HMS Argus: Innovatief vliegdekschip in de Royal Navy

Ontwerp, Beschrijving en Bouw

Het Ontstaan van HMS Argus

De bouw van HMS Argus vond zijn oorsprong in de behoefte van de Admiraliteit tijdens de Eerste Wereldoorlog aan een vliegdekschip dat vliegtuigen met wielen kon laten landen en opstijgen. Eerdere vliegdekschepen konden vliegtuigen lanceren, maar hadden geen geschikt dek voor veilige landingen. Het concept voor een doorlopend vliegdek werd in 1912 voorgesteld door William Beardmore and Company, maar werd aanvankelijk afgewezen. Toen de beperkingen van bestaande vliegdekschepen duidelijk werden, kreeg dit ontwerp alsnog prioriteit.

De Admiraliteit koos voor de ombouw van de Italiaanse oceaanstomer Conte Rosso, die bij het uitbreken van de oorlog in 1914 nog in aanbouw was. Het schip werd in september 1916 gekocht en hernoemd tot HMS Argus. De ombouw begon kort daarna in de Beardmore-werf in Dalmuir.

Innovatief Ontwerp

HMS Argus introduceerde een doorlopend vliegdek dat over de volledige lengte van het schip liep. Dit ontwerp elimineerde turbulentieproblemen die eerdere schepen ondervonden door hun eilandconstructies. De schoorstenen werden verwijderd en de uitlaatgassen werden via een innovatief systeem onder het vliegdek afgevoerd.

Het schip had een totale lengte van 172,2 meter, een breedte van 20,7 meter en een diepgang van 7,1 meter. De vliegtuighangar was 100,6 meter lang, 14,6 tot 20,7 meter breed en 4,9 meter hoog. Dankzij haar brede liften en hoge hangar kon HMS Argus vliegtuigen met niet-opvouwbare vleugels vervoeren, een unieke eigenschap onder Britse vliegdekschepen.

Stabiliteitsproblemen

Vanwege de zware constructie boven de waterlijn kampte HMS Argus met stabiliteitsproblemen. Ondanks het toevoegen van 610 ton ballast bleef haar stabiliteit beperkt, wat leidde tot zichtbare hellingen bij het maken van bochten. Deze problemen werden gedeeltelijk opgelost door haar romp in de jaren 1920 te verbreden met een zogenaamde “gordel”.

Operaties in de Periode 1918–1939

Na de Eerste Wereldoorlog

HMS Argus werd in september 1918 in dienst genomen, te laat om een rol te spelen in de Eerste Wereldoorlog. Na haar ingebruikname richtte het schip zich op tests en innovaties op het gebied van deklandingen en arresteringstechnieken. De eerste succesvolle landing vond plaats op 24 september 1918 door een Sopwith Ship Strutter.

De jaren na de oorlog stonden in het teken van experimenten en trainingen. HMS Argus testte verschillende systemen en procedures die later werden overgenomen door andere vliegdekschepen. Tijdens deze periode werden ook luchtvaartstrategieën en vloottactieken ontwikkeld.

Crisis en Training

In 1922 werd HMS Argus ingezet tijdens de Chanak-crisis, waarbij zij vliegtuigen leverde aan de Dardanellen. Gedurende de late jaren 1920 werd het schip echter teruggebracht tot een reservestatus vanwege budgettaire beperkingen.

De beperkte middelen van de Royal Navy in de jaren 1930 leidden tot een herclassificatie van HMS Argus als hulpschip. Haar rol verschoof naar training en het ondersteunen van nieuwe ontwikkelingen in de luchtvaart.

Operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog

Herinzet als Trainingsschip

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in 1939 werd HMS Argus opnieuw in gebruik genomen. Na een beperkte modernisering, waaronder de toevoeging van nieuwe luchtafweerwapens, fungeerde het schip voornamelijk als trainingsplatform voor piloten die deklandingen moesten oefenen. Deze rol bleef van vitaal belang, omdat de Royal Navy meer geschoolde piloten nodig had om de groeiende dreiging van Duitsland en Italië het hoofd te bieden.

