De Heinkel He 162, ook wel bekend als de “Volksjäger” (Volksjager), was een eenmotorige straaljager die in de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog door de Luftwaffe werd ingezet. Deze straaljager werd in hoog tempo ontworpen en geproduceerd als onderdeel van het “Noodjager programma” van nazi-Duitsland. Het toestel werd grotendeels uit hout vervaardigd vanwege het tekort aan metalen, die nodig waren voor de productie van andere vliegtuigen. Ondanks de haastige ontwikkeling en beperkte inzetbaarheid, wordt de He 162 vaak gezien als een opmerkelijk technisch product uit de nadagen van de oorlog.
Inhouds opgave
Ontwikkeling van de He 162
De staat van de Luftwaffe in 1944
In 1944 stond de Duitse Luftwaffe onder immense druk. De Amerikaanse Eighth Air Force en de Britse Royal Air Force (RAF) voerden grootschalige bombardementen uit op Duitse steden, industrieën en militaire doelen. De Duitse luchtverdediging leed zware verliezen tegen de zwaarbewapende Amerikaanse bommenwerpers en hun langeafstands-escortejagers, zoals de P-51 Mustang. Naarmate de oorlog vorderde, werden de gevechtsvliegtuigen van de Luftwaffe steeds meer beperkt door een gebrek aan ervaren piloten, brandstof en grondstoffen. De introductie van straaljagers leek een oplossing te bieden, maar ook deze werden gehinderd door technische problemen en beperkte middelen.
Het “Volksjäger” concept
De Heinkel He 162 ontstond uit het zogenaamde “Volksjäger” programma. Dit programma werd opgezet door het Reichsluftfahrtministerium (RLM) met als doel een goedkope, snel te produceren straaljager te ontwerpen die door onervaren piloten, waaronder Hitlerjugend-leden, kon worden bestuurd. De verwachting was dat dit toestel het tij zou keren tegen de geallieerde luchtoverwicht. Het programma benadrukte snelheid en eenvoud in de productie, met als doel om duizenden vliegtuigen per maand te produceren. Het resultaat was de He 162, die in slechts enkele maanden van tekentafel naar productie werd gebracht.
Competitie en keuze van het ontwerp
In september 1944 riep het RLM Duitse vliegtuigfabrikanten op om ontwerpen in te dienen voor een eenmotorige straaljager die grotendeels uit hout moest bestaan, vanwege het tekort aan metalen. Heinkel had een voorsprong door eerder onderzoek naar lichte straaljagers en won de competitie. Dit leidde tot de keuze voor de He 162 als het vliegtuig dat massaal zou worden geproduceerd onder de codenaam “Volksjäger”. Ondanks het feit dat andere fabrikanten zoals Focke-Wulf en Blohm & Voss eveneens ontwerpen hadden ingediend, kreeg Heinkel de opdracht vanwege de snelheid waarmee hun ontwerp kon worden gerealiseerd.
Technische Specificaties van de Heinkel He 162
De Heinkel He 162 had een aantal unieke technische eigenschappen, zowel in ontwerp als bewapening, die het vliegtuig onderscheiden van andere straaljagers uit dezelfde periode.
Algemene Specificaties
- Bemanning: 1 piloot
- Lengte: 9,05 m
- Spanwijdte: 7,2 m
- Hoogte: 2,6 m
- Vleugeloppervlak: 11,16 m²
- Leeg gewicht: 1.660 kg
- Maximaal startgewicht: 2.800 kg
- Brandstofcapaciteit: 695 liter
- Motor: 1 × BMW 003E-1 of BMW 003E-2 turbojetmotor, met een stuwkracht van 7,85 kN
Prestatiekenmerken
- Maximumsnelheid: 840 km/u op 6.000 meter hoogte
- Vliegbereik: 975 km
- Dienstplafond: 12.000 meter
- Stijgsnelheid: 23,42 meter per seconde
- Bewapening: 2 × 20 mm MG 151/20 kanonnen of 2 × 30 mm MK 108 kanonnen
Ontwerp en bouw
De He 162 was opmerkelijk vanwege zijn compacte ontwerp en de boven op de romp geplaatste straalmotor. Dit maakte het vliegtuig klein en wendbaar, maar leverde ook problemen op, zoals het lastig maken van een veilige nooduitstap. Daarom werd de He 162 uitgerust met een van de eerste operationele schietstoelen, een innovatie die later standaard zou worden in militaire vliegtuigen.
Een ander opvallend kenmerk was het gebruik van hout in de constructie, een noodoplossing vanwege het tekort aan aluminium en andere strategische metalen. Dit had echter ook nadelen: het hout was vaak slecht gelijmd, wat leidde tot structurele problemen en ongevallen tijdens testvluchten.
