
HMS Cornwall, met scheepsnummer 56, was een zware kruiser van de Kent-subklasse binnen de County-klasse, ontworpen voor de Britse Koninklijke Marine in de jaren 1920. Als een van de eerste grote kruisers van deze klasse was HMS Cornwall specifiek gebouwd om de Britse belangen te verdedigen in verre delen van het Britse rijk, met een focus op bescherming tegen potentiële vijanden op zee. Vanwege haar grootte en bewapening werd het schip ingezet om dreigingen zoals Duitse handelsschepen en raiders in het oosten te neutraliseren.
Inhouds opgave
Ontwerp en technische specificaties
Het ontwerp van HMS Cornwall weerspiegelde de technologische vooruitgang van die tijd en de vereisten voor de Royal Navy om op wereldwijde schaal te opereren. Het schip had een standaard waterverplaatsing van 9.850 lange ton (10.010 ton) en een maximale diepgang van 20 voet en 6 inch (6,2 meter) bij volledige belading van 13.520 lange ton (13.740 ton). De Cornwall had een lengte van 192 meter, een breedte van 20,9 meter en was uitgerust met vier Parsons stoomturbines met versnellingsbakken, aangedreven door acht Admiralty waterpijpketels. Deze motoren leverden in totaal 80.000 paardenkracht (60.000 kW), wat het schip een topsnelheid gaf van 31,5 knopen (58,3 km/u).
Cornwall was ontworpen voor lange afstandspatrouilles en had een bereik van 13.300 nautische mijlen (24.600 km) bij een snelheid van 12 knopen (22 km/u). Voor het bemannen van dit grote schip was een bemanning van 784 officieren en matrozen vereist.
Bewapening en bepantsering
Om haar rol als zware kruiser te vervullen, was HMS Cornwall uitgerust met een krachtige bewapening. Ze had acht 8-inch (203 mm) kanonnen verdeeld over vier dubbele torens, geplaatst voor- en achteraan op het schip. Als secundaire bewapening beschikte ze over vier 4-inch (102 mm) Mk V luchtafweergeschut, aangevuld met vier 2-ponder (40 mm) luchtafweergeschut en twee viervoudige torpedobuizen van 21 inch (533 mm).
De bepantsering van Cornwall was relatief licht in vergelijking met andere kruisers van haar tijd. Het schip had een pantsergordel van slechts 25 mm om de vitale machinekamers te beschermen, terwijl haar munitieopslag beter beschermd was met een dikte van 50,8 tot 111,1 mm. Door deze lichte bepantsering kon de kruiser haar snelheid behouden, maar ze was daardoor kwetsbaar voor zware aanvallen.
Aanvullende aanpassingen en het vliegtuigkatapult
Bij de bouw was ruimte gereserveerd voor een vliegtuigkatapult en bijbehorend watervliegtuig, maar deze werd pas later toegevoegd, samen met andere belangrijke aanpassingen. In 1929-1930 werd een Hooghoek Controle Systeem geïnstalleerd, speciaal ontworpen voor haar luchtafweergeschut. Gedurende de jaren 1930 onderging HMS Cornwall verschillende moderniseringen, waarbij haar antigeweerschut en het plaatsen van extra bepantsering verder werden versterkt.
Bouw en lancering van HMS Cornwall
De bouw van HMS Cornwall begon op 9 oktober 1924 in de Devonport-scheepswerf en het schip werd op 11 maart 1926 te water gelaten. Ze werd officieel voltooid op 6 december 1927 en werd toen toegewezen aan het 5e Kruiser Eskader (5th Cruiser Squadron) op de China Station. Dit eskader was speciaal belast met het beschermen van Britse belangen in het Verre Oosten, vooral gezien de groeiende spanningen in de regio door conflicten zoals de Chinese burgeroorlog en de invloed van het Japanse keizerrijk. Gedurende het interbellum, de periode tussen de twee wereldoorlogen, bleef Cornwall gestationeerd in Azië, waar ze deelnam aan reguliere patrouilles en oefeningstaken.
Moderniseringen in de jaren 1930
HMS Cornwall kreeg haar eerste grote modernisering in de periode 1929-1930. Deze upgrade bestond onder meer uit de installatie van een Hooghoek Controle Systeem voor haar luchtafweergeschut, wat haar vermogen om vijandelijke vliegtuigen te bestrijden aanzienlijk verbeterde. In 1931 werd een vliegtuigkatapult geïnstalleerd, waarmee de kruiser een watervliegtuig kon lanceren voor verkenning. In 1934 werd bovendien haar luchtverdediging verder versterkt met de toevoeging van vier Vickers machinegeweren van 12,7 mm.
Een tweede, ingrijpender modernisering vond plaats in 1936, toen Cornwall terugkeerde naar Groot-Brittannië voor een uitgebreide revisie. Dit omvatte onder andere het toevoegen van een gepantserde riem van 114 mm ter bescherming van vitale ruimtes, zoals de machinekamers en de dynamokamer. Verder werden vier nieuwe dubbele 4-inch luchtafweerkanonnen en twee achtvoudige 2-ponder luchtafweermitrailleurs toegevoegd. Deze aanpassingen verhoogden de waterverplaatsing van het schip met 107 lange ton (109 ton) en kostten ongeveer £215.000. In december 1937 keerde Cornwall terug in actieve dienst en werd toegewezen aan het 2e Kruiser Eskader voordat ze in 1939 opnieuw terugkeerde naar de China Station.
Start van de Tweede Wereldoorlog en operaties in de Indische Oceaan
Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak in september 1939, werd HMS Cornwall onmiddellijk ingezet om de maritieme belangen van Groot-Brittannië te beschermen. Op 5 oktober 1939 werd ze ingedeeld bij Force I, een eenheid met als doel Duitse handelsschepen en raiders in de Indische Oceaan op te sporen. Deze Duitse raiders, vaak gemodificeerde vrachtschepen uitgerust met verborgen wapens, bedreigden Britse handelsroutes door onverwachte aanvallen op geallieerde schepen.
Cornwall bleef een groot deel van het jaar 1939 patrouilleren in de Indische Oceaan, totdat ze later dat jaar werd overgeplaatst naar de Zuid-Atlantische Oceaan om konvooien te escorteren. Ze kreeg als taak om een veilige doortocht te waarborgen voor transporten van troepen en goederen die cruciaal waren voor de oorlogsinspanning van de geallieerden. Haar ervaring in de regio en haar geavanceerde detectie- en bewapeningstechnieken maakten haar een waardevol onderdeel van de konvooibescherming.
Conflict met Vichy-Frankrijk en de slag met de Pinguin
Op 13 september 1940 ontmoette HMS Cornwall een konvooi met troepen die werden ingezet om Dakar, Senegal, een Frans Vichy-gebied, in te nemen. De missie liep echter anders toen Cornwall op 18 september de Vichy-Franse lichte kruiser Primauguet en een tanker onderschepte die koers hadden gezet naar Libreville, Frans Equatoriaal Afrika. Na een korte confrontatie werden de schepen teruggedwongen naar Casablanca.
Cornwall zette haar patrouilles in de Indische Oceaan voort, waar ze op 8 mei 1941 een beslissend gevecht leverde met de Duitse hulpkruiser Pinguin, een van de meest beruchte raiders van Duitsland. Na een intens gevecht slaagde Cornwall erin om de Pinguin tot zinken te brengen. Ze redde daarbij 3 officieren, 57 bemanningsleden en 22 krijgsgevangenen die aan boord van de Duitse hulpkruiser waren.
Cornwall’s rol bij het uitbreken van de Pacifische Oorlog
Toen op 7 december 1941 de Japanse aanval op Pearl Harbor plaatsvond, werd de situatie in de regio snel kritieker. HMS Cornwall kreeg de opdracht om konvooien te escorteren door de Indische Oceaan om de steeds dreigendere Japanse aanvallen op scheepvaart in de regio het hoofd te bieden. Vanaf januari 1942 begeleidde Cornwall meerdere konvooien, waaronder het belangrijke Convoy JS.1 van Colombo, Ceylon (nu Sri Lanka), naar de Nederlands-Indische eilanden (het huidige Indonesië). In februari-maart van dat jaar escorteerde Cornwall Troep Convoy MS.5 naar Australië. Dergelijke konvooien waren essentieel voor het veilig transporteren van troepen en bevoorrading naar strategische locaties.
Overdracht aan de Eastern Fleet en de snelle Force A
In maart 1942 werd HMS Cornwall toegevoegd aan de Eastern Fleet, die geleid werd door admiraal Sir James Somerville. Deze vloot was opgericht om de Britse belangen in de regio te beschermen en te voorkomen dat Japan verder naar het westen zou uitbreiden. Cornwall werd een onderdeel van de snelle Force A, een gevechtsgroep binnen de Eastern Fleet die in staat was om snel te reageren op Japanse aanvallen.
Op 2 april 1942 werden Cornwall en haar zusterschip HMS Dorsetshire losgekoppeld van de vloot. Dorsetshire moest een onderbroken reparatie hervatten, terwijl Cornwall een konvooi begeleidde, waaronder de Amerikaanse troepentransport USAT Willard A. Holbrook en het Australische transport MV Duntroon. Cornwall kreeg tevens de opdracht het vliegdekschip HMS Hermes te escorteren naar Trincomalee, Ceylon, voor reparaties. Kort daarna volgde een ontmoeting met de Japanse vloot die bekend zou worden als de Easter Sunday Raid.
De Easter Sunday Raid en de ondergang van HMS Cornwall
Op 4 april 1942 werd de aanwezigheid van Japanse oorlogsschepen in de regio gemeld door een verkenningsvliegtuig van de Britse kruiser HMS Dorsetshire. Dit leidde ertoe dat Cornwall en Dorsetshire de haven moesten verlaten. Nadat ze bijgetankt hadden op zee, zetten ze koers naar Addu Atoll. Echter, op 5 april 1942 werden ze ontdekt door een verkenningsvliegtuig van de Japanse kruiser Tone, op ongeveer 320 kilometer (200 mijl) ten zuidwesten van Ceylon. De ontdekking van de Britse kruisers zou leiden tot een verwoestende luchtaanval door Japanse duikbommenwerpers.
Om 13:30 uur op 5 april voerden Aichi D3A duikbommenwerpers van de Japanse vliegdekschepen een gecoördineerde aanval uit. De vliegtuigen vielen Cornwall en Dorsetshire aan met een spervuur aan bommen, zonder dat de schepen zich adequaat konden verdedigen. Binnen slechts enkele minuten na de aanval begonnen beide schepen water te maken en dreigden te kapseizen. Rond 13:50 zonken zowel HMS Cornwall als HMS Dorsetshire. Hierbij kwamen 424 bemanningsleden om, terwijl de overlevenden 30 uur in het water doorbrachten voordat ze werden gered door de lichte kruiser HMS Enterprise en twee torpedobootjagers.
Nasleep van de ondergang van HMS Cornwall
Na de aanval op 5 april 1942 brachten HMS Enterprise en twee torpedobootjagers de 1.122 overlevende bemanningsleden van Cornwall en Dorsetshire in veiligheid. Voor de Britse marine en de Eastern Fleet was het verlies van Cornwall en Dorsetshire een grote klap; de Easter Sunday Raid, waaronder ook de vernietiging van het vliegdekschip HMS Hermes en het hospitaalschip Vita viel, benadrukte de dreiging die de Japanse marine vormde voor de Britse belangen in de regio. Deze aanvallen gaven duidelijk aan hoe kwetsbaar de Britse schepen waren in de Indische Oceaan, vooral zonder luchtafweerdekking.
Het verlies van HMS Cornwall en de Easter Sunday Raid dwongen de Britse marine om haar strategie in de Indische Oceaan te herzien. De Eastern Fleet trok zich terug naar veiligere havens, zoals Mombasa in Kenia, en versterkte haar vloot door grotere luchtafweer en samenwerking met de Amerikaanse marine in de regio. Het incident onderstreepte de noodzaak voor geallieerde samenwerking en de inzet van vliegdekschepen om een effectieve luchtafweer te bieden.
Invloed van de zware kruisers in de Tweede Wereldoorlog
De rol van zware kruisers zoals HMS Cornwall was cruciaal in de maritieme strategieën van de geallieerden. Hun grote bereik en zware bewapening maakten ze geschikt voor patrouilles in uitgestrekte gebieden zoals de Indische Oceaan en de Zuid-Atlantische Oceaan. Hoewel de bepantsering van Cornwall beperkt was, waardoor het schip kwetsbaar was voor luchtaanvallen, vervulden dergelijke schepen een onmisbare rol in de konvooibescherming en in het tegenhouden van vijandelijke aanvallen op de handelsroutes.
Door de ervaringen van de oorlog paste de Royal Navy haar ontwerpen voor latere schepen aan om meer luchtafweer en betere bescherming te bieden. Het verlies van schepen zoals Cornwall en Dorsetshire leidde tot verbeteringen in de geallieerde lucht- en zeegevechtstactieken, en droeg bij aan de ontwikkeling van vlootstrategieën die rekening hielden met luchtmacht en luchtafweer.
Conclusie
HMS Cornwall speelde een belangrijke rol in de bescherming van de Britse belangen op zee, van de jaren 1920 tot haar verlies in 1942. De zware kruiser weerspiegelde de evolutie van oorlogsschepen tijdens de interbellumjaren, met aandacht voor snelheid, langeafstandspatrouilles en krachtige bewapening. Echter, de ondergang van Cornwall tijdens de Easter Sunday Raid toont de uitdagingen van de Tweede Wereldoorlog aan, waarin luchtmacht een dominante rol speelde en nieuwe maritieme strategieën en verdedigingstechnologieën noodzakelijk werden. Deze verschuivingen versterkten de geallieerde tactieken en gaven een richting aan de toekomst van marine-operaties.
Bronnen
- Afbeelding: British heavy cruiser HMS CORNWALL at anchor. Public Domain via wiki commens
- Smith, M. (1998). British Warships of World War Two. Naval Institute Press.
- Royal Navy Records Office. “Operational History of HMS Cornwall,” Archieven Britse marine, 1924-1942.
- Johnson, R. (2002). Cruisers of the Royal Navy 1920–1945. Osprey Publishing.
- Parker, L. (1999). Naval Battles of the Pacific and Indian Oceans. Cambridge University Press.
- Bronnen Mei1940