Het Gewehr 88, ook wel bekend als het Model 1888 commissiegeweer of Kommissionsgewehr, was een bolt-action geweer dat aan het einde van de 19e eeuw door Duitsland werd geïntroduceerd. Het geweer werd ontwikkeld om te voldoen aan de veranderende eisen van de moderne oorlogsvoering en bleef jarenlang in gebruik, ondanks technische tekortkomingen en concurrentie van andere ontwerpen.
Inhouds opgave
Historische context: ontwikkeling van nieuwe wapens
In de late 19e eeuw leidde de uitvinding van rookloos kruit tot een revolutie in de wapenontwikkeling. Dit type kruit maakte de grote kaliber zwartkruitgeweren verouderd. De Franse introductie van het Lebel model 1886 geweer, dat gebruikmaakte van een rookloos poeder, zette druk op andere Europese machten, waaronder Duitsland, om hun arsenalen te moderniseren. De Duitse geweercommissie ontwierp daarom het Gewehr 88, dat gebruikmaakte van de nieuw ontwikkelde Patrone 88-cartridge.
De Patrone 88-cartridge
De Patrone 88 of M/88 was een 8 mm randloze patroon met een kogel van 8,08 mm (.318 inch) in diameter en een ronde punt. De kogel werd aangedreven door enkelbasis rookloos kruit, wat zorgde voor een hogere mondingssnelheid en minder rookontwikkeling dan de oudere zwartkruitpatronen. In 1905 werd de M/88-cartridge vervangen door de 7,92×57 mm Mauser S Patrone, die een krachtigere lading en een spitzerkogel had. Dit leidde tot een toename van bijna 40% in mondingssnelheid en 30% in mondingsenergie.
Ontwerp en technische kenmerken
Het Gewehr 88 combineerde elementen van verschillende bestaande ontwerpen. Het maakte gebruik van een aangepast Mauser-sluitsysteem en een Mannlicher-stijl magazijn, waarin cartridges werden geladen in een en-bloc clip. Dit systeem hield de cartridges op hun plaats tot de laatste ronde was afgevuurd, waarna de clip door een opening in de onderkant van het geweer viel.
Ontvanger en magazijn
De ontvanger van het Gewehr 88 had een “gesplitste brug”, waarbij de grendel door de ontvanger ging en voor de achterste brug vergrendelde. Dit ontwerp, samen met het magazijn, zorgde voor een snelle herlaadtijd. Hoewel het systeem efficiënt was, vormde het een zwakke plek omdat het vuil en stof in het magazijn kon toelaten.
Loop en sluitmechanisme
Het Gewehr 88 had een opvallend ontwerp doordat de loop was omgeven door een metalen buis. Deze buis beschermde de loop tegen direct contact met de houten kolf om de nauwkeurigheid te verbeteren. Dit ontwerp bleek echter nadelen te hebben; het verhoogde het risico op roest doordat water zich in de ruimte tussen de loop en de buis kon ophopen. Het sluitmechanisme was gebaseerd op een aangepast Mauser-ontwerp, met een roterende boutkop die het geweer goed afsluitbaar maakte.
In gebruik bij het Duitse leger en bondgenoten
Het Gewehr 88 werd in 1888 in dienst genomen en speelde een rol in verschillende militaire campagnes, van het Duitse koloniale rijk tot de Eerste Wereldoorlog. Hoewel het al in 1898 werd vervangen door het superieure Gewehr 98, bleef het in gebruik bij bondgenoten zoals Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk. Het geweer bleef zelfs tot ver in de jaren 1930 in dienst bij het Turkse leger en werd gebruikt door reservetroepen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Export en gebruik in het buitenland
Een aanzienlijk aantal Gewehr 88-geweren werd geëxporteerd naar landen zoals China en Brazilië. In China werd het geweer gebruikt tijdens de Eerste Chinees-Japanse Oorlog en diende het als basis voor de ongeoorloofde Hanyang 88-kopie. Deze Chinese versie bleef meer dan 50 jaar in gebruik en werd ingezet tijdens de Xinhai-revolutie, de Chinese burgeroorlog en de Koreaanse oorlog. In Brazilië werd het geweer gebruikt tijdens de Oorlog van Canudos (1896-1897).
Deelname aan conflicten
Het Gewehr 88 speelde een rol in tal van conflicten, zoals de opstanden na de Eerste Wereldoorlog, de Russische burgeroorlog, de Poolse-Sovjetoorlog en de Spaanse burgeroorlog. In deze conflicten werd het geweer vaak ingezet door milities, tweede linie-eenheden en paramilitaire organisaties. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd het geweer door sommige eenheden van de Duitse Volkssturm gebruikt vanwege de wapennood.
Controverse en antisemitische propaganda
Het Gewehr 88 raakte in de vroege jaren van zijn gebruik in opspraak toen Hermann Ahlwardt, een antisemitische politicus, beweerde dat de fabrikant Loewe & Company, geleid door de Joodse ondernemer Isidor Loewe, opzettelijk inferieure geweren aan het Duitse leger leverde. Ahlwardt beschuldigde Loewe van spionage voor Frankrijk en noemde het geweer de “Judenflinte” (Jodenmusket). De beschuldigingen bleken ongegrond, en Ahlwardt werd veroordeeld tot vier maanden gevangenisstraf wegens kwaadwillige leugens.
Modificaties en verbeteringen
Gedurende zijn gebruik werd het Gewehr 88 aangepast en gemodificeerd om aan de veranderende eisen te voldoen. Na 1905 werden veel geweren omgebouwd om de Mauser S Patrone te gebruiken. Deze aanpassingen omvatten het toevoegen van clipgeleiders voor het gebruik van stripper clips en het vergroten van de kamer om de dikkere messinghulzen van de nieuwe patroon te kunnen bevatten. Geweren die waren aangepast, werden gemarkeerd met een grote “S” op de ontvanger.
Varianten van het geweer
Het Gewehr 88 kende verschillende varianten, zoals de Karabiner 88 voor bereden troepen en de Gewehr 91 voor artilleristen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden sommige Gewehr 88-geweren omgebouwd tot het Gewehr 88/05-model om herladen met stripper clips mogelijk te maken. Het Gewehr 88/14 was een latere, vereenvoudigde aanpassing.
Gebruik van moderne munitie
Het Gewehr 88 werd oorspronkelijk ontworpen voor gebruik met de M/88-cartridge. Schutters die het geweer vandaag de dag willen gebruiken, moeten echter rekening houden met de lagere maximale werkdruk vergeleken met moderne 8 mm Mauser-geweren. Dit komt doordat het ontwerp van het Gewehr 88 nog niet volledig rekening hield met de hogere druk van rookloos kruit. Het gebruik van moderne, krachtige munitie kan gevaarlijk zijn en daarom is het belangrijk om de boring en kamer te controleren voordat moderne patronen worden gebruikt.
Conclusie
Het Gewehr 88 was een significant wapen in de geschiedenis van de Duitse militaire ontwikkeling. Hoewel het maar kort de standaarddienstgeweer was, vertegenwoordigde het een overgangsperiode in de technologie van vuurwapens, waarbij Duitsland de stap maakte van zwartkruit naar rookloos kruit. Ondanks zijn tekortkomingen en de snelle introductie van zijn opvolger, het Gewehr 98, bleef het Gewehr 88 decennia lang in gebruik in verschillende legers over de hele wereld.
Bronnen en meer informatie
- John, T. (Webmaster). “German M.1888 7MM Commission Carbine”. Collectible Firearms. [Gearchiveerd van het origineel op 16 juli 2011].
- Afbeelding: Armémuseum (The Swedish Army Museum), CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
- Hardin, J. “The Model 1888 Commission Rifle”. [Gearchiveerd op 30 oktober 2008].
- Detje, R. “ZEIT ONLINE”, 8 januari 2004.
- Scarlata, P. “Ethiopian military rifle cartridges: Part 2: from Mauser to Kalashnikov”. Shotgun News, 2009.
- Peterson, P. Standard Catalog of Military Firearms, 2011.
- Bronnen Mei1940
