De Harusame was een torpedobootjager van de Japanse Keizerlijke Marine, die bekend stond om haar deelname aan verschillende veldslagen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als het vijfde schip van de Shiratsuyu-klasse vervulde de Harusame een essentiële rol in de marine-operaties van Japan in de Stille Oceaan. De naam “Harusame” betekent “lichte lenteregen” in het Japans en werd gekozen om een gevoel van rust te weerspiegelen, ondanks haar betrokkenheid bij intense oorlogsvoering.
Na de oorlog werd de Harusame, samen met andere schepen uit haar klasse, ingezet als escorte voor de Maritieme Zelfverdedigingsmacht van Japan. Dit markeerde een belangrijke transitie van een aanvallend oorlogsschip naar een defensieve rol, wat een bredere verschuiving in de militaire strategie van Japan na de Tweede Wereldoorlog weerspiegelde.
Inhouds opgave
Ontwerp en bouw
De Harusame werd gebouwd als onderdeel van de Shiratsuyu-klasse torpedobootjagers, ontworpen voor snelle en krachtige aanvallen met torpedo’s en kanonnen. De bouw begon op 3 februari 1935 in de scheepswerf van Maizuru, een van de belangrijkste marinewerven van Japan. Het schip werd te water gelaten op 21 september 1935 en officieel in dienst genomen op 26 augustus 1937.
Het oorspronkelijke ontwerp van de Harusame omvatte een door Westinghouse gelaste reductiekast, die tijdens testritten echter scheuren vertoonde. Deze defecten werden hersteld door de reductiekast te vervangen door een gegoten stalen versie, vergelijkbaar met die van haar zusterschepen. Deze aanpassing zorgde voor vertraging in de ingebruikname van de Harusame, maar verbeterde uiteindelijk de betrouwbaarheid en duurzaamheid van het schip.
Specificaties van de Harusame
- Waterverplaatsing: 1.685 long tons (1.712 ton)
- Lengte:
- 103,5 meter (340 voet) tussen de loodlijnen
- 107,5 meter (352 voet 8 inch) over de waterlijn
- Breedte: 9,9 meter (32 voet 6 inch)
- Diepgang: 3,5 meter (11 voet 6 inch)
Voortstuwing
- Aandrijving: 2 schroeven aangedreven door Kampon tandwielreductieturbines
- Ketels: 3 ketels, met een totale output van 42.000 pk (31.000 kW)
- Snelheid: 34 knopen (39 mph; 63 km/h)
- Bereik: 4.000 nautische mijlen (7.400 km) bij 18 knopen (33 km/h)
Bemanning
- Complement: 226 bemanningsleden
Bewapening
- Hooftbewapening: 5 x 12,7 cm/50 Type 3 marinescheepskanonnen (in configuratie van 2 tweelingtorens en 1 enkele toren)
- Luchtafweergeschut: 3 x Type 93 13 mm luchtafweergeschut
- Torpedobuizen: 8 x 24 inch (610 mm) torpedobuizen (Voor type 93 torpedo’s)
- Dieptebommen: 16 dieptebommen
Sensoren en technologische upgrades
Bij aanvang van de Tweede Wereldoorlog waren de schepen van de Shiratsuyu-klasse, waaronder de Harusame, uitgerust met passieve hydrofoonsystemen. Deze systemen boden basisonderwaterdetectie door het opvangen van geluidsgolven, maar hadden beperkte capaciteiten om vijandelijke onderzeeërs effectief op te sporen. Naarmate de dreiging van onderzeeboten toenam, werd de behoefte aan geavanceerdere detectiemogelijkheden duidelijk. Daarom werden de schepen later in de oorlog uitgerust met de verbeterde Type 93 sonar en Type 93 hydrofoons, die actieve en verbeterde passieve onderwaterdetectiecapaciteiten boden. Deze upgrades versterkten de defensieve capaciteiten van de Harusame, waardoor ze beter uitgerust was om vijandelijke onderzeeërs te lokaliseren en aan te vallen.
Radarinstallaties werden pas later in de oorlog toegevoegd aan de overgebleven schepen van de Shiratsuyu-klasse, mogelijk pas in 1944. Voor de Harusame omvatten de geïnstalleerde radars een Type 22 radar voor vuurleiding, die op de voormast was geplaatst, en een Type 13 radar voor luchtwaarschuwing op de hoofdmast. Daarnaast werd een Type E-27 antenne voor Electronic Support Measures (ESM) hoog op de voormast gemonteerd.
De Pacific-oorlog: vroege operaties
Bij het uitbreken van de Pacific-oorlog in december 1941 maakte de Harusame deel uit van het 2e Torpedosquadron, dat was toegewezen aan het 4e Torpedosquadron van de 2e Vloot, onder leiding van admiraal Shoji Nishimura. Samen met haar zusterschepen Murasame, Yudachi en Satsuki speelde de Harusame een belangrijke rol in de vroege marineoperaties van Japan in Zuidoost-Azië.
De Harusame nam deel aan verschillende belangrijke veldslagen, waaronder operaties in Vigan, de Filipijnen, en de Slag om de Javazee. Tijdens deze campagnes was het schip betrokken bij de escortering van Japanse troepen en bevoorradingsschepen, evenals bij het aanvallen van geallieerde schepen.
Op 1 maart 1942 onderschepte de Harusame, als onderdeel van haar eskader, geallieerde torpedobootjagers tijdens hun ontsnappingspoging na de Slag in de Javazee. In een gecoördineerde aanval brachten de Japanse torpedobootjagers, waaronder de Harusame, de HMS Encounter en de USS Pope tot zinken. Deze operatie onderstreepte de tactische efficiëntie van de Japanse marine in het uitschakelen van geallieerde schepen, waardoor hun controle over de Indonesische wateren werd verstevigd. De succesvolle vernietiging van deze vijandelijke schepen beperkte de mogelijkheden van de geallieerde strijdkrachten om hun maritieme slagkracht in de regio te behouden en te hergroeperen
De slag om Midway en de Guadalcanal-campagne
In juni 1942 nam de Harusame deel aan de Slag om Midway als onderdeel van de Japanse invasievloot. Deze slag resulteerde in een grote nederlaag voor de Japanse marine, maar de Harusame bleef operationeel en werd later dat jaar ingezet in de campagne rond Guadalcanal, een cruciale strijd in de Stille Oceaan-oorlog.
Tijdens de Guadalcanal-campagne voerde de Harusame meerdere ‘Tokyo Express’-operaties uit, waarbij troepen en voorraden naar belegerde Japanse eenheden op het eiland werden gebracht. Deze gevaarlijke missies werden vaak uitgevoerd onder dekking van de nacht en onder constante dreiging van geallieerde luchtaanvallen en onderzeeboten. De deelname van de Harusame aan deze missies toont haar rol als een veelzijdige en veerkrachtige torpedobootjager, die zowel offensieve als defensieve taken kon uitvoeren.
De slag om de Salomonseilanden
Inzet in de derde slag om de Salomonseilanden
De Harusame nam op 12 november 1942 deel aan de Derde Slag om de Salomonseilanden, een belangrijke zeeslag in de Stille Oceaan. Deze slag was onderdeel van de bredere campagne om de controle over Guadalcanal te behouden. De Harusame maakte deel uit van het 2e Destroyer Squadron en opereerde onder het bevel van het 4e Torpedosquadron, samen met andere Japanse schepen zoals de zware kruiser Hiei en het slagschip Kirishima.
Tijdens de eerste nacht van de slag stuitten de Japanse schepen onverwacht op de Amerikaanse vloot, geleid door admiraal Daniel J. Callahan. De Harusame en haar zusterschepen Yudachi en Murasame kwamen in nauw contact met de Amerikaanse schepen in een chaotische en hevige confrontatie. Hoewel de Japanse schepen enkele succesvolle torpedo- en artillerie-aanvallen uitvoerden, raakte de Harusame verwikkeld in intense gevechten, waarbij ze zowel aanvallen uitvoerde als probeerde te ontsnappen aan vijandelijke beschietingen.
De gevechten op de Salomonseilanden waren bijzonder gevaarlijk vanwege de beperkte manoeuvreerruimte en de constante dreiging van luchtaanvallen en torpedo’s. Gedurende deze nachtelijke gevechten verloor de Harusame haar zusterschip Yudachi en moest zij zich uiteindelijk terugtrekken zonder verdere ondersteuning. De slag eindigde als een tactische overwinning voor de Amerikanen, maar de Harusame overleefde de confrontatie, hoewel ze lichte schade opliep.
Transportmissies naar Oost-Nieuw-Guinea
Na de intensieve gevechten rondom de Salomonseilanden werd de Harusame toegewezen aan transportoperaties in de regio Oost-Nieuw-Guinea. Deze operaties waren gericht op het ondersteunen van Japanse troepen die geïsoleerd waren geraakt door de opmars van de geallieerden. De Harusame vervoerde troepen en voorraden naar strategische locaties zoals Buna en Lae, en speelde een cruciale rol bij het behouden van Japanse posities in deze afgelegen gebieden.
De logistieke uitdagingen waren groot, aangezien de Japanse schepen constant bedreigd werden door geallieerde onderzeeërs en vliegtuigen. Op 24 november 1942 werd de Harusame getroffen door een luchtaanval, waarbij een van haar metgezellen, de torpedobootjager Hayashio, zwaar beschadigd raakte en uiteindelijk moest worden achtergelaten. Ondanks deze tegenslagen bleef de Harusame actief in de regio, waarbij haar bemanning voortdurend de gevaren van vijandige wateren trotseerde.
Schade en reparaties
In januari 1943 werd de Harusame opnieuw getroffen, ditmaal door een torpedo van de Amerikaanse onderzeeër Wahoo nabij Wewak, Papoea-Nieuw-Guinea. De aanval veroorzaakte zware schade aan de voorste sectie van het schip en resulteerde in meerdere doden en gewonden onder de bemanning. Ondanks deze tegenslag slaagde de bemanning erin het schip naar veiliger wateren te brengen voor noodreparaties.
De Harusame werd vervolgens naar de Japanse basis op Truk gesleept, waar verdere reparaties plaatsvonden. De schade was aanzienlijk en de noodzaak voor uitgebreide reparaties betekende dat het schip tijdelijk uit actieve dienst werd genomen. Het herstelproces duurde enkele maanden, waarbij ook verbeteringen werden aangebracht, zoals de installatie van nieuwe radarapparatuur en luchtafweermachinegeweren, om haar gevechtsvermogen en defensieve capaciteiten te vergroten.
Terugkeer naar actieve dienst
Na voltooiing van de reparaties keerde de Harusame terug naar actieve dienst in mei 1943. Ze werd opnieuw toegewezen aan het 27e Destroyer Squadron en hervatte haar rol in de Japanse marine-operaties in de Stille Oceaan. Haar eerste opdracht na reparatie was het escorteren van bevoorradingsschepen van Zuidoost-Azië naar de strategische basis op Truk. Deze missie toonde aan dat de Harusame, ondanks eerdere schade en tegenslagen, nog steeds een waardevolle aanwinst was voor de Japanse marine.
De Harusame werd in de daaropvolgende maanden ingezet voor meerdere escorte- en transportmissies in de regio, inclusief het beschermen van schepen tegen geallieerde aanvallen en het transporteren van troepen naar frontlinies in de Stille Oceaan. Deze operaties onderstreepten de veelzijdigheid en het uithoudingsvermogen van de Harusame en haar bemanning, die voortdurend opereerden onder gevaarlijke en onvoorspelbare omstandigheden.
Operatie in de zuidelijke zeeën
In de loop van 1943 en 1944 bleef de Harusame actief betrokken bij verschillende operaties in de Stille Oceaan. De Japanse marine stond onder toenemende druk naarmate de geallieerden vorderden, en schepen zoals de Harusame werden ingezet voor een verscheidenheid aan missies, van transport tot gevechtsbegeleiding. De Harusame werd toegewezen aan het 27e Torpedobootjagereskader en speelde een sleutelrol in de verdediging van de Japanse posities in de zuidelijke zeeën.
Tijdens de operaties in deze periode was de Harusame betrokken bij het escorteren van bevoorradings- en troepenschepen naar strategische locaties. Ze ondersteunde ook de verdediging tegen geallieerde amfibische aanvallen op eilanden die cruciaal waren voor de Japanse controle over de regio. De druk op de Japanse marine nam toe naarmate de geallieerden hun offensief opvoerden, wat leidde tot zwaardere gevechten en meer risico’s voor schepen zoals de Harusame.
Luchtaanval op Truk en latere missies
Op 17 februari 1944 werd de basis op Truk, een van de belangrijkste marinebases van de Japanse Keizerlijke Marine, aangevallen door Task Force 50, geleid door vice-admiraal Raymond Spruance en admiraal Mark Mitscher. Deze aanval was een van de zwaarste luchtaanvallen van de oorlog en resulteerde in de vernietiging van veel Japanse schepen en infrastructuur. De Harusame werd ook getroffen tijdens deze aanval, waarbij ze lichte schade opliep door nabijgelegen explosies en beschietingen door Amerikaanse vliegtuigen.
Ondanks de schade overleefde de Harusame de aanval en bleef ze actief in de Japanse marine-operaties. Ze kreeg de taak om het technische schip Akashi te escorteren naar de Palau-eilanden, waar de reparaties werden voortgezet. Tijdens deze periode werd de Harusame tijdelijk het vlaggenschip van het 27e Destroyer Squadron, een functie die haar bemanning eerde ondanks de gevaren en uitdagingen van de oorlog.
Operatie A en laatste missie
In mei 1944 werd de Harusame ingezet voor Operatie A, een poging van de Japanse marine om hun posities op de Filipijnen en andere cruciale gebieden te versterken. De operatie vereiste dat de Harusame en andere schepen troepen en voorraden zouden vervoeren naar Biak, een eiland in de Indonesische archipel dat strategisch belangrijk was vanwege zijn luchtmachtbases. De missie was uiterst gevaarlijk vanwege de aanwezigheid van Amerikaanse vliegtuigen en onderzeeërs in de regio.
Op 8 juni 1944, tijdens een transportmissie naar Biak, werd de Harusame aangevallen door Amerikaanse B-25 bommenwerpers en P-38 gevechtsvliegtuigen. De Harusame werd zwaar beschadigd door een directe treffer, wat leidde tot een grote explosie die het schip verlamde. Ondanks pogingen van de bemanning om het schip te redden, bleek de schade te groot. De Harusame zonk kort na de aanval, waarbij veel van haar bemanning het leven verloor.
Conclusie
De Harusame was meer dan alleen een torpedobootjager; ze vertegenwoordigde de kracht en vastberadenheid van de Japanse Keizerlijke Marine tijdens een van de meest turbulente periodes in de maritieme geschiedenis. Door haar deelname aan talrijke veldslagen, van de vroege gevechten in de Filipijnen tot de zware confrontaties op de Salomonseilanden en de laatste missies in de Stille Oceaan, weerspiegelde de Harusame zowel de triomfen als de uitdagingen waarmee de Japanse marine werd geconfronteerd.
Bronnen en meer informatie
- Evans, David C. en Mark R. Peattie. Kaigun: Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy, 1887-1941. Naval Institute Press, 1997.
- Dull, Paul S. A Battle History of the Imperial Japanese Navy (1941-1945). Naval Institute Press, 1978.
- Parshall, Jonathan B., en Anthony P. Tully. Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway. Potomac Books, 2005.
- Afbeelding: Shizuo Fukui, Public domain, via Wikimedia Commons
- Bronnen Mei1940
