten en werd hij benoemd tot gouverneur-generaal van Italiaans Libië.
Inhouds opgave
Vroege leven en militaire carrière
Jeugd en opleiding
Italo Balbo werd geboren op 6 juni 1896 in Quartesana, een dorp nabij Ferrara, in het toenmalige Koninkrijk Italië. Van jongs af aan was hij politiek actief en toonde hij zijn militaire ambitie. Op 14-jarige leeftijd probeerde hij deel te nemen aan een opstand in Albanië onder leiding van Ricciotti Garibaldi, de zoon van Giuseppe Garibaldi. Hoewel deze poging mislukte, gaf het een vroeg teken van zijn vastberadenheid om een militaire carrière na te streven.
Eerste Wereldoorlog
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, was Italië aanvankelijk neutraal, maar Balbo steunde de deelname van zijn land aan de kant van de geallieerden. Na de Italiaanse oorlogsverklaring in 1915, meldde hij zich aan bij het Italiaanse leger en diende hij in het Alpini-regiment, een elite-eenheid van berginfanterie. Gedurende de oorlog toonde Balbo veel moed en werd hij onderscheiden met een bronzen en twee zilveren medailles voor dapperheid. Hij bereikte de rang van kapitein tegen het einde van de oorlog.
Na de oorlog voltooide hij zijn studies in Florence en behaalde hij diploma’s in rechten en sociale wetenschappen. In zijn scriptie behandelde hij de economische en sociale denkbeelden van de Italiaanse revolutionair Giuseppe Mazzini. Ondanks zijn republikeinse sympathieën keerde hij zich fel tegen de socialisten en hun vakbonden.
Opkomst binnen het fascisme
Fascistische activiteiten en de Mars op Rome
In 1921 sloot Balbo zich aan bij de fascistische beweging van Benito Mussolini, de Nationalistische Fascistische Partij (PNF). Hij werd al snel een van de leiders van de lokale fascistische milities, bekend als de Zwarthemden. Deze paramilitaire groepen voerden gewelddadige acties uit tegen socialisten en communisten, voornamelijk in de regio Ferrara. Balbo organiseerde ook de zogenoemde Squadristi, een fascistische knokploeg die stakingen brak en socialistische bolwerken aanviel.
Zijn snelle opkomst binnen de fascistische hiërarchie leidde ertoe dat hij een van de vier hoofdfiguren werd in de Mars op Rome in 1922, een fascistische machtsgreep die Benito Mussolini aan de macht bracht. Samen met Michele Bianchi, Emilio De Bono en Cesare Maria De Vecchi, organiseerde Balbo deze cruciale gebeurtenis die het begin markeerde van het fascistische regime in Italië.
Leiderschap in de luchtmacht
Na de consolidatie van Mussolini’s macht kreeg Balbo in 1926 de taak om de Italiaanse luchtmacht op te bouwen, ondanks zijn beperkte ervaring op het gebied van luchtvaart. Hij kreeg een intensieve vliegopleiding en wist al snel een krachtige en moderne luchtmacht op te bouwen: de Regia Aeronautica. Zijn leiderschap in de luchtmacht leidde tot grootschalige publiciteitsstunts, waaronder trans-Atlantische vluchten die de Italiaanse luchtvaart internationaal op de kaart zetten.
In 1933 leidde Balbo een beroemde vlucht van 24 watervliegtuigen van Italië naar de Verenigde Staten. Deze grootschalige expeditie was een van de meest gewaagde luchtvaartprestaties van die tijd en werd gevierd tijdens de Century of Progress-tentoonstelling in Chicago. De stad eerde Balbo door een straat naar hem te vernoemen, Balbo Drive, en het oprichten van de zogenaamde “Balbo Monument” ter ere van zijn prestatie.
Gouverneur van Italiaans Libië
Benoeming en beleid
In 1933 werd Balbo door Mussolini benoemd tot gouverneur-generaal van Italiaans Libië, een strategische kolonie in Noord-Afrika. Hoewel deze benoeming officieel werd gepresenteerd als een promotie, diende het ook als een manier om Balbo politiek op afstand te houden. Zijn populariteit en onafhankelijke denkwijze maakten hem een potentiële bedreiging voor Mussolini’s absolute macht.
