De Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) eindigde met een overwinning van generaal Francisco Franco op 28 maart 1939. Dit markeerde het begin van een lange periode van dictatuur in Spanje. In dit eerste gedeelte zullen we het laatste jaar van de burgeroorlog onderzoeken, waarin de krachten van de Republiek steeds meer terrein verloren aan de nationalisten.
Inhouds opgave
De Val van Barcelona en de Erkenning van Franco
In januari 1939 viel Barcelona, een van de laatste bastions van de republikeinse weerstand. Deze gebeurtenis luidde een periode van instorting van de republikeinse linies in. Frankrijk en Groot-Brittannië erkenden op 27 februari 1939 het Franco-regime als de wettelijke regering van Spanje. Met de verovering van Catalonië door de nationalisten nam de druk toe om vrede te sluiten met Franco, die een volledige overgave eiste.
Casado’s Staatsgreep tegen de Republikeinse Regering
Generaal Franco weigerde compromis, waardoor er in de republikeinse zone meer steun ontstond voor onderhandelingen met de nationalisten. Echter, premier Juan Negrín verzette zich tegen volledige overgave. Kolonel Segismundo Casado, een hooggeplaatste officier in het republikeinse leger, organiseerde een staatsgreep tegen de regering van Negrín. Casado geloofde dat hij een betere onderhandelingspositie had als de communisten uit de regering en de militaire leiding werden gezet.
De Samenzwering van Casado
Casado’s staatsgreep werd gesteund door verschillende fracties binnen de republikeinse beweging, waaronder leden van de vakbonden UGT en CNT, socialisten, liberalen, en anarchisten. De groep rond Casado was verbolgen over de vervolging van liberalen, anarchisten en socialisten door de communisten in de republikeinse regering. Ze verdachten de communisten ervan een verborgen agenda te hebben, waarbij ze de voortzetting van de oorlog aanmoedigden, terwijl ze in het geheim hun eigen vlucht uit Spanje voorbereidden.
De Verdedigingsraad van Casado
Om een staatsgreep tegen de republikeinse regering te coördineren, richtte Casado een Verdedigingsraad op. Dit orgaan bestond uit verschillende vertegenwoordigers van de republikeinse krachten, waaronder de anarchist Cipriano Mera, generaal José Miaja, en de socialistische professor Julian Besteiro. De Verdedigingsraad nam contact op met Franco voor vredesonderhandelingen, waarbij werd geprobeerd de oorlog zonder verdere bloedvergieten te beëindigen.
De Staatsgreep van Casado en de Val van Madrid
In dit gedeelte bespreken we hoe de staatsgreep van Casado en de daaropvolgende gebeurtenissen leidden tot de uiteindelijke val van Madrid en het einde van de republikeinse weerstand.
De Coupplegers Versterken hun Positie
Op 6 maart 1939 om middernacht kondigden de republikeinse coupplegers via de radio hun staatsgreep aan tegen premier Negrín. De troepen van Casado begonnen met het bezetten van belangrijke gebouwen in Madrid om hun controle over de stad te versterken. Deze acties veroorzaakten een schokgolf in de toch al fragiele republikeinse gelederen.
De Communistische Reactie
De communisten, die nog steeds loyaal waren aan Negrín, reageerden fel op de staatsgreep. Op 7 maart vielen communistische eenheden het centrum van Madrid binnen om de gebouwen terug te veroveren die door de troepen van Casado waren bezet. Dit leidde tot bloedige confrontaties in de straten van Madrid.
De Strijd in Madrid
De spanningen tussen de verschillende republikeinse fracties liepen op, met gevechten tussen de communistische troepen en de anarchisten onder leiding van Mera, die de kant van Casado hadden gekozen. Op 9 en 10 maart wist Casado’s leger de communisten uit bepaalde delen van Madrid te verdrijven, waaronder enkele belangrijke pleinen en ministeries.
De Overgave van de Communisten
Op 11 maart begonnen onderhandelingen tussen de twee strijdende republikeinse kampen. De gesprekken waren gericht op het beëindigen van het conflict binnen de republikeinse krachten. Uiteindelijk, op 12 maart, gaven de communisten hun strijd op, waarmee de weg werd vrijgemaakt voor verdere onderhandelingen tussen de Verdedigingsraad van Casado en de nationalisten onder leiding van Franco.
De Slachtoffers van de Staatsgreep
De gevechten tussen de twee republikeinse kampen eisten een zware tol. Ongeveer 2.000 mensen verloren hun leven in de bloedige confrontaties. Dit gaf aan hoe diep de verdeeldheid binnen de republikeinse beweging was en hoe wanhopig sommigen waren om de oorlog te beëindigen, zelfs ten koste van interne conflicten.
De Laatste Dagen van de Republiek en Franco’s Overwinning
In dit gedeelte bespreken we de laatste dagen van de republikeinse regering en de gebeurtenissen die leidden tot de uiteindelijke overwinning van generaal Franco in de Spaanse Burgeroorlog.
De Vredesonderhandelingen Tussen Casado en Franco
Na de overgave van de communisten begon de Verdedigingsraad onder leiding van Casado vredesonderhandelingen met Franco. De besprekingen waren gericht op het beëindigen van de oorlog zonder verdere bloedvergieten en op het creëren van een vreedzame overgang van de macht.
De Capitulatie van het Republikeinse Leger
Bij de onderhandelingen tussen Casado en Franco werd afgesproken dat het republikeinse leger op 25 maart zou capituleren. Franco gaf de toezegging dat republikeinse militairen en burgers die wilden vluchten een paar dagen de tijd zouden krijgen om het land te verlaten. Deze toezegging gaf hoop aan velen die zich zorgen maakten over mogelijke represailles na de nationalistische overwinning.
Franco’s Mars naar Madrid
Hoewel er afspraken waren gemaakt tussen Casado en Franco, trok generaal Franco zich weinig aan van deze overeenkomsten. Op 26 maart begon hij met de mars naar Madrid, met het doel de stad in te nemen en de republikeinse weerstand volledig te beëindigen. De mars verliep snel, en op 28 maart viel Madrid in handen van de nationalisten.
De Vernietiging van de Republiek
Met de val van Madrid was de Spaanse Burgeroorlog in wezen voorbij. Franco beweerde dat de republikeinen zich niet aan de gemaakte afspraken hielden, wat volgens hem alle overeenkomsten ongeldig maakte, inclusief het recht van republikeinen om naar het buitenland te vluchten. Dit gaf Franco een excuus om hard op te treden tegen voormalige republikeinse soldaten en politieke tegenstanders.
De Gevolgen van Franco’s Overwinning
Franco’s overwinning leidde tot grote zuiveringen in Spanje. Duizenden mannen die in de republikeinse legers hadden gevochten, werden in de daaropvolgende jaren geëxecuteerd. Anderen werden gevangengezet of werden gedwongen het land te verlaten. De nationalistische overwinning markeerde het begin van Franco’s dictatuur, die tot 1975 zou duren.
De Dictatuur van Franco en de Nasleep van de Spaanse Burgeroorlog
In dit laatste gedeelte onderzoeken we de gevolgen van de overwinning van generaal Franco en de lange periode van dictatuur die volgde op het einde van de Spaanse Burgeroorlog.
Het Begin van Franco’s Dictatuur
Na de overwinning van de nationalisten in 1939 werd Spanje een dictatuur onder generaal Franco. Deze periode, die duurde van 1939 tot 1975, werd gekenmerkt door onderdrukking, censuur en politieke vervolging. Franco consolideerde zijn macht door middel van strenge wetten, gecontroleerde media en een netwerk van loyalisten binnen de overheid en het leger.
De Zuiveringen en de Onderdrukking van Politieke Tegenstanders
Franco’s regime voerde grote zuiveringen uit om alle sporen van republikeinse invloed te verwijderen. Duizenden voormalige republikeinse soldaten en politieke activisten werden geëxecuteerd of gevangengezet. De onderdrukking was wijdverbreid, en velen die het land niet tijdig konden verlaten, werden slachtoffer van Franco’s autoritaire bewind.
De Internationale Reactie op Franco’s Overwinning
De overwinning van Franco werd wereldwijd met gemengde gevoelens ontvangen. Hoewel Frankrijk en Groot-Brittannië het Franco-regime erkenden, waren veel andere landen terughoudend om openlijk steun te verlenen. De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, Galeazzo Ciano, beschreef de overwinning van Franco als een “formidabele overwinning voor het fascisme,” wat de banden tussen Spanje en de fascistische regimes van Italië en Duitsland benadrukte.
De Rol van de Katholieke Kerk
De katholieke kerk speelde een belangrijke rol in het steunen van Franco’s regime. Paus Pius XII schreef aan Franco, waarbij hij de overwinning van het “katholieke Spanje” begroette. Deze steun van de kerk gaf het Franco-regime een zekere legitimiteit en hielp de dictatuur te stabiliseren in de beginjaren.
De Lange Termijn Gevolgen van Franco’s Dictatuur
Franco’s dictatuur had een diepgaande impact op de Spaanse samenleving. Gedurende de lange periode van zijn bewind werd politieke oppositie onderdrukt, en veel Spanjaarden leefden onder strenge beperkingen. Het herstel van Spanje als een democratische natie begon pas na de dood van Franco in 1975.
Conclusie
De Spaanse Burgeroorlog eindigde met de overwinning van generaal Franco op 28 maart 1939, gevolgd door een periode van dictatuur die Spanje tot 1975 in zijn greep hield. De gevolgen van deze burgeroorlog en de daaropvolgende dictatuur hadden een diepgaand effect op de Spaanse samenleving en de geschiedenis van Europa.
