HMS Campania: Britse escortcarrier in WOII en daarna

HMS Campania ligt voor anker voor de kust, met duidelijk zichtbare dekstructuren en het vliegdek boven de scheepsromp.
De HMS Campania ligt voor anker voor de kust, zichtbaar met haar vliegdek en kenmerkende structuren als Britse escortcarrier.

De HMS Campania was een escortcarrier van de Royal Navy die dienstdeed tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog vervulde het schip verschillende civiele en militaire rollen, waaronder een centrale rol in de test van de eerste Britse atoombom, bekend als Operatie Hurricane.

Bouw en ontwerp van de HMS Campania

De HMS Campania werd oorspronkelijk gebouwd op de scheepswerven van Harland & Wolff in Belfast, Noord-Ierland. De bouw van het schip begon in 1941 en het was aanvankelijk bedoeld als een gekoeld vrachtschip, ontworpen voor het transport van lams- en schapenvlees vanuit Nieuw-Zeeland naar Groot-Brittannië. Echter, vanwege de dringende behoefte aan escortcarriers tijdens de Tweede Wereldoorlog, werd het schip door de Britse regering gevorderd en omgebouwd tot een escortcarrier. In 1944 werd de Campania in dienst genomen bij de Royal Navy.

De Campania behoorde tot de Nairana-klasse escortcarriers, hoewel haar ontwerp niet geheel identiek was aan dat van haar zusterschip HMS Nairana. Het schip was uitgerust met vliegtuigen die anti-onderzeebootoperaties en konvooi-escortes konden uitvoeren, voornamelijk in de Atlantische en Arctische wateren.

Algemene specificaties

KenmerkDetails
Klasse en typeNairana-klasse escortcarrier
Waterverplaatsing13.000 ton (standaard), 15.970 ton (geladen)
Lengte540 voet (160 meter)
Breedte70 voet (21 meter)
Diepgang22,8 voet (6,9 meter)
AandrijvingTwee dieselmotoren, 13.250 shp
Snelheid18 knopen (33 km/h)
Actieradius17.000 zeemijlen (31.000 km) bij 17 knopen
Bemanning639 personen
Bewapening2x 4-inch kanonnen, 16x 2-ponder kanonnen, 16x 20 mm luchtafweerkanonnen
VliegtuigenCapaciteit voor 18 vliegtuigen

Operationele geschiedenis tijdens de Tweede Wereldoorlog

De HMS Campania werd voornamelijk ingezet voor de begeleiding van konvooien en anti-onderzeebootoperaties in zowel de Atlantische als de Arctische wateren. Het schip speelde een cruciale rol in de beveiliging van geallieerde konvooien tegen de dreiging van Duitse onderzeeërs.

In december 1944 behaalde de Campania een opvallende overwinning toen vliegtuigen van 813 Squadron, uitgerust met Swordfish-vliegtuigen, de Duitse onderzeeër U-365 tot zinken brachten tijdens het escorteren van het Arctische konvooi RA 62. Deze actie toonde het strategische belang van escortcarriers in het beschermen van konvooien tegen vijandelijke onderzeeboten.

Radar, sensoren en informatie verwerking

De HMS Campania was uitgerust met een geavanceerd radar- en sensorsysteem, wat haar onderscheidde van andere escortcarriers. Het schip beschikte over de Type 281B radar voor luchtwaarschuwing en controle, die vijandelijke vliegtuigen vroegtijdig detecteerde en vliegtuigen tijdens operaties coördineerde. De Type 277 radar bepaalde nauwkeurig de hoogte van vliegtuigen, essentieel voor luchtverdediging. Daarnaast was er de Type 276 radar voor oppervlaktewaarschuwing, die schepen op zee detecteerde, inclusief onderzeeërs aan de oppervlakte.

Een belangrijke innovatie was de Action Information Organization (AIO) suite, waarmee gegevens van alle radars en sensoren in realtime werden verwerkt, wat een strategisch overzicht bood voor snelle besluitvorming. De Air Direction Room (ADR) aan boord coördineerde de vliegtuigen van de Campania en andere carriers. Samen met de mogelijkheid om ‘s nachts operaties uit te voeren dankzij de vluchtdekverlichting, maakte dit de Campania tot een zeer capabel schip voor lucht- en zeeoperaties.

Naoorlogse rol: festival van Groot-Brittannië

In tegenstelling tot veel andere escortcarriers van de Royal Navy werd de HMS Campania na het einde van de Tweede Wereldoorlog niet onmiddellijk uit dienst genomen of gesloopt. Na een korte periode waarin het schip als vliegtuigen-transportdienst werd gebruikt, werd ze in december 1945 buiten dienst gesteld en in reserve geplaatst.