Balbo speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van Libië en moderniseerde de infrastructuur, zoals de aanleg van de beroemde Via Balbia, een weg die de Libische kustlijn verbond. Hij probeerde ook de relatie met de inheemse bevolking te verbeteren door meer autonomie te bieden en islamitische leiders in de fascistische beweging te betrekken. Ondanks zijn moderniseringsprojecten bleef zijn uiteindelijke doel het versterken van de Italiaanse macht in de regio, met plannen om de koloniale expansie in Afrika verder uit te breiden.
Diplomatieke spanningen en Ethiopische Oorlog
Balbo’s ambities strekten zich verder uit dan Libië. Hij droomde ervan Italië’s koloniale rijk te vergroten en richtte zijn blik op Soedan en Egypte, alsook op andere gebieden van het Afrikaanse continent, zoals Kameroen. In de jaren 30 verslechterden de betrekkingen met het Verenigd Koninkrijk, vooral tijdens de crisis rond de Italiaanse invasie van Ethiopië in 1935. Balbo ontwierp plannen om Britse bezittingen in Egypte en Soedan aan te vallen, hoewel deze plannen nooit werden uitgevoerd door tegenstand van Mussolini.
Tweede Wereldoorlog en de dood van Balbo
Verzet tegen het bondgenootschap met Nazi-Duitsland
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was Balbo een van de weinige fascistische leiders die zich openlijk uitsprak tegen Mussolini’s bondgenootschap met nazi-Duitsland. Hij was sterk gekant tegen de antisemitische wetten die door het fascistische regime in 1938 waren ingevoerd en voorspelde dat Italië, door zich aan te sluiten bij Adolf Hitler, slechts een ondergeschikte rol zou spelen. Zijn kritiek op Mussolini’s beleid maakte hem echter steeds meer een buitenstaander binnen het fascistische regime.
Dood door ‘friendly fire’
Op 28 juni 1940, enkele weken na Italië’s deelname aan de Tweede Wereldoorlog, kwam Italo Balbo tragisch om het leven toen zijn vliegtuig werd neergeschoten door Italiaans luchtafweergeschut boven Tobroek in Libië. Het vliegtuig, een Savoia-Marchetti SM.79, werd per ongeluk aangezien voor een Brits toestel na een recente aanval door Britse bommenwerpers. Balbo’s dood leidde tot speculaties over een mogelijke moord in opdracht van Mussolini, maar er zijn geen bewijzen die deze theorie ondersteunen. De meest waarschijnlijke verklaring is dat het een tragisch geval van ‘friendly fire’ was.
Na zijn dood werd Balbo met militaire eer begraven in Tripoli. Later, in 1970, werden zijn overblijfselen naar Italië teruggebracht door zijn familie, toen de Italiaanse begraafplaatsen in Libië bedreigd werden tijdens het bewind van Muammar Gaddafi.
Nalatenschap
Controversiële herinnering
Balbo blijft een controversiële figuur in zowel Italië als daarbuiten. Hoewel hij door sommigen wordt herinnerd als een charismatische leider en luchtvaartpionier, wordt hij door anderen gezien als een symbool van de gewelddadige fascistische onderdrukking. In Chicago, waar de Balbo-monument en de naar hem vernoemde straat nog steeds bestaan, zijn er herhaaldelijk oproepen geweest om deze verwijzingen naar zijn fascistische verleden te verwijderen.
In post-fascistisch Italië werden veel straten en monumenten die naar Balbo waren vernoemd herdoopt, vooral na de val van het fascistische regime in 1943. Desondanks blijft Balbo’s naam in bepaalde kringen verbonden met de vroege luchtvaart en de koloniale ambities van het fascistische Italië.
Conclusie
Italo Balbo was een complex en tegenstrijdig figuur. Zijn bijdrage aan de opkomst van het fascisme in Italië, zijn belangrijke rol in de luchtvaart en zijn leiderschap in Libië weerspiegelen zowel zijn politieke bekwaamheid als zijn controversiële nalatenschap. Hoewel zijn leven voortijdig werd beëindigd tijdens de Tweede Wereldoorlog, blijft Balbo een fascinerende figuur in de Italiaanse geschiedenis, zowel door zijn connecties met het fascistische regime als door zijn persoonlijke verwezenlijkingen op het gebied van de luchtvaart en koloniale bestuur.
Bronnen en meer informatie
- De Felice, R. Mussolini il duce: Gli anni del consenso 1929-1936. Torino: Einaudi, 1974.
- Bosworth, R.J.B. Mussolini’s Italy: Life under the Fascist Dictatorship, 1915-1945. New York: Penguin, 2006.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
- Blinkhorn, M. Fascism and the Right in Europe 1919-1945. London: Longman, 2000.