In juni 1940 veranderde haar rol echter drastisch toen Argus werd ingezet voor ferry-operaties. Vanaf dat moment werd zij ingezet om vliegtuigen te vervoeren naar strategisch belangrijke locaties, waaronder Malta, Murmansk en de West-Afrikaanse kust.

Vliegtuigleveringen naar Malta

Malta speelde een sleutelrol als geallieerd steunpunt in de Middellandse Zee, maar werd voortdurend aangevallen door de Asmogendheden. HMS Argus werd regelmatig ingezet om vliegtuigen te leveren ter verdediging van Malta. Tijdens Operation Hurry in augustus 1940 leverde zij Hawker Hurricanes, die vanaf haar dek opstegen richting het eiland. Hoewel deze operaties vaak werden uitgevoerd onder zware vijandelijke dreiging, was de Argus een onmisbare schakel in het in stand houden van de luchtverdediging van Malta.

Operatie Harpoon

In juni 1942 werd HMS Argus, ondanks haar ouderdom en beperkte snelheid, ingezet voor frontlijnoperaties tijdens Operation Harpoon. Deze operatie had als doel een zwaar bewaakte konvooi met voorraden naar Malta te escorteren. Argus verleende luchtdekking met vliegtuigen van haar dek en weerstond aanvallen van Italiaanse vliegtuigen en onderzeeërs. Ondanks verliezen aan schepen in het konvooi slaagde de operatie gedeeltelijk in het leveren van broodnodige voorraden.

Operatie Torch

Later dat jaar speelde HMS Argus een ondersteunende rol tijdens Operation Torch, de geallieerde invasie van Frans Noord-Afrika in november 1942. Het schip voorzag luchtondersteuning voor de landingen bij Algiers. Op 10 november werd zij getroffen door een vijandelijke bom, waarbij vier bemanningsleden omkwamen. Desondanks bleef Argus operationeel en keerde zij terug naar het Verenigd Koninkrijk voor reparaties.

Het Laatste Actieve Jaar

Na haar reparaties in 1943 werd HMS Argus opnieuw geclassificeerd, ditmaal als escortevliegdekschip. Haar belangrijkste rol was nu het trainen van piloten en het testen van vliegtuigen. Hoewel zij niet meer direct aan gevechtsoperaties deelnam, bleef het schip een belangrijk trainingsplatform.

In september 1944 maakte een Fairey Swordfish het laatste opstijgen vanaf haar dek. Daarna werd HMS Argus buiten dienst gesteld en omgebouwd tot accommodatie- en ondersteuningsschip in Chatham.

De Ontmanteling en Het Einde van HMS Argus

Omgebouwd tot Accommodatieschip

In december 1944 werd HMS Argus officieel uit actieve dienst genomen en omgebouwd tot accommodatieschip. Haar primaire functie was het huisvesten van bemanningsleden en personeel in de haven van Chatham. Deze rol markeerde het einde van haar actieve carrière, waarin zij had gediend als een baanbrekend vliegdekschip en later als ondersteunings- en trainingsplatform.

Haar innovatieve ontwerp en prestaties maakten haar echter een belangrijk symbool van de evolutie van vliegdekschepen in de 20e eeuw. Hoewel zij niet langer operationeel was, droeg HMS Argus indirect bij aan de oorlogsinspanningen door haar ondersteunende rol in de havenfaciliteiten.

Lijst voor Afstoting

In mei 1946 werd HMS Argus formeel goedgekeurd voor sloop. Het schip werd in december van dat jaar verkocht aan de scheepssloperij Thos. W. Ward en naar Inverkeithing gesleept, waar zij werd ontmanteld. Haar lange loopbaan van bijna drie decennia eindigde, maar haar invloed op de ontwikkeling van de moderne marinestrategie bleef voortleven.

Innovaties en Historisch Belang

Pionier van Vliegdekschipontwerp

HMS Argus was het eerste vliegdekschip ter wereld met een volledig doorlopend vliegdek, een ontwerp dat de standaard zette voor toekomstige vliegdekschepen. Het elimineren van turbulentieproblemen en het faciliteren van veilige landingen en starts waren belangrijke stappen in de ontwikkeling van carrier-based luchtvaart.

Bovendien bood zij een platform voor het testen van arresteringstechnologie, vliegtuigliften en vlootstrategieën. Deze innovaties droegen bij aan de efficiëntie en effectiviteit van latere vliegdekschepen, zoals HMS Ark Royal en HMS Illustrious, die tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol speelden.

Operationele Bijdragen

Hoewel HMS Argus beperkt was in snelheid en bewapening, speelde zij een belangrijke ondersteunende rol tijdens haar actieve dienst. Haar bijdragen aan operaties zoals Harpoon, Torch en de bevoorrading van Malta benadrukten haar waarde, vooral in de context van een beperkte vlootcapaciteit. Haar vermogen om vliegtuigen te vervoeren naar strategische locaties hielp de geallieerden hun luchtoverwicht te behouden op belangrijke fronten.

Conclusie

HMS Argus speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de maritieme luchtvaart. Als het eerste vliegdekschip met een doorlopend vliegdek was zij van invloed op het ontwerp en de operationele inzet van toekomstige vliegdekschepen. Ondanks beperkingen in snelheid, bewapening en stabiliteit, leverde het schip een bijdrage aan de ontwikkeling van carrier-based luchtvaarttechnologieën en aan diverse operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog, zoals de bevoorrading van Malta en de invasie van Noord-Afrika.

Bronnen en meer informatie

1. Afbeelding: Coote, R G G (Lt), Royal Navy official photographer, Public domain, via Wikimedia Commons
2. Brown, David K. (2003) [1999]. The Grand Fleet: Warship Design and Development 1906–1922. London: Caxton Editions. ISBN 1-84067-531-4.
3. Brown, J. D. (2009). Carrier Operations in World War II. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-108-2.
4. Colledge, J. J.; Warlow, Ben (2006) [1969]. Ships of the Royal Navy: The Complete Record of all Fighting Ships of the Royal Navy (Rev. ed.). London: Chatham Publishing. ISBN 978-1-86176-281-8.
5. Friedman, Norman (1988). British Carrier Aviation: The Evolution of the Ships and Their Aircraft. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-054-8.
6. Halley, Jim (June–August 1992). “Early Days on Argus”. Air Enthusiast. No. 46. ISSN 0143-5450.
7. Hobbs, David (2009). A Century of Carrier Aviation: The Evolution of Ships and Shipborne Aircraft. Barnsley, UK: Seaforth Publishing. ISBN 978-1-84832-138-0.
8. Lenton, H. T. (1998). British & Empire Warships of the Second World War. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-048-7.
9. MacKay, Charles E. (2017). HMS Argus 1914 to 1947: The World’s First Flat-top Aircraft Carrier. Netherton, Glasgow: A. MacKay (Publisher). ISBN 978-0-9573443-5-8.
10. McBride, Keith (1994). “The ‘Hatbox’: HMS Argus”. In Roberts, John (ed.). Warship 1994. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-85177-630-2.
11. McCart, Neil (2001). HMS Hermes 1923 & 1959. Cheltenham, England: Fan Publications. ISBN 1-901225-05-4.
12. Nailer, Roger (1990). “Aircraft to Malta”. In Gardiner, Robert (ed.). Warship 1990. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-903-4.
13. Rohwer, Jürgen (2005). Chronology of the War at Sea 1939–1945: The Naval History of World War Two (Third Rev ed.). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-119-2.
14. Shores, Christopher; Cull, Brian; Malizia, Nicola (1987). Malta: The Hurricane Years: 1940–41. London: Grub Street. ISBN 0-948817-06-2.
15. Shores, Christopher; Cull, Brian; Malizia, Nicola (1991). Malta: The Spitfire Year: 1942. London: Grub Street. ISBN 0-948817-16-X.
16. Silverstone, Paul H. (1984). Directory of the World’s Capital Ships. New York: Hippocrene Books. ISBN 0-88254-979-0.
17. Sturtivant, Ray (1984). The Squadrons of the Fleet Air Arm. Tonbridge, UK: Air-Britain (Historians). ISBN 0-85130-120-7.
18. Bronnen Mei1940