De Curtiss BF2C Goshawk (Model 67) was een Amerikaans marine tweedekker uit de jaren 1930, geproduceerd door de Curtiss Aeroplane and Motor Company. Dit vliegtuig was een onderdeel van de lange lijn van Hawk-serie vliegtuigen die speciaal voor militaire doeleinden werden ontwikkeld. Hoewel het toestel slechts beperkt succes kende, speelde het een belangrijke rol in de doorontwikkeling van militaire vliegtuigen in die tijd. De Goshawk diende niet alleen in de Amerikaanse marine, maar werd ook geëxporteerd onder de naam Model 68 Hawk III, waarmee het vooral in China en Thailand bekendheid verwierf.
Inhouds opgave
Ontwerp en ontwikkeling
De Curtiss F11C-2 had zijn waarde al bewezen, maar zowel de Amerikaanse marine als Curtiss zagen ruimte voor verbetering. Daarom besloot de marine een nieuwe variant aan te schaffen, deze keer met intrekbaar landingsgestel. Deze variant, aangeduid als XF11C-3 door de marine en Model 67 door Curtiss, behield de klassieke “Hawk”-houten vleugel met het vlakke Clark Y-profiel. Het landingsgestel werd handmatig bediend en was geïnspireerd op het systeem dat Grover Loening had ontwikkeld voor de Grumman XFF-1-prototypes.
Tijdens testvluchten werd de oorspronkelijke houten vleugel vervangen door een metalen vleugel met het NACA 2212-profiel, wat leidde tot een herclassificatie van het toestel als XBF2C-1. Dit toestel viel onder de nieuwe categorie van bommenwerpers-jagers (Bomber-Fighter).
De BF2C-1 was uitgerust met een Wright R-1820-80 Cyclone 9-cilinder luchtgekoelde radiale motor, die een vermogen leverde van 770 pk. Dit zorgde voor een topsnelheid van 255 mph (410 km/u). Hoewel de introductie van intrekbaar landingsgestel en de nieuwe vleugelstructuur verbeteringen brachten, leidde het toegenomen gewicht tot verminderde wendbaarheid. Desondanks werd de toegenomen snelheid als een voldoende compensatie gezien door de Amerikaanse marine.
Specificaties (Hawk III)
Hieronder volgen de technische specificaties van de Curtiss BF2C Goshawk:
- Bemanning: 1 persoon
- Lengte: 7,42 meter
- Spanwijdte: 9,60 meter
- Hoogte: 3,04 meter
- Vleugeloppervlak: 24,3 m²
- Leeggewicht: 1.509 kg
- Maximaal gewicht: 2.065 kg
- Motor: Wright R-1820-04 Cyclone 9-cilinder radiale motor, 770 pk
- Propellers: 3-bladige propeller
- Maximale snelheid: 410 km/u
- Kruissnelheid: 253 km/u
- Bereik: 1.167 km
- Plafond: 8.200 meter
- Bewapening: 1 × .30 kaliber Browning-machinegeweer, 1 × .50 kaliber Browning-machinegeweer, maximaal 474 pond aan bommen
Dit is de basis waarop het succes van de Curtiss BF2C Goshawk was gebouwd.
Operationele geschiedenis
De Curtiss BF2C Goshawk werd voor het eerst geleverd aan de Amerikaanse marine in mei 1933. Tijdens de testfase presteerde het toestel beter dan zijn voorganger, de F11C-2, met een snelheidswinst van 27 km/u. Ondanks de toename in snelheid, bleek het extra gewicht echter een negatief effect te hebben op de wendbaarheid. Desalniettemin was de marine tevreden met de prestaties en bestelde een kleine serie van 27 toestellen onder de aanduiding BF2C-1. Deze toestellen waren voorzien van een verhoogd achterdek, een gedeeltelijk gesloten cockpit en een metalen onderste vleugel.
De BF2C-1 werd in oktober 1934 geleverd aan het marine-eskader VB-5B, gestationeerd aan boord van het vliegdekschip USS Ranger. Ondanks de aanvankelijke belofte die het toestel had laten zien, kreeg het te kampen met technische problemen. Het intrekbare landingsgestel bleek storingsgevoelig, wat leidde tot het voortijdig terugtrekken van de BF2C-1 uit actieve dienst, slechts enkele maanden na de levering. Hoewel de operationele levensduur van het toestel kort was, werden veel van de innovaties die in de Goshawk-serie waren geïntroduceerd, later toegepast in andere marinevliegtuigen. Dit maakte de BF2C-1 tot de laatste Curtiss-jager die door de Amerikaanse marine in gebruik werd genomen.
Het succes van de Hawk III in het buitenland
Hoewel de BF2C-1 in de Verenigde Staten beperkte operationele inzet kende, bleek het exportmodel, de Model 68 Hawk III, een succes in andere landen. Dit toestel, dat terugging naar de klassieke houten vleugelstructuur van de eerdere Curtiss-modellen, werd vooral bekend door zijn inzet bij de luchtmachten van China en Thailand.
China: De frontliniejager van de Nationalistische Luchtmacht
In China werd de Hawk III de primaire jager-bommenwerper van de Nationalistische Chinese Luchtmacht, die hem inzette tegen de oprukkende Japanse troepen tijdens de Tweede Chinees-Japanse Oorlog, die in 1937 begon. De Hawk III speelde een sleutelrol in de vroege fase van deze oorlog, met name tijdens de Slag om Shanghai en de verdediging van Nanjing. Ondanks dat het toestel technologisch gezien al enigszins verouderd was in vergelijking met Japanse jagers zoals de Mitsubishi A5M, slaagde de Chinese luchtmacht er toch in om indrukwekkende resultaten te behalen.
Een opvallend voorbeeld hiervan is de prestatie van kolonel Gao Zhihang, die op 12 oktober 1937 twee Japanse A5M-jagers neerschoot boven Nanjing, terwijl hij een Hawk III bestuurde. Dit succes illustreerde de doeltreffendheid van het toestel in de handen van een ervaren piloot, ondanks de toenemende technische superioriteit van de Japanse vliegtuigen.
Gecombineerde aanvallen op Shanghai
Tijdens de slag om Shanghai op 14 oktober 1937, lanceerde de Chinese luchtmacht een grootschalige aanval op Japanse posities in de stad. In een gecoördineerde actie werden drie Hawk III-jagers ingezet als escorte voor een diverse vloot van bommenwerpers, waaronder Martin B-10’s, Heinkel He 111A’s en Northrop Gammas. Deze aanvallen, die zowel de Japanse luchtmacht als grond- en zeedoelen tot doel hadden, werden gedurende de hele nacht uitgevoerd, tot in de vroege ochtend van 15 oktober. De Hawk III speelde hierbij een cruciale rol, vooral bij het escorteren van de bommenwerpers en het uitvoeren van lucht-naar-grond-aanvallen.
Hoewel de Hawk III aanvankelijk succesvol was, bleek het toestel al snel inferieur aan nieuwere Japanse gevechtsvliegtuigen. De introductie van geavanceerdere, snellere jachtvliegtuigen zoals de Polikarpov I-15 en I-16, die door de Sovjet-Unie aan China werden geleverd onder de Sino-Sovjet-overeenkomst van 1937, leidde uiteindelijk tot het vervangen van de Hawk III als voornaamste jager van de Chinese luchtmacht.
De inzet van de Hawk III in Thailand
Naast China speelde de Curtiss Hawk III ook een belangrijke rol in Thailand. In 1935 plaatste de Thaise luchtmacht een bestelling voor 24 toestellen, met een bijkomende licentie om het toestel lokaal te produceren. De eerste twaalf Hawk III’s werden in augustus 1935 geleverd, gevolgd door de resterende twaalf later dat jaar. Deze toestellen werden aangeduid als Fighter Type 10 en zouden later zowel in gevechts- als in trainingsrollen worden ingezet.
In totaal werden er tussen 1937 en 1939 vijftig Hawk III’s lokaal gebouwd. De Thaise luchtmacht zette deze toestellen in tijdens de Frans-Thaise Oorlog (1940-1941), waarin ze het opnamen tegen de Franse luchtmacht. Hoewel de Franse vliegtuigen technologisch vaak superieur waren, slaagde de Hawk III erin om zijn waarde te bewijzen dankzij de goede training van de Thaise piloten en de robuustheid van het toestel.
Deelname aan de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Japanse invasie van Thailand in december 1941 speelden de Hawk III-toestellen opnieuw een rol, hoewel de Thaise luchtmacht toen geen grote gevechten leverde tegen de Japanse strijdkrachten. Na de Japanse bezetting werden veel van deze toestellen gedegradeerd tot trainingsvliegtuigen, maar een aantal bleef tot ver na de Tweede Wereldoorlog in gebruik. Sommige Hawk III’s werden pas in 1949 buiten dienst gesteld, wat hun lange levensduur onderstreept.
Een van de laatst overgebleven exemplaren, KH-10, is te bezichtigen in het Royal Thai Air Force Museum, waar het als een herinnering dient aan de vroege dagen van de Thaise militaire luchtvaart.
Innovaties en invloed op latere ontwerpen
Ondanks de relatief korte levensduur in actieve dienst van de Curtiss BF2C Goshawk bij de Amerikaanse marine, had het toestel een belangrijke invloed op de ontwikkeling van latere gevechtsvliegtuigen. De integratie van metalen vleugelconstructies en intrekbaar landingsgestel, hoewel aanvankelijk problematisch, legde de basis voor toekomstige ontwerpen. Deze innovaties werden door verschillende andere vliegtuigfabrikanten overgenomen en verbeterd, wat bijdroeg aan de snelle technologische vooruitgang in de jaren 1930 en 1940.
De BF2C-1 was ook het laatste Curtiss-gevechtsvliegtuig dat door de Amerikaanse marine werd geaccepteerd. Na de problemen met de Goshawk wendde de marine zich steeds meer tot andere fabrikanten, zoals Grumman, die met hun F4F Wildcat en latere F6F Hellcat de standaard zouden zetten voor marinegevechtsvliegtuigen tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Ondanks de uitdagingen waarmee het toestel werd geconfronteerd, blijft de Curtiss BF2C Goshawk een belangrijk voorbeeld van de overgang van de hout-en-doekvliegtuigen van de jaren 1920 naar de volledig metalen ontwerpen die het luchtruim zouden domineren in de decennia die volgden.
Conclusie
De Curtiss BF2C Goshawk vertegenwoordigt een cruciale stap in de ontwikkeling van militaire vliegtuigen tijdens het interbellum. Hoewel het toestel zelf geen groot succes was in de Amerikaanse marine, legde het met zijn technische innovaties de basis voor latere, succesvolle ontwerpen. De overstap naar metalen vleugels en intrekbare landingsgestellen zou in de daaropvolgende jaren standaard worden in de militaire luchtvaart. De exportversies, met name de Model 68 Hawk III, speelden een belangrijke rol in de luchtmachten van China en Thailand, waar ze werden ingezet in cruciale conflicten zoals de Tweede Chinees-Japanse Oorlog en de Frans-Thaise Oorlog.
De korte operationele geschiedenis van de BF2C-1 in de Verenigde Staten doet niets af aan de invloed die het toestel heeft gehad op latere generaties gevechtsvliegtuigen. Het succes van de Hawk-serie in het buitenland, vooral in Azië, benadrukt de veelzijdigheid en het internationale belang van Curtiss-vliegtuigen in de jaren 1930 en 1940. Ondanks de komst van snellere en beter bewapende vliegtuigen, zoals de Sovjet Polikarpov I-15 en I-16, behield de Hawk III zijn plek in de vroege gevechtsvliegtuigen van de Chinese luchtmacht. Ook in Thailand bleek de Hawk III een waardevol toestel, zowel in oorlogsvoering als in training.
Het verhaal van de Curtiss BF2C Goshawk en zijn varianten is er een van technische innovatie, internationale inzet en de overgang naar modernere vliegtuigontwerpen. Dit maakt het toestel een belangrijk, zij het soms onderschat, hoofdstuk in de geschiedenis van de militaire luchtvaart.
Bronnen en meer informatie
- Angelucci, Enzo. The Complete Encyclopedia of World Aircraft. Barnes & Noble Books, 2001.
- Bowers, Peter M. Curtiss Aircraft 1907–1947. Putnam & Company Ltd, 1979.
- Afbeelding: USN, Public domain, via Wikimedia Commons
- Chant, Christopher. Aircraft of World War II. Amber Books Ltd, 2010.
- Bronnen Mei1940