Problemen tijdens de ontwikkeling
Vroege testvluchten en ongevallen
De eerste testvlucht van de He 162 vond plaats op 6 december 1944, slechts 90 dagen na het starten van de productie. Hoewel de eerste vlucht succesvol was, ging de tweede testvlucht op 10 december dramatisch mis. Tijdens een demonstratie voor nazi-functionarissen brak het vliegtuig uit elkaar in de lucht, waarbij de testpiloot om het leven kwam. Het onderzoek naar het ongeluk wees uit dat de lijm die werd gebruikt om de houten delen te bevestigen, van slechte kwaliteit was, wat leidde tot structurele zwakte. Ondanks deze problemen bleef de productie doorgaan, zij het met enkele aanpassingen aan het ontwerp.
Stabiliteitsproblemen
Een ander probleem dat zich voordeed tijdens de ontwikkeling van de He 162, was de stabiliteit van het vliegtuig. Het toestel vertoonde een neiging tot “Dutch roll”, een vorm van instabiliteit waarbij het vliegtuig heen en weer slingerde tijdens het vliegen. Om dit probleem te verhelpen werden kleine aanpassingen aan de vleugels aangebracht, zoals het toevoegen van anhedrale wingtips (ook wel “Lippische oren” genoemd). Hoewel deze aanpassingen enige verbetering brachten, bleef de He 162 lastig te besturen voor onervaren piloten.
Operationele Geschiedenis
Introductie bij Jagdgeschwader 1 (JG 1)
In januari 1945 werden de eerste He 162’s geleverd aan Jagdgeschwader 1 (JG 1), een van de weinige Luftwaffe-eenheden die operationeel waren uitgerust met straaljagers. De piloten begonnen hun opleiding op het nieuwe toestel, maar de voortdurende geallieerde bombardementen en het brandstoftekort bemoeilijkten het trainingsproces. Ondanks deze uitdagingen begonnen de eerste He 162’s vanaf april 1945 aan gevechtsmissies.
Gevechtsinzet en verliezen
De He 162 had slechts een zeer beperkte inzet aan het front. De eerste luchtgevechten vonden plaats in april 1945, waarbij enkele successen werden behaald. Op 19 april 1945 werd een Britse jager neergehaald door een He 162, hoewel deze overwinning later werd toegeschreven aan luchtafweergeschut. Desondanks bleek het toestel vaak onbetrouwbaar en gevaarlijk voor zijn eigen piloten. Veel He 162’s gingen verloren door technische mankementen, zoals motorstoringen en structurele problemen, en enkele piloten kwamen om tijdens het gebruik van de schietstoel, die soms faalde.
Het Einde van de He 162 en het Oorlogseinde
De productie van de He 162 ging door tot het einde van de oorlog in mei 1945, hoewel de meeste toestellen nooit gevechtsklaar werden gemaakt door een gebrek aan brandstof, reserveonderdelen en opgeleide piloten. Bij de overgave van Duitsland waren er ongeveer 120 He 162’s operationeel, terwijl honderden andere in verschillende stadia van voltooiing verkeerden. Veel van deze toestellen werden door de geallieerden in beslag genomen en naar het buitenland gestuurd voor verdere evaluatie.
Beoordelingen door de geallieerden
Na de oorlog testten geallieerde piloten de He 162 en hoewel de meeste problemen erkend werden, prezen sommigen het ontwerp. Eric Brown, een Britse testpiloot, beschreef de He 162 als een van de beste vliegtuigen die hij had gevlogen, vooral vanwege de lichte en responsieve besturing. Toch werd het vliegtuig ook als gevaarlijk beschouwd, vanwege structurele zwakheden die tijdens snelle manoeuvres konden optreden.
Conclusie
De Heinkel He 162 was een ambitieus project dat echter werd gehinderd door de realiteit van een snel verslechterende oorlogssituatie voor nazi-Duitsland. Hoewel het toestel in theorie een goedkope en effectieve straaljager had kunnen zijn, werden de inherente zwaktes in ontwerp, productie en inzetbaarheid duidelijk tijdens de beperkte operationele inzet in 1945. Het is waarschijnlijk dat de problemen met de He 162 het gevolg waren van de haastige ontwikkeling en de ontoereikende middelen die beschikbaar waren in de laatste maanden van de oorlog. Toch blijft de He 162 een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van de luchtvaart, als een van de eerste operationele straaljagers ter wereld.
Bronnen en meer informatie
- Brown, Eric. Wings of the Luftwaffe. London: Jane’s Publishing, 1978.
- Kay, Anthony L. German Jet Engine and Gas Turbine Development 1930–1945. Airlife, 2002.
- Forsyth, Robert. Luftwaffe Emergency Fighters. Osprey Publishing, 2011.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: SDASM Archives, Public domain, via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}