In 1951 kreeg de Campania echter een nieuwe, unieke taak toegewezen. Het schip werd geselecteerd als tentoonstellingsschip voor het Festival van Groot-Brittannië. Dit festival werd georganiseerd om de wederopbouw van Groot-Brittannië na de oorlog te vieren en werd gekenmerkt door verschillende tentoonstellingen en culturele evenementen door het hele land.

De Campania werd omgedoopt tot de Festival Ship Campania en herbouwd tot een drijvende expositiehal. Ondanks de initiële bezwaren van de resident-designer James Holland, die vreesde dat het schip moeilijk om te bouwen zou zijn, werd het schip voorzien van nieuwe masten, vlaggetjes en decoraties om het een feestelijke uitstraling te geven. Het tentoonstellingsgedeelte was verdeeld in drie secties: “Het Land van Groot-Brittannië”, “Ontdekking” en “De Mensen Thuis”, die het centrale thema van het Festival weerspiegelden.

Tussen 4 mei en 6 oktober 1951 bezocht de Campania verschillende havens in Groot-Brittannië, waaronder Southampton, Newcastle en Glasgow, en diende als aanvulling op de hoofdtentoonstelling in Londen.

Operatie Hurricane: Test van de eerste Britse atoombom

Na haar rol in het Festival van Groot-Brittannië onderging de HMS Campania wederom een grondige verbouwing, ditmaal voor een militair doel. Het schip werd omgebouwd tot commandoschip voor Operatie Hurricane, de test van de eerste Britse atoombom op de Monte Bello-eilanden voor de kust van West-Australië.

Tijdens deze verbouwing werden de tentoonstellingsruimtes vervangen door werkplaatsen, laboratoria en kantoren. Bovendien werd er een ontziltingsinstallatie geïnstalleerd, omdat de Monte Bello-eilanden geen natuurlijke zoetwatervoorziening hadden voor de 1500 personeelsleden die bij de test betrokken waren.

De Campania vertrok op 2 juni 1952 vanuit Portsmouth, zwaar beladen met wetenschappelijke apparatuur, vracht en een contingent van 85 wetenschappers. Het schip arriveerde op 8 augustus 1952 bij de Monte Bello-eilanden, na tussenstops in Gibraltar, Kaapstad, Mauritius en Fremantle. Gedurende de twee maanden na aankomst werden de voorbereidingen getroffen voor de detonatie van de atoombom op 3 oktober 1952.

Hoewel de Campania als commandoschip fungeerde, werd het schip als minder geschikt beschouwd voor deze taak. Het was benauwd en er waren onvoldoende boten beschikbaar om het personeel effectief te vervoeren tussen het schip en de wal. Als gevolg daarvan verhuisden veel wetenschappers en ingenieurs al snel naar tentenkampen op het eiland zelf.

Decommissionering en sloop

Na de voltooiing van Operatie Hurricane keerde de HMS Campania terug naar het Verenigd Koninkrijk. In december 1952 werd het schip definitief uit dienst genomen en uiteindelijk in 1955 verkocht voor de sloop in Blyth. Hiermee kwam een einde aan de veelzijdige carrière van een schip dat een belangrijke rol speelde tijdens zowel de Tweede Wereldoorlog als de vroege Koude Oorlog.

Conclusie

De HMS Campania was een opmerkelijk schip dat niet alleen dienstdeed tijdens enkele van de belangrijkste maritieme campagnes van de Tweede Wereldoorlog, maar ook een belangrijke rol vervulde in de naoorlogse civiele en militaire projecten van Groot-Brittannië. Van haar werk in de bescherming van Arctische konvooien tot haar rol als tentoonstellingsschip en commandoschip voor de Britse atoombomtests, de geschiedenis van de Campania weerspiegelt de veelzijdigheid en aanpassingsvermogen van dit unieke schip.

Bronnen en meer informatie

  1. Brown, D. K. Nelson to Vanguard: Warship Design and Development, 1923–1945. Seaforth Publishing, 2013.
  2. Friedman, Norman. British Carrier Aviation: The Evolution of the Ships and Their Aircraft. Naval Institute Press, 1988.
  3. HMS Campania, Wikipedia, link naar bron
  4. MS Campania, bekijk de volledige details op de Royal Navy Research Archive.
  5. Afbeelding: U.S. Navy, Public domain, via Wikimedia Commons
  6. Bronnen Mei1940