De Bell P-63 Kingcobra was een Amerikaanse jachtvliegtuig ontwikkeld door Bell Aircraft tijdens de Tweede Wereldoorlog. De P-63 was een directe opvolger van de Bell P-39 Airacobra, een vliegtuig dat bekend stond om zijn onconventionele ontwerp en gemengde prestaties. Hoewel de P-63 in veel opzichten superieur was aan zijn voorganger, werd het niet geaccepteerd voor gevechtsgebruik door de United States Army Air Forces (USAAF). Daarentegen vond het toestel een belangrijke rol binnen de Sovjetluchtmacht, die al eerder de P-39 in grote aantallen had gebruikt.
Inhouds opgave
Ontwikkeling en ontwerp
Basis van het ontwerp: de P-39 Airacobra
De P-63 Kingcobra werd ontwikkeld op basis van de ervaringen en feedback van piloten die de P-39 Airacobra hadden gevlogen. De P-39 was oorspronkelijk bedoeld als een onderscheppingsjager, maar vanwege het ontbreken van een turbocompressor leed het toestel aan slechte prestaties op grote hoogte. Bell Aircraft probeerde deze tekortkomingen aan te pakken met de ontwikkeling van de P-63, waarbij gebruik werd gemaakt van een krachtiger motor, een verbeterde vleugelontwerp en andere aerodynamische verbeteringen.
Ontwerpkenmerken en specificaties
De Bell P-63 Kingcobra was uitgerust met een Allison V-1710-117 V-12 motor, die een vermogen van 1.800 pk leverde. Het toestel had een spanwijdte van 11,68 meter, een lengte van 9,96 meter en een vleugeloppervlak van 23,0 vierkante meter. De maximale startmassa bedroeg 4.853 kg. Qua bewapening was de P-63 uitgerust met een 37 mm M4 kanon dat door de propellornaaf vuurde en vier .50 kaliber M2 Browning machinegeweren.
De P-63 kon een maximale snelheid bereiken van 660 km/u op een hoogte van 7.600 meter en had een operationeel bereik van 720 kilometer. Het toestel had een dienstplafond van 13.000 meter en kon klimmen met een snelheid van 13 meter per seconde.
Specificaties van de Bell P-63 Kingcobra
Algemene specificaties
- Bemanning: 1 piloot
- Lengte: 9,96 meter
- Spanwijdte: 11,68 meter
- Hoogte: 3,84 meter
- Vleugeloppervlak: 23,0 m²
- Leeggewicht: 3.084 kg
- Maximaal startgewicht: 4.853 kg
- Motor: 1 × Allison V-1710-117 V-12 vloeistofgekoelde zuigermotor, 1.800 pk (1.300 kW)
- Propeller: Vierbladige constant-speed propeller
Prestaties
- Maximale snelheid: 660 km/u (410 mph) op 7.600 meter hoogte
- Vliegbereik: 720 km (450 mijl)
- Ferrybereik: 3.500 km (2.200 mijl)
- Dienstplafond: 13.000 meter (43.000 voet)
- Klimsnelheid: 13 m/s (2.500 ft/min)
- Vleugelbelasting: 173,2 kg/m²
- Vermogen/gewichtsverhouding: 0,33 kW/kg (0,20 pk/lb)
Bewapening
- Hoofdkanon: 1 × 37 mm M4 kanon (vanaf A-9 vervangen door M10 kanon met 58 schoten)
- Machinegeweren: 4 × 12,7 mm (.50 in) M2 Browning machinegeweren (twee gesynchroniseerd in de neus, twee in de vleugels)
- Bommen: Tot 680 kg (1.500 lb) bommenlast op vleugel- en rompophangpunten
Prototypen en vroege ontwikkeling
De XP-39E: een voorloper met beperkingen
Voordat de P-63 werd ontwikkeld, had Bell Aircraft al geëxperimenteerd met verbeteringen aan de P-39, resulterend in de XP-39E. Dit toestel bevatte een nieuw vleugelontwerp en een experiment met de Continental I-1430 motor. Ondanks deze aanpassingen presteerde de XP-39E niet beter dan de standaard P-39 Airacobra, waardoor verdere ontwikkeling werd stopgezet.
De XP-63: een nieuwe richting
De ontwikkeling van de XP-63 begon als een antwoord op de teleurstellende prestaties van de XP-39E. De XP-63 was een groter en krachtiger toestel, ontworpen met een laminaire stromingsvleugel en een tweede supercharger die de prestaties op grote hoogte moest verbeteren. Het eerste prototype vloog op 7 december 1942, maar werd op 28 januari 1943 vernietigd na problemen met het landingsgestel. Een tweede prototype volgde kort daarna, maar werd ook verloren door een motorstoring.
Productie en gebruik
Productie voor de Sovjet-Unie
Ondanks de problemen met de prototypen besloot de USAAF de P-63 in productie te nemen, voornamelijk voor levering aan bondgenoten onder het Lend-Lease-programma. De Sovjet-Unie werd de grootste afnemer van de P-63, die het toestel gebruikte in zowel gevechtsmissies als trainingsrollen. De eerste productievariant, de P-63A, begon in oktober 1943 met leveringen aan de Sovjets.
Operaties in de Sovjet-Unie
De Sovjetluchtmacht ontving in totaal meer dan 2.400 P-63’s. Hoewel de officiële Sovjetgeschiedenis de rol van Lend-Lease vliegtuigen vaak minimaliseerde ten gunste van inheemse ontwerpen, was de P-63 in werkelijkheid een succesvol jachtvliegtuig in Sovjetdienst. Het werd gebruikt in verschillende tactische rollen, waaronder luchtverdediging en het ondersteunen van grondtroepen tijdens de invasie van Mantsjoerije en Noord-Korea in 1945.
Mythe van de P-63 als tankvernietiger
Een hardnekkig misverstand over de P-63 is dat het toestel voornamelijk werd gebruikt als gronaanvalsvliegtuig, met name als tankvernietiger vanwege zijn 37 mm kanon. Echter, historisch onderzoek wijst uit dat dit een zeldzaam voorkomende rol was voor de P-63. Het primaire gebruik van de P-63 in Sovjetdienst was het dekken van grondtroepen en luchtverdediging.
Varianten en verdere ontwikkeling
RP-63 “Pinball” en L-39 tests
Naast gevechtsrollen werd de P-63 in de Verenigde Staten ook ingezet voor ongewone taken, zoals het “Pinball”-programma. In deze rol diende de RP-63 als een bemand vliegend doelwit voor schietoefeningen, waarbij het toestel zwaar gepantserd was en sensoren bevatte die treffers registreerden. Na de oorlog werden enkele P-63’s gemodificeerd voor tests met laminaire stromingsvleugels onder de aanduiding L-39.
Post-war gebruik en luchtwedstrijden
Na de Tweede Wereldoorlog werden veel overtollige P-63’s verkocht aan civiele eigenaren en ingezet in luchtraces. Sommige toestellen werden drastisch gemodificeerd om hun snelheid en prestaties te verbeteren, waaronder het inkorten van de vleugels. De P-63’s bleven tot ver in de jaren vijftig actief in deze rol.
Conclusie
De Bell P-63 Kingcobra was een geavanceerd jachtvliegtuig dat, hoewel het nooit werd ingezet door de USAAF, een belangrijke rol speelde in de luchtmacht van de Sovjet-Unie tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het toestel stond bekend om zijn robuuste ontwerp, indrukwekkende rolprestaties en vermogen om hoge snelheden te bereiken op grote hoogte. De P-63 blijft een opmerkelijk voorbeeld van een vliegtuig dat buiten de grenzen van zijn land van oorsprong een aanzienlijke impact had.
Bronnen
- Loza, Dmitry & Gebhardt, James F. (2002). Commanding the Red Army’s Sherman Tanks: The World War II Memoirs of Hero of the Soviet Union, Dmitriy Loza. University of Nebraska Press.
- Hardesty, Von (1991). Red Phoenix: The Rise of Soviet Air Power 1941–1945. Smithsonian Institution Press.
- Mellinger, George (2005). Soviet Lend-Lease Fighter Aces of World War 2. Osprey Publishing.
- Bishop, Chris (2003). The Encyclopedia of Weapons of World War II. Sterling Publishing Company.
- Bronnen Mei1940
- Afbeelding: See page for author, Public domain, via Wikimedia Commons
