Friedrich Olbricht werd op 4 oktober 1888 geboren in Leisnig, Saksen. Hij was de zoon van Richard Olbricht, een gerespecteerde wiskundeprofessor en directeur van de Realschule in Bautzen. Na het afronden van zijn abitur in 1907 koos Olbricht voor een militaire carrière en begon zijn opleiding als fähnrich (vaandrig) bij infanterieregiment 106 in Leipzig.
Inhouds opgave
Militaire carrière in de vroege jaren
Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende Olbricht met onderscheid en bereikte de rang van kapitein. Zijn toewijding en strategisch inzicht bleken waardevol, waardoor hij na de oorlog in de Reichswehr, het door het Verdrag van Versailles beperkte Duitse leger, kon blijven. In 1926 werd hij benoemd tot hoofd van het bureau voor buitenlandse legers bij het Rijksministerie van Defensie. Deze functie onderstreepte zijn talent voor diplomatieke en militaire samenwerking, wat cruciaal zou blijken in zijn latere verzetswerk.
Na de Nacht van de Lange Messen in 1934, waarbij Hitler afrekende met politieke tegenstanders binnen de SA, slaagde Olbricht erin om enkele arrestanten van executie te redden door hen posities in de Abwehr, de Duitse militaire inlichtingendienst, aan te bieden. Zijn tactische inzicht en morele overtuigingen maakten hem een unieke figuur binnen het Duitse leger.
Stijging naar hogere rangen
In 1935 werd Olbricht stafchef van het 4e legerkorps in Dresden. Dit was een belangrijke positie die hij tot 1938 behield. Hij steunde openlijk generaal Werner von Fritsch, de toenmalige opperbevelhebber van het leger, toen deze ten onrechte werd beschuldigd van homoseksualiteit. De beschuldigingen bleken een manipulatief plan van Himmler om Hitler’s controle over het leger te versterken. Dit incident versterkte Olbrichts wantrouwen jegens de nazi-top.
Bij de invasie van Polen in 1939 had Olbricht het bevel over de 24e infanteriedivisie, waarvoor hij de Ridderkruis van het IJzeren Kruis ontving. Op 15 februari 1940 werd hij bevorderd tot generaal van de infanterie en benoemd tot chef van het Algemene Legerkantoor (Allgemeines Heeresamt) in het Oberkommando des Heeres (OKH). Hij kreeg ook de leiding over het Wehrersatzamt, het kantoor voor de reserve van de strijdkrachten.
Betrokkenheid bij het verzet en operatie Valkyrie
Vanaf de winter van 1941-1942 werkte Olbricht aan de ontwikkeling van operatie Valkyrie, een plan dat officieel bedoeld was om binnenlandse opstanden de kop in te drukken, maar in werkelijkheid diende als draaiboek voor een staatsgreep. Hij werkte nauw samen met andere leden van het verzet, waaronder Ludwig Beck, Carl Friedrich Goerdeler en Henning von Tresckow.
In 1943 haalde Olbricht kolonel Claus von Stauffenberg naar zijn kantoor, omdat hij zijn capaciteiten en vastberadenheid bewonderde. Stauffenberg werd later de centrale figuur in het complot en had de taak om een bom te plaatsen bij Hitler. Op 20 juli 1944 zetten Olbricht en kolonel Albrecht Mertz von Quirnheim operatie Valkyrie in gang door het Reserveleger te mobiliseren. Het werd echter al snel duidelijk dat de aanslag op Hitler had gefaald, wat leidde tot verwarring en het instorten van de staatsgreep. Een cruciale zwakte was het gebrek aan controle over de communicatielijnen in Berlijn, waardoor Hitler en zijn staf een radioboodschap konden uitzenden die het moreel van zijn aanhangers herstelde.
Arrestatie en executie
Op de avond van 20 juli 1944 werd Olbricht gearresteerd in het Bendlerblock, het hoofdkwartier van het Duitse leger in Berlijn. Generaal Friedrich Fromm, die zichzelf wilde vrijwaren van verdenking, organiseerde een snel militair tribunaal. Olbricht, samen met Stauffenberg, Quirnheim en Werner von Haeften, werd ter dood veroordeeld en nog diezelfde avond geëxecuteerd door een vuurpeloton in de binnenplaats van het Bendlerblock. Deze executie werd uitgevoerd in strijd met Hitlers bevel om de samenzweerders levend gevangen te nemen, zodat zij onder marteling uitgebreid konden worden verhoord.
Nalatenschap en herdenking
Friedrich Olbricht wordt tegenwoordig herinnerd als een van de sleutelfiguren in het Duitse verzet tegen het naziregime. Zijn morele moed en strategische planning hebben hem een centrale plaats gegeven in de geschiedenis van de verzetsbeweging. Het Bendlerblock, waar hij zijn leven verloor, dient nu als herdenkingsplaats voor het Duitse verzet en huisvest het Gedenkstätte Deutscher Widerstand (Duitse verzetsgedenkteken), waar bezoekers de gebeurtenissen van 20 juli 1944 kunnen bestuderen en eren.
Conclusie
Friedrich Olbricht’s bijdrage aan de 20 juli-samenzwering toont zijn vastberadenheid om een einde te maken aan het naziregime, ondanks het persoonlijke risico. Zijn acties benadrukken de complexiteit van het verzet binnen het Duitse leger en vormen een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.
Bronnen en meer informatie
- Hoffman, Peter. History of the German Resistance. MIT, 1977.
- Afbeelding: Bundesarchiv, Bild 146-1981-072-61 / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
- Schrader, Helena. Codename Valkyrie: General Friedrich Olbricht and the Plot Against Hitler. Haynes Publishing, 2009. ISBN 978-1844255337.
- Matikkala, Antti. Kunnian ruletti: Korkeimmat ulkomaalaisille 1941–1944 annetut suomalaiset kunniamerkit. Helsinki: Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, 2017. ISBN 978-952-222-847-5.
- Bronnen Mei1